Skeealyn ass Caddoo as Biandraie.
Shoh diu daa skeeal ta mee er chlashtyn veih deiney ass Caddoo (Sutherland) as ass
Ber nera, ny Biandraie myr yiarragh ny cummaltee hene - she ellan beg t'ayn er gerrey
da ardjyn Ooyst y Twoaie (North Uist).
Skeeal nane - Yn skeeal ass Caddoo - Va talhear as e ven heshey baghey ayns thie
faggys da Loch yn Inver as she cliaghtey lieu gobbragh dy miegagh laa, agh eddyr
dy chooilley red Y'ayn d'aase ad goan dy argid Myr shen dooyrt yn talhear dy ragh
eh ersooyl son tooilley argid y hirrey. "Shegin dou goll," dooyrt eh, "son beggan dy argid
ny smoo na ta mee geddyn ec yn traa t'ayn." "Oh well," dooyrt e ven, "ersooyl lhiat
eisht, agh cha nel mee goll edyr."
Hie eshyn ersooyl agh duirree e ven heshey sy thie, as laa dy row quoi harragh yn
raad agh dy re mainshter-schoilley va shen as haink eh stiagh sy thie as eisht vrie
eh jeh'n ven - son she bwoirrynagh aeg v'aynjee - vrie eh voghe eh maree sy lhiabbee
as dooyrt ee dy voghe dy derragh eh queig puint j'ee. "Yee bannee mee," dooyrt yn mainster,
"t'ou uss deyr dy mie, agh ansherbee, vermayd dhyt shen, my ta."
Ansherbee, jeeragh ec y traa chiart cre harragh agh crank er yn dorrys, agh cha
row fys ecks c'raad verragb ee eh - ayns siyr mooar chur ee sy chuilleig eh, as quoi
haink stiagh sy thie agh dy re saggyrt. Haink eh stiagh as yeear eh urree yn un red.
"Oh yiow uss," dooyrt ee, My ver oo dooys queig puint." "My Yee, t'ou uss deyr dy mie,"
dooyrt yn saggyrt. "Agh," dooyrt ee, "cha beemayd magh."
Va jeeragh yn saggyrt goll stiagh sy lhiabbee maree tra haink crank elley er yn dorrys.
Chur ee gys yn cuilleig eshyn er ny skelloo dy injil, as my shen dy row shoh yn jees
jeu sthie. As quoi harragh stiagh yn traa shoh agh yn fer-lhee as haink eh stiagh
sy thie as vrie eh jee yn un red, and dinsh ee as dooyrt ee rish yn skeeal cheddin
dy voghe eh dy derragh eh queig puint j'ee.
"Bannee mee," dooyrt eh, "t'ou uss deyr dy mie, agh cha beemayd magh." Ansherbee,
v'eh er chee goll tra haink crank er yn dorrys. "Oh, shoh ayd yn talhear cheet,"
dooyrt ee, "t'eh cheet dy valley!" as chur ee er y skelloo dy ard eh. Haink yn talhear
stiagh as dooyrt e ven heshey rish, "Dooar oo red erbee ersooyl; t'ou uss tamrnylt liauyr
goll?"
"Hooar," dooyrt yn talhear, "hooar mee jeih puint. "
"Ogh, my ta," dooyrt ee, "Hooar mee ny smoo na shen. Ren mee queig puint jeig."
"As cre v'ou jannoo eisht?" dooyrt eh.
"Troggal jallooyn va mee jannoo," dooyrt yn ven.
"As cre ny jallooyn v'ou troggal," dooyrt eh.
"Hrog mee mainshter schoilley," dooyrt ee, "as hrog mee saggyrt as hrog mee yn fer-lhee.
Trooid aynshoh as nee oo fakin ad. "Eisht d'oshil ee yn chuilleig."
"Well, well, well," dooyrt yn talhear, "nagh adsyn ta gollrish yn cheilley! Verrin
breearey dy re shen yn mainshter as yn saggyrt as yn fer-lhee. Agh ta un red ren
oo er yn 'er lhee," dooyrt eh "dy daag oo red v'echey, red beg ny sodjey, as cha
greidym nagh gowyn peesh ass lesh ny shuddyryn."
Tra cheayll ad shen lheim ad magh ass yn chuilleig - yn troor jeu - as ren ad scapail
cho tappee as oddagh ad. Cha sayms cre jirree daue ny lurg shen.
(She skeeal eddyr ashoonagh AT. 1730 yn skeeal shoh).
Skeeal Jees -
Yn skeeal ass Biandraie - Doonaght dy row va tree mraane - goll shooyl gys cheeill
as er y raad gys shen cre honnick ad agh dy re dooinney va ny lhie scooyrit sy yeeig
rish y raad as by leayr daue dy re fillee-beg (kilt) va mygeayrt-y-mysh.
Ren ny mraane stappal as eisht hrog nane jeu oirr yn chilt lesh e laue son skeet
as dooyrt ee, "Well, cha nee lhiams eshyn, ansherbee ."
Eisht ren ben elley troggal yn fillee-beg as dooyrt ee neesht nagh row eh ny ghooinney
ecks? "Vel enn ayd ersyn, Voirrey?" dooyrt ee rish yn trass ven. "Cha nel," dooyrt
ish, "agh she yn red shoh ta mee ginsh diuish, cha nel eh ass yn ellan shoh noadyr!"
Skeeal ass Caddoo
Shoh skeeal ta mee er chlastyn veih shenn dooinney ass Caddoo enmyssit Ali Stewart,
ny Ali Doal myr yiarragh ad rish myr lhiass-ennym. She skeeal eddyr-ashoonagh A.C.
1735 yn skeeal shoh.
My-ta, va bwoirrinagh ayns shen as va un guilley eck, as va booa eck neeshtagh.
As laa dy row hie eh gys y vargey as chreck eh yn vooa as hooar eh - cha n'yinnagh
yn tarroo markiagh urree - as hooar eh jeih punt urree.
Tra haink eh er-ash dy valley v'eh Jedoonee ayns y cheeill, as ayns shen va'n
saggyrt sharm ane aghey dy ve dy mie da ny boghtyn. "As my vees oo dy mie da
ny boghtyn," as eh, "as my ver oo daue, yiow uss dty chooid; yiow uss stiagh dty
chooid tree filley na ver oo daue."
Va'n guilley geaishtagh rish shoh. Nish, yn nah 'hiaghtin v'eh jeeaghyn as honnick
eh daa vooa cheer; faggys da. "Jee bannee mee" dooyrt eh rish-hene, "nagh b'yindyssagh
eh dy vel eh myr ren yn saggyrt sharmaneaghey, yn aght ta ta mee er n'geddyn daa vooa ayns ynnyd jeh'n un."
Hug eh stiagh yn daa vooa gys y woailley as chum eh yn oie shen ad. Laa er-giyn
haink yn saggyrt. "Ah well!" dooyrt eh rish yn ghuilley, "she ayms yn daa vooa
shen."
"Oh," dooyrt yn guilley, "nagh harmanee oo-hene dy derrin my chooid da ny boghtyn,
yoin stiagh tree filley eh."
"Dooyrt mee shen," as yn saggyrt, "agh she ayms yn ollagh shen. Cha dooar oo
eh myr shen eh."
"Cha nee," dooyrt yn guilley, "she my chooids yn ollagh t'ayn - yn daa vooa
ny neesht. Dooyrt oo dy voins tree filley stiagh eh as hooar mee ad, as t'eh foym
cummal ad."
Cha row fys ec yn taggyrt c'red yiarragh ad.
"My-ta, inshyms dhyt myr vees," dooyrt eh. "Moghrey ny vairagh," dooyrt eh, "yn
fer s'tappee vees er-chosh (yn fer s'tappee vees son magh irree yn traa shoh), she
echey vees ad."
"Feer vie," dooyrt yn guilley, "myr shen lhig da shen ve."
"Feer vie," dooyrt yn saggyrt, "Proweemayd quoi s'tappee dy irree !"
Nish cheu-mooie uinnag yn taggyrt raad veagh eh er ny chadley va billey mooar
gaase. Tra huitt yn oie, ren yn guilley drappal yn billey raad b'niessey eh da'n
uinnag. Nish, va'n saggyrt ayns shen as y ven ren thie y 'reayl dasyn, as tra va'n
ven marish y taggyrt, va'n guilley cummal e chleash adsyn y chlashtyn. Honnick eh yn saggyrt
goll dy lhie marish y ven. As cha row eh foddey derrey ghow eh toshiaght taggloo
ree.
"Cre yn ennym veragh oo er shoh ?" vrie eh, myr hug eh e laue urree. "Oh," dooyrt
ee, "shen Egypt." Eisht hug ish e laue ersyn. "Cre yn ennym veragh oo er shen ?"
"Shen Joseph", dooyrt eh.
Tammylt er-dy-henney, lurg nyn lheiltysyn, jirree yn saggyrt as hrog eh er. As she
feer voghey v'eh. As hie eh dy heet ny whaiyl yn guilley.
"Cre'n traa row uss er chosh jiu ?" d'eysht yn saggyrt.
"Ta mee er ve er-chosh rish tammylt," dooyrt yn guilley.
"Ogh my-ta," dooyrt yn saggyrt, "ta mish er ve er chosh rish tammylt s'liurey."
"Cha nel," dooyrt yn guilley, "va mish er-chosh roish my jagh Joseph seose stiagh
ayns Egypt!"
"Oh," leayst yn saggyrt. "She lhiats yn ollagh, she lhiats yn ollagh."
Chum yn guilley yn daa vooa as cha dooyrt yn saggyrt arragh. Jimmee ad as cha's
ayms nagh vel eh myr shen foast.
Skeeal yn Vocan
Shoh skeeal ta mee er chlashtyn veih shenn dooinney ayns Caddoo. She skeeal eddyr-ashoonagh
eh, AT.1133.
Va eirinagh traaue ayns y vagher keayrt dy row as v'eh goaill ymmyd jeh'n chesheraght
echey er yn obbyr shen, as va ny cabbil echey jeeaghyn aalin as crackan yindysagh
oc. Ec yn un traa va bocan (buggane sy Ghaelg) ny hoie er y chleigh ec cheu y vagher
as v'eh jeeaghyn er yn eirinagh gobbraghey. Fy yerrey haink eh huggey as vrie eh jeh'n
eirinagh cre'n fa dy vel ny cabbil echey jeeaghyn cho mie, cho aalin as cho yindyssagh.
"Ren mee adsyn y spoiy, "dooyrt yn eirinagh" as shen yn oyr dy vel ad jeeaghyn
cho mie, cho a,alin as cho yindyssagh."
"Dy jarroo" dooyrt yn bocan.
"She," dooyrt yn fer elley. "Shen kiart."
Smooinee yn bocan dy dowin er y red shoh rish tammylt beg as fy yerrey dooyrt eh,
"Dy jinnagh oo yn un red dooys, jeeaghym cho mie, cho aalin as cho yindyssagh
gollrish dty chabbil?"
"Well, foddee," dooyrt yn eirnagh, "Foddee. "Ansherbee ren ad coardail rish shen
as hug yn eirinagh harrish y cheeaght yn bocan as ren eh eshyn y spoiy. Ny yei shen
va'n bocan gen naghtyn beggan dy ghortit as dooyrt eh "Mannagh veems jeeaghyn gollrish
dty chabbil ayns mee higgyms er ash as neeyms yn red cheddin dhyts."
Hie yn bocan ersooyl dy chouyral as haink yn eirinagh er ash dy valley. Cha row
red erbee jannoo seaghyn da haink yn vee gy-kione, as rish shiaghtyn v'eh ny lhie
feiy'n laa sy lhiabbee fo aggle mooar gyn obbraghey noadyr. Fy yerrey vrie e ven
jeh yn oyr dy row eh ny lhie aynshen as ish jannoo dy chooilley obbyr. Dinsh eh j'ee yn clane
skeeal.
"Jee bannee mee" dooyrt ee, "cha lhigmayd shen y haghyrt dhyts; cha nel mee geearree
geddyn rey rhyt foast!" As hug ee er yn dooinney tannaghtyn sy lhiabbee as yinnagh
ee goll magh dy veeiteil rish yn vocan. As myr shen dy dug ee eaddagh yn dooinney
ecks mygeayrt-y-mooee dy beagh ee jeeaghyn gollrishyn as hie ee magh dy heet e whaiyl
yn bocan.
Tra haink ee hug yn vocan, "Vel oo aarloo rish?" dooyrt eh ree.
"Ta," dooyrt yn ven, "ta mee aarloo."
As myr shen dy ghow yn bocan ny breetchyn sheese jee as yn skian aarloo echey, agh
tra honnick eh as tra yeeagh eh urree, "Jee bannee mee" dooyrt eh, "t'ou uss giarit
foddey ny smessey na mish hannah!