DHOORAGHT
Earroo 21 Yn Cheshaght Ghailckagh Mayrnt 2001
Chellvane: 834844 Post L: [email protected] Screeu rish: Thie Vaddrell, Cregneash
As haink eh gy kione dy daink chaghter veih'n shear yiass gymmyrkey lhiackagyn (wahll, duillag ny ghaa dy phabyr) as er ny lhiackagyn va scruit 'yn ghoo', as honnick y phobble dy row eh mie (ny castrey cair, foddee) as yeeagh ad er ny lhiackagyn as dooyrt ad ... "cha nee agh Dhooraght t'ayn!" Phillie
Yn Shenn Twoaie
Ta ymmodee lioaryn mychione shennaghys Vannin gimraa dy row ny Celtee ayn agh t'ad goaill toshiaght dy firrinagh lesh ny Loghlynee çheet gys yn Ellan, as Ree Gorree as e chaarjyn. Ta fys mie ec yn chooid smoo dy 'leih dy row ny Celtee ayn, as myrgeddin dy row adsyn nyn nGaeil son ta ny Manninee loayrt çhengey Gaelagh jiu. Agh, cha nel monney sleih as fys oc dy row Celtee elley er yn Ellan shoh neesht, as shen red ta mish (myr fer jeh ny Celtee elley shoh) er ve ronsaghey as feddyn magh my-e-chione.
Roish my daink ny Gaeil voish Nerin ayns yn queigoo keead gys yn Ellan va sorçh elley dy Chelt ayn, yn un red as yn sleih va cummal ayns yn Vretin Vooar ec y traa shen, as v'adsyn loayrt çhengey Celtiagh va anchasley rish çhengey ny Yernee. Va'n sleih shoh loayrt sorçh dy henn Vretnish. Va shenn Vretnish goll er loayrt fud yn Vretin Vooar, veih'n Chorn seose gys Nalbin, as cha row Baarle erbee ayn foast agh foddee er meillyn kuse dy hidooryn failtagh gloyrviandagh ayns Sostyn Hiar.
Ayns yn wheiggoo keead va Mannin fo smaght reeriaght Bretnagh enmyssit Rheged, va Rheged ayns ny ta nish Cumbria, as va'n ree sy vlein c560-95 enmyssit Llywarch Hen. Shen ennym Bretnish dy liooar! as ta'n bun jeh Shenn Llywarch. Ren ny Yernee cur çheb son Mannin ayns ny bleeantyn 577 as 582 agh va ny reeaghyn ooilley nyn Mretnee ny lurg shen, er lhimmey jeh beggan dy voirey voish Edwin jeh Northumbria ayns mean yn shiaghtoo keead.
Va Llywarch Hen ny ree jeh Rheged as Ellan Vôn (Anglesey) as myrgeddin v'eh ny vard as screeu eh paart jeh bardaght shinney Vretin. Chum sluight Llywarch Mannin foddee myr fendeilys noi Nerin, derrey haink Godred mac Fergus, çhiarn ny hInshyn Goal.
Foddee dy nee Gwriad yn ree Bretnagh smoo ard-ghooagh jeh Mannin, son ayns Skeerey Maghal ta crosh ayn ta gymmyrkey e ennym lesh yn cowrey grainnit 'Crux Guriat' shen dy ghra 'Crosh Gwriad'. Va mac ec Gwriad va ruggit rere tradishoon, ayns Mannin, as va'n ennym ersyn Merfyn Frych (Breck). Ayns shennaghys Vretin dooyrt ad Merfyn o dir Fanaw (Merfyn veih çheer Vannin) rish, as v'eshyn ny ree er Mannin as Gwynedd agh chaill eh Mannin da deiney ny hInshyn Goal, as hie eh gys Gwynedd raad va e vac Rhodri Mawr (Mooar), fer jeh ny reeaghyn Vretin va rieau smoo niartal. Ayns tradishoon Vretin va ennym ooilley ny reeriaghtyn ayns Cumbria as Strathclyde 'Yr Hen Ogledd' shenn dy ghra, 'Yn Shenn Twoaie.'
Reeaghyn Bretnagh Ellan Vannin
Llywarch Hen c560 AD
(Báetán mac Cairill jeh Nerin 577)
(Aedán mac Gabhrán jeh Dál Riata 582)
Diwg c600
Gwyar c630
Tegid c670
Algwn c700
Sandde c730
Elidir c760
Gwriad c800
Merfyn Frych 825
Mannin fo smaght ny Loghlynee
Fysseree voish yn lioar 'The Mammoth Book of British Kings' * Mike Ashley.
Pawl ap Rhosier
Tooilley veih`n Eddyr-Voggyl
Shoh cheet veih feysht voish Pawl.
Ta feysht aym. Kanys ta shiu gra 'I did like'? Ayns Gaelg?
Ta mee er lhaih dy vel 'By vie lhiam' yn aght kiart dy ghra eh, as loayr mee rish Markys as dooyrt eh dy row kuse dy 'leih gra 'S'mie lhiam v'eh'
Vel eieyn eu?
Gura mie eu.
PAWL
Freggyrt
Cha geayll mee 'S'mie lhiam v'eh' ('I liked it'/'I did like it') agh t'eh jeeaghyn mie dy liooar!
Ayns shenn Ghaelg, veagh sleih gra (son 'I liked'/'I did like') 'By haittin lhiam' ny 'Bynney lhiam' ny 'By vie lhiam' as eisht 'B'laik lhiam' - as she 'I would like' va'n cheeall jeh shen myrgeddin. Agh harrish ny bleeantyn, va ny Manninee geddyn rey rish yn choppyl (copula) as cha row ad toiggal eh dy kiart. Myr shen, haink 'I would like' dy ve yn ynrican keeall v'ec 'By haittin lhiam' as 'Bynney lhiam', 7rl. (etc.) Gyn ourys, shimmey peiagh va gra 'Va/Ren mee likal' son 'I did like' keead blein er dty henney.
Y laa t'ayn jiu, oddagh shin aavioghey yn chenn cheeall jeh 'by' ('was'/'were' chammah as 'would be') agh foddee dy beagh shen doillee. Son 'I liked it', shimmey peiagh ta gra red myr 'Ren mee coontey ram jeh'.
Brian Stowell
Naight Radio Vannin
Ta naightyn shiaghtinoil ayns Gaelg veih Radio Vannin ry lhaih as ry chlashtyn ec ynnyd-eggey Radio Vannin:
http://www.manxradio.com/News/welcome.html
Ny cur y loght orrym mannagh vel oo ayns coardailys rish yn aght t'ad jannoo ny naightyn shoh - cha nel mish agh cur Gaelg orroo!
Shoh heese sampleyr naight yn chied shiaghtin Naight Radio Vannin 7.2.01
Wreck of Karianda Located
A vessel owned by the same company as the 'Solway Harvester' has been located at the bottom of the sea.
Ta saagh lesh y colught cheddin as s'lesh y 'Solway Harvester' er ve feddynit ec bun ny marrey, magh ass slyst-marrey hiar Nalbin. Y skimmee jeh troor er y 'Karianda', hie ad er sauail liorish etlan-cassee lurg da'n taagh goll fo ec kione ny bleeaney shoh chaie. Ec y traa shen, dooyrt ad dy row ad aighoil dy ve bio. Neayr's y traa shen, ta fer jeh'n skimmee er ghra dy row y baatey currit fo jeh yioin.
IT Village for Jurby
Jurby Commissioners are calling for greater speed over a proposed IT village.
Ta Barrantee Yourby laccal tooilley bree ayns cur er e hoshiaght treealtys son cur er bun balley beg çhaghnoaylleeaght-fysseree ec Jorby, lesh thieyn as pairk-dellal. Ta plannyn liorish y fer-dellal Graham Ferguson Lacey er ngeddyn coardailys ny barrantee, agh y Caairliagh jeh'n voayrd ynnydagh, John Lyall, ta eshyn gra nagh vel Rheynn Reiltys Ynnydagh as y Çhymmyltaght er nobbraghey jeean dy liooar er ny plannyn. Ta Mainshtyr Lyall gra dy nhegin aavioghey Jorby, as t'eh credjal dy nhegin geill y chur da ny plannyn shoh dy tappee.
Air Traffic Control
Privatising air traffic control services in the United Kingdom would have an immediate impact on the Isle of Man.
Ta argane sy Reeriaght Unnaneyssit mychione preevaadjaghey ny shirveishyn stiurey traaght-aer. My hed ny shirveishyn shoh er preevaadjaghey, bee eh jannoo er yn Ellan dy çhelleeragh, coardail rish Stiureyder Purt-Aer Roonysvaie, Philip Pain. Dooyrt Philip Pain dy vel spoar-aer yn Ellan goll er coontey myr ayrn jeh spoar-aer yn Reeriaght Unnaneyssit, ga dy vel fir-stiuree ayns shoh freggyrtagh son Ard- Stiuree Phurt-Aer Roonysvaie. Chammah's shen, ta sleih ennagh er ninsh da'n Reiltys Goaldagh dy vel ad boirit mychione yn sauçhys jeh coarys-stiuree noa yn cho-earrooder 'Swannex'. Agh ta Mainshtyr Pain gra nagh lhiass da sleih goaill aggle roish genney sauçhys. Agh t'eh gra dy bee red erbee vees taghyrt sy Reeriaght Unnaneyssit jannoo er troailtee-aer veih'n Ellan.
Interception of Communications Bill
New legislation would mean that communications would only be intercepted 'in the most substantial issues'.
Geiyrt er Sostyn, ta Mannin er çhee cur bree da slattys niartal noa vees cur yn ablid da fir-reiltys dy yeeaghyn er çhaghteraghtyn preevaadjagh jeh sorçh erbee. Coardail rish yn Çhirveishagh Cooishyn Sthie, Allan Bell, cha bee yn reiltys goaill ymmyd jeh'n phooar shoh agh ayns cooishyn 'feer trome-chooishagh'. T'eh gra dy vel coadaghyn sy clattys noi drogh ymmyd jeh. As ta fer-reaghee seyr pointit dy 'reayll rick er yn aght vees ymmyd jeant jeh'n clattys noa.
Depleted Uranium Shell Testing
The UK Government has assured the Manx Government over the safety of depleted uranium shell testing close to the Island.
Ta Oik Sthie yn Reeriaght Unnaneyssit er ninsh da Reiltys Vannin nagh jig gaue ass prowal shligganyn as uraanium leodit ayndoo faggys da Mannin. Hie lheid ny wappinyn shen er lhiggey veih ynnydyn ec Eskmeals ayns Cumbria as ec Kirkcudbright, cur yn olk orroosyn ta boirit mychione yn assee t'ad jannoo.
Meer dy Ghàidhlig hooar mee boayl ennagh
O cuimhnichibh nach trèig sibh i, Please do not forsake your language,
Gach Gàidheal tha 'n-diugh beò, I plead with each Gael today,
Cha dèan i chaoidh 'ur sàrachadh, It will never let you down,
Ach blàths tha innt' gu leòr, But will always be your stay,
Nuair bhios sibh anns na fàsaichean, When you tread life1s lonely pathway,
Fo àmhghar neo fo leòn, In distress or troubled mood,
Bidh rann de dh'òran A verse of Gaelic song will cheer you
Gàidhlig dhuibh
Nas fheàrr na botal mòr As no bottle ever could.
Aithne Do 'n Oige
Calum Mairead, Arnol, Lewis.
PNG - Daa Skeeal Elley
Tra va mee er-ash ayns mannin ec yn ollick va aigh vie orrym dy gholl magh un oie dy row marish Gaelgeyryn. Hie shin mygeayrt ny thieyn-oast ayns Purt le Moirrey as va yindyssagh dy clashtyn ram skeealyn Gaelgagh goll er loayrt. Va nane jeu mychione turrys baatey eeastee as va'n skeeal shoh cur cooinaghtyn dou mychione turrys baatey ren mee ayns Papua New Guinea (PNG).
Tra va'n imbagh scoill jeant ayns PNG va shen y traa son goll dy chur shilley er my chaarjyn. Un keayrt dy row hie mee marish fer-ynsee elley dy chur shilley er carrey va cummal ayns ellan beg er-gerrey da'n cheer vooar. V'eh gobbraghey ayns thie lheihys ayns shen as va'n obbyr echey feer symoil. Ren mee cheet ny whaiyl ayns yn ard valley er y cheer vooar as hooar shin etlan beg son y turrys da'n thie echey er yn ellan raad v'eh cummal enmyssit Karkar.
Hie my charrey elley er y vaatey er yn oyr dy row eh cur lesh yn roar bree echey da'n ellan. Hannee shin er yn ellan rish daa ny tree laaghyn as tra va'n carrey aym gobbraghey ayns y thie lheihys va shin ny-neesht goll mygeayrt er roar bree as cur shilley er ny studeyryn va jannoo studeyrys ec y scoill ain.
Fy-yerrey hoal haink yn laa dy gholl er-ash. B'egin dooin geddyn yn baatey y traa shoh er-yn-oyr dy row shin cur lhien yn roar bree. Agh va'n laa feailley ayn as cha row agh un vaatey goll tra bollagh va daa goll. Dy yannoo reddyn ny s'messey va ram sleih kiarail dy gheddyn yn baatey myrgeddin. Chionnee shin daa higgad as hoie shin sheese dy uirraghtyn er y vaatey.
Fy yerrey va'n skimmee er chiartaghey yn baatey as hie shin urree marish ram sleih elley. Nish haink mee dy ve red beg boirit er yn oyr nagh row reamys dy liooar ayn son ooilley'n sleih kiarail dy gholl. Yeeall shin yn roar bree er cooyl yn baatey ayns boayl va shin abyl dy reayll arrey er. Nish va ooilley ny paitchyn as mraane soie sheese cheu sthie fo yn voayrd marish yn lught-lhuingys as va ny fir shassoo cheu mooie marin. Cha row agh mish as my charrey va bane er y baatey myr shoh va ram sleih loayrt rooin as garaghtee marin.
Nish tra va'n baatey jingit daag shin y phurt. Shegin da ve fys eu ayns lheid y cheer gollrish PNG cha nel reddyn gollrish baatyn sauaillagh as jaggadyn sauchys ayn. As t'eh cosoylagh dy vel shiu er clashtyn mychione ram baatyn chammah beg as mooar dy vel er n'gholl fo ayns buill gollrish PNG. Nish va mee smooinaghtyn mychione shoh as ooilley ny sharkee v'ayn as row accrys mooar orroo ny dyn?
Va shin er droailt rish daa oor as va dagh ooilley red er n'gholl er mie dy liooar. Agh nish ren reddyn caghlaa red beg. Raink drogh earish as ghow yn gheay toshiaght dy ve ny s'troshey as ny tonnyn ny s'girroo as va'n ushtey cheet harrish y vaatey. Nish begin da'n skimmee dooney ny uinnagyn fuygh er aggle dy row rour ushtey cheet stiagh as cur er yn vaatey dy gholl fo. Agh nish ren ooilley ny mraane as paitchyn va soie cheu sthie goll toshiaght er keayney as dobberan er yn oyr nagh row ad abyl dy hayrn ennal. Smooinee ad dy row adsyn caillit.
Va mee ayns coardailys roo as va mee er-chee feaysley my vraagyn er-aggle dy yinnin ve ceaut stiagh syn ushtey. Va'n drogh earish shoh ayn rish oor agh v'eh gennaghtyn dy row eh goll er rish ooryn. Eisht honnick mee baatey elley cheet nyn gour. Va'n baatey shoh noa as lajer as va mee smooinaghtyn dy beagh shin kiart nish eer dy beagh nyn baatey goll fo.
Va ooilley'n sleih gollrhym pene nish er n'akin y baatey shoh as son y chied traa rish tammylt va sleih mongey. Ec toshiaght yn jurnaa ain va ram sleih er ve garaghtee as jannoo spotch agh va shoh er jeet gy kione tra v'eh jeeaghyn dy row yn baatey ayns doilleeid. Agh nish va'n baatey elley shoh ayn as myrgeddin emshyr vie as va ooilley'n sleih maynrey reesht.
Raink shin y phurt ayns sauchys as yarrood mee mychione y turrys shoh derrey shiaghtyn ny ghaa ny s'anmey tra cheayll mee mychione baatey beg elley voish KarKar v'er n'gholl fo er y raad da'n cheer vooar. Cha row money sleih er y vaatey agh s'treih lhiam gra dy row ad ooilley caillit. Shymmey keayrt ayns PNG er ny raaidyn, etlanyn as baatyn va mee ayns gaue as smooinaghtyn dy row mee caillit agh gagh traa va'n ooilley-niartal er leeideil mee thie ayns sauchys.
Skeeal elley.
Va arryltagh ayn gobbraghey as cummal ec scoill veg feer foddey voish yn ard valley. Nish cha row money ayns y voayl shoh as v'eh feer doillee geddyn mygeayrt er yn oyr dy row ny sleityn feer ard as gaueagh. Smooinee eh dy row eh eie vie dy chionnaghey daa assyl dy ymmyrkey mygeayrt ooilley'n lught scoill.
Va mainstyr ny scoill ayns coardailys rish agh b'egin da goll da'n ard valley dy chionnaghey yn assyl shoh. Myr shen hie eh da'n ard valley as fy yerrey hooar eh daa assyl. Agh tra v'ad er ve kionnit va doilleeid elley ayn. Cre'n aght dy gheddyn adsyn er-ash dys yn scoill.
Wahll, cha row agh un aght as va shen er yn etlan. Myr shoh reagh eh marish yn immanagh jeh nane jeh ny etlanyn va jannoo y turrys da'n scoill echey dy chur yn daa assyl er'n etlan marish. Agh dooyrt yn immanagh da dy row eh red beg boirit mychione jannoo shoh as dy beagh eh ny share dy row yn arryltagh kionnaghey gunn dy chur lesh er yn etlan.
Hug yn immanagh er yn arryltagh dy hassoo rish yn daa assyl er yn etlan aarloo dy lhieggey adsyn my v'ad gleashagh mygeayrt er y turrys. Raink ad ayns sauchys as va'n daa assyl jannoo obbyr vie da'n scoill rish tammylt liauyr. Agh cha row rieau fys oc dy row aigh vie orroo nagh row ad er ve marrooit er yn turrys da nyn dhie noa.
Adrian Cain
Leaght y Ghaaue 2000
Cliaghtaghyn Celtiagh ayns ny Ellanyn Goaldagh
'Mannagh vow cliaghtey cliaghtey, nee cliaghtey coe'
S'anaasagh eh dy jarroo feddyn magh mychione shenn chliaghtaghyn agh s'doillee eh neesht, er yn oyr dy vel ymmodee caghlaaghyn er daghyrt car ny bleeantyn. Ayns ny eashyn roish yn Chreestiaght cha row ny Celtiee screeu monney -cha nel claghyn as kuse veg dy enmyn scruit orroo ayns Ogham monney ymmyd da sleih ta shirrey fys mychione cliaghtaghyn ny Celtiee. Ga nagh row ny Romanee as nyn lheid graihagh er ny Celtiee er chor erbee, ec y chooid sloo ren ad screeu beggan my nyn gione! Red scanshoil dooin - va ny Celtiee hene graihagh er bardoonys as skeealaght, arraneys as kiaull, as haink eieyn dooin er y raad shen mychione nyn annym oc.
Er y fa dy row bunnys dy chooilley pheiagh croghey er eirinys ayns ny eashyn chaie ta bun yn chooid smoo jeh nyn gliaghtaghyn bentyn rish y lheid. V'ad shirrey chiass ny greiney as tash yn 'liaghey dy chur troar mooar daue dagh blein as va ny imbaghyn feer scanshoil daue. V'ad goaill aggle roish genney vee, er-lheh ayns meeghyn yn gheuree as v'ad cur tastey da'n emshir dagh laa. Va ny Jeeghyn oc ry-'eddyn ooilley mygeayrt-y-moo as v'eh orroo cur booise daue er aght erbee, goaill stiagh ourallyn jeh ymmodee sorchyn.
Eer tra haink ad dy ve nyn Greestiee va nyn shenn chliaghtynyn foast ayn, fo coodagh nyn gredjue noa. Va leedeilee yn cheeill noa cur enn er shen as v'ad croutagh dy liooar meshtey shenn eieyn as eieyn noa ry-cheilley. Shen yn doilleeid nish er-nyn-son!
Va ny Celtiee nyn droailtee neesht - hiauill ny shenn Yernee (ny hAlbinee) dys Nalbin raad va ny Pictee cummal as hug ad nyn ennym oc er y cheer shen. Hiauill ny Bretnee dys yn Rank as hug ad yn ennym Britaan Beg er ynnyd aynshen raad v'ad feddyn cummal noa. Va Bretnee ceauit magh veih Sostyn ec sleih noa voish yn Europey dys Bretin [Cymru] as haink ooilley ny cliaghtaghyn dy ve meshtit kyndagh rish shen.
Ansherbee cre oddysmayd feddyn magh voish yn awree chiu shen?
Smooinee mee er goaill toshiaght lesh y vee shoh - Mee Houney, Samhain myr t'ad foast gemnys ee. Nish ta shin gra dy vel toshiaght y vee shoh 'Blein Noa ny Celtiee' - agh cha nel eh cha aashagh as shen!
Dy shickyr va feailley mooar ayn - agh cre mychione? Er-lhien dy row eh ny 'eailley Toshiaght Gheuree as Jerrey Souree, tra honnick ny Celtiee ooilley ny duillagyn tuittym voish ny biljyn casherick oc ayns geayaghyn rastagh yn 'ouyir. Cha row rieau bee dy liooar car y gheuree son ooilley ny beiyn as va shoh yn imbagh tra v'ad teiy ny fir faase dy varroo ad myr bee da'n chlein ayns ny meeghyn creoi ry-heet derrey raink yn arragh reesht. V'ad gyllagh er nyn nYeeghyn dy chur palchid daue as v'ad cur booise son yn troar v'ayn hannah, g'iu as g'ee ayns feailley mooar, as lostey aileyn ayns treisht dy bee yn ghrian leodaghey as niartaghey reesht. Ec yn traa cheddin v'ad credjal dy daink spyrrydyn nyn shennayraghyn rouail mygeayrt yn theihll ec yn imbagh shoh as v'ad cur failt orroo ayns nyn dhieyn ec y feailley hene. Va caghlaaghyn mooarey ry-akin ooilley mygeayrt-y-moo ec yn imbagh shoh, as smooinee yn pobble dy row eh traa cooie dy 'aaishnaghey taghyrtyn yn traa ry-heet. Ren Ard-Reeghyn ny hErin cummal feailley va farraghtyn rish slane chiaghtin dy yannoo shen -dy 'eddyn magh my veagh troar mie ayn sy tourey, ny sterrymyn, ny caggaghyn!
Ayns lhing ny Creestiee v'ad gra dy dooar ooilley ny Nooghyn yn varriaght harrish Jeeghyn paganagh ny Celtiee. Smooinee ad dy row ny Jeeghyn shen myr drogh spyrrydyn as shen y fa dy vel 'Laa [Ooilley] ny Nooghyn' goll er cummal yn chied laa Mee Houney neayrys hoght keead queig-jeig as feed (835A.D.). Beggan ny s'anmey haink yn eie dy ragh erin er cummal yn nah laa Mee Houney da ooilley anmeeyn ny merriu Creestee -mactullagh jeh'n chenn chredjue Celtiagh.
Moghey dy liooar ayns ny mean-eashyn d'arree ymmodee Yernee dys Gaeltaght ny hAlbey as hie yn ennym 'Samhain' maroo. Ayns Bretin v'ad cur yn ennym 'Calan Gaeaf' er -ta shen dy ghraa 'yn chied laa jeh'n gheurey'.
Ny sniessey da'n lhing ain va foast ymmodee far-chredjueyn mychione Oie Houney ayns ny ardjyn Celtiagh, er-lheh bentyn rish spyrrydyn as faaishnys. Ayns Bretin, Mannin, Nalbin as Nerin va sleih eignit shaghney rullickyn, keimyn, as crossagyn Oie Houney er yn oyr dy row spyrrydyn taaghey ny buill shen. Ayns Nerin v'ad g'enmys yn oie shen Oie ny Glashteeyn [Goblin, 'Puca' Night]. V'ad lostey aileyn noi buitchyn, yn vooinjer veggey as yn lheid, myr v'eh scruit ec yn Agglish ayns Nalbin ayns yn cheyoo lhing jeig. (1589).
T'eh recoyrtit dy row lught-thieyn ayns Bretin Hwoaie cliaghtey lostey aileyn as cur stiagh mynchlaghyn baney as enmyn scruit orroo. Dy beagh mynchlag er skellal roish 'sy voghrey er-giyn veagh yn persoon shen marroo 'sy vlein ry-heet.
Ayns Mannin, Nalbin as Bretin va possanyn dy 'leih aegey goll mygeayrt ny thieyn (ny keayrtyn ayns far-choamrey) as draneyn oc -Hop-tu-naa ayns Mannin, drane mychione drogh spyrryd agglagh ayns Ynnys Mon -'Yr Hwch Ddu Gwta' (Muc Ghoo gyn Famman!).
Voish yn Chorn 'sy jiass dys Nalbin 'sy twoaie va cliaghtey phaitchyn ayn bentyn rish palchid dy vess -thummey son ooylyn.
Nish t'ad g'emnys Mean Gheuree 'Mee ny Nollick' agh 'syn eash chaie va shass greiney geuree yn feailley hie er cummal 'sy vee shen. Ta paart dy chorvaal mychione 'Y Vlein Noa' neesht! Row eh ec toshiaght Mee Houney na toshiaght Jerrey Gheuree? Na ayns Mayrnt? S'doillee eh dy jarroo resooney magh eh.
Red s'aasey - ta shen dy ghra dy vel cliaghtaghyn cadjin foast ry-gheddyn veih ny ardjyn Celtiagh. Banglaneyn sheer-ghlass, aileyn mean y gheuree, soilshey cainleyn ta cosoylley rish soilshey ny greiney niartaghey lurg laa s'girrey ny bleeaney, faaishnyssyn bentyn rish emshir as speeideilys 'sy vlein ry-heet, laghyn seyrey as feaillaghyn ayn lesh bee, jough, kiaull as gennallys, possanyn dy 'leih goll mygeayrt ny thieyn as draneyn as arraneyn oc chebbal speeideilys and palchid, coonrey ad shen son giastyllys yn lught-thie - t'ad ooilley ry-'eddyn.
Ga dy vel yn Agglish er ghra dy row mean yn gheuree laa-ruggyree y Chiarn Yeesey, ta cliaghtaghyn ny shynney na shen foast goll er fee lesh yn Chreestiaght. Ta pooar Agglish ny hAlbey 'sy cheyoo lhing jeig bunnys er ngeddyn rey-rish yn Nollick hene dy bollagh - agh ayns ynnyd jeh va ny hAlbinee foast cummal feailley yn Vlein Noa as ooilley ny shenn chliaghtaghyn ayn neesht. Va ny Saasilee ny s'crauee as v'ad jannoo ymmyd jeh graihys yn theay er arraneys as kiaull ec lheid yn imbagh dree. Ayns Bretin as Mannin va shirveishyn ayn Oie'l Verree - Plygain ny Oie'l Verree, bunnys yn red cheddin ayns y daa heer. Foddey lurg da'n saggyrt goll dy lhie va gennallys as kiaull ry-chlashtyn ayns ny kialteenyn.
Ta kuse dy chliaghtaghyn hie er cummal ayns dagh ynnyd Celtiagh, ga nagh row ad dy kinjagh er yn laa cheddin, myr sampleyr, ayns dagh ynnyd va possanyn dy arraneyderyn as dy chiaulleyderyn goll er ny thieyn roish as lurg yn Nollick shirrey giastyllys. 'Sy Chorn v'ad graihagh er carvallyn as v'ad goll mygeayrt goaill arrane ayns kiare ayrnyn - goll er rish tammylt liauyr myr va'n cliaghtey ayns buill elley neesht. Ayns ny Inshyn Goal v'ad foast g'emnys Oie'l Verree 'Oidche nam Bannag' er yn oyr dy row possanyn dy 'fir-fuan' goll mygeayrt shirrey bee [bonnagyn], dagh fer coamrit ayns lheiney liauyr bane as edd ard er nyn gione neesht. Va ny mraane-thie cliaghtey cur 'clagh ny bonnag' er glioon dagh inneen oc ayns cooinaghtyn er Noo Breeshey, yn chied ven va ny boandyr da'n lhiannoo Yeesey.
Va possanyn dy chloideryn goll mygeayrt neesht, coamrit ayns eaddeeyn joarree as cummey jeh cloie ny Guillyn Baney oc. Ta'n cloie ta ry-gheddyn ayns Nerin Twoaie feer chosoyllagh rish yn fer t'ayns Mannin. 'Sy Chorn ta'n cloie bentyn rish skeeal Noo Shorys as yn Dragon-as t'eh er yn Dragon lhiggey magh ennal, as plooghane veih chentag loshtit ayn! Ta barel ayn dy vel ny caggaghyn ayns ny cloieyn myr taart y gheuree trooid mirral aavioghey'n arree .
Beggan myr shen neesht ta skeeal yn Drean ayn - ayns dagh ynnyd Celtiagh va sleih credjal dy row yn drean 'Ree ny Eeanlee' kyndagh rish yn earroo mooar dy oohyn ayns dagh edd - sorch dy chowrey troaraght. Dy cliaghtagh car ny bleeaney va ny Celtiee credjal dy row yn drean ny h'ushag chasherick. Ta ymmodee skeealyn anchasley goll er insh mychione yn oyr v'ad shelg yn drean un laa 'sy vlein, agh s'feer eh dy ren ad shen 'sy Chorn, ayns Bretin, Mannin as Nerin as eer nagh vel mee er chlashtyn monney my-e-chione ayns Nalbin va'n credjue foast aynshen dy row yn Drean 'Ree ny Eeanlee'. She Laa'l Steaoin yn laa v'ad Shelg yn Dreean ayns Mannin as Nerin, as va ny guillyn goll mygeayrt lurg daue feddyn drean as marroo eh, as yn corp er croan jesheenit. Va draneyn liauyrey ayn mychione yn lhongey v'ad g'aarlaghey, as ny cheayrtyn v'ad oanluckey yn corp rooisht - va ny fedjagyn currit da sleih, er-lheh eeasteyryn, myr cowraghyn noi baase er y cheayn 'sy vlein ry-heet. Lurg tammylt haink sleih dy ve noi dewilys as va'n croan hene follym as va ribbanyn currit da sleih myr rhusag ayns ynnyd ny fedjagyn. Ta ny Yernee foast coamrit ayns eaddeeyn quaagh - ny keayrtyn va nyn idd jeant jeh straueyn.
Ayns Bretin v'ad troggal kishtey da'n drean as eisht v'ad goll mygeayrt thieyn (er-lheh jeh'n sleih va poost 'sy vlein chaie) Oie yn Ghiense (Oie yn Nah Laa Yeig) - as va drane liauyr ocsyn mychione yn chelg neesht. Va'n drean foast bio ayns e thie, as lurg daue goll mygeayrt v'ad cliaghtey lhiggey yn raad j'ee g'etlagh ersooyl -fritlag, foddee, jeh'n eie dy row ee ny h'ushag chasherick.
Eer ayns yn Orcaid, Oie yn Vlein Noa, ga nagh vel ny cliaghtaghyn oc voish ny Celtiee er chor erbee ayns ny eashyn foddey chaie, agh voish yn Loghlinn, va guillyn goll mygeayrt coamrit ayns cullee jeh straueyn as drane oc neesht. V'adsyn gra dy daink yn fockle 'guizers' voish ennym yn Jee Odin ayns Loghlinnish 'Gestre' - eshyn va myr ny Jeeghyn paganagh elley oddagh caghlaa nyn gummey tra erbee bailloo. Ta car Laa ny Bleeaney ayn neesht da fiddleryn 'Da Day Dawn' -s'cosoyllagh dy vel bun jeh shen 'Laa ny Bleeaney' voish nyn shenn chengey Norn.
Ayns Nalbin hene va'n Oie shen 'Oie Hogmanay'. Ren yn fer-olloo Rhys cosoylley'n ennym shen rish 'Hop-tu-naa ayns Mannin, as dy shickyr ta cliaghtey yn Whaayltagh, ny 'First Foot' ny 'Letting In' ry-'eddyn ayns Mannin, Nalbin as Bretin. Dooinney bwaagh as folt doo echey - va shen y fer share v'ad g'eearree cheet stiagh ayns nyn dhie yn oie shen, as eshyn cur lesh bee, jough, peesh dy gheayl, sollan, argid as stoo myr shen, dy chur e vannaght er yn lught-thie lesh yn drane echey.
Va ny Bretnee cliaghtey goll mygeayrt 'sy voghrey Laa ny Bleeaney hene, g'ymmyrkey cowrey-bannee enmyssit 'Callenig' - ooyl ny oranje, ny hassoo er tree cassyn, as croin, corkey ny arroo, as foddee luss y teim mygeayrt-y-mysh as kibbin beg ayn. V'adsyn (yn mess, grine ny croin, as luss, nyn shassoo myr nastaghyn ny tree deiney creeney - miljid, berchys, as beaynid.
Ayns Mannin haink yn fiddler er ny thieyn as yn kiaull 'Unnysup' echey, as e ven yn laa er-giyn shirrey e 'aill. Mannagh beagh failt coyrt er ny keayrtee shen, veagh mollaght coyrt er yn lught-thie - drogh-earish, baase as, ayns Nalbin, yn Jouyl hene!
Red elley ec imbagh yn 'Chegeesh Ommidjagh' -va'n Laair Vane ry-akin ayns Mannin as, ayns Bretin, yn 'Mari Lwyd'. Va ny shenn Cheltiee feer ghraihagh er cabbil, ta beeal-arrish gra, as smooinee adsyn dy jinnagh ad markiagh er dreeym chabbyl dys 'Cheer nan Og' (Cheer ny Merriu). V'ad sheiltyn dy row aa-hilley ec ny cabbil, as dy shickyr shen shallee ny laaireeyn ec imbagh yn Vlein Noa. 'Sy Chorn t'ad g'emnys ee 'Pen Gwin' - ta shen dy ghraa 'Kione Bane' 'sy Ghaelg, as ish coamrit ayns cullee bane.
Lurg feailley mean y gheuree by hreisht lesh sleih dy beagh ny laghyn liuraghey as v'ad jeeaghyn roue dys feailley yn nah raiee -Imbolc (gyn fockley magh yn 'B'), ny Toshiaght Arree, feailley currit da'n Ven-Jee phaganagh Brigit ayns Nerin, as ayns lhing ny Creestee, da'n Noo Breeshey. Ta barel ayn nish dy row Laa'l Breeshey (yn chied laa toshiaght Arree) ec yn imbagh tra va bainney-nooys ny kirree ry-gheddyn tra v'ad berr ny chied eayin. Ta bun yn ayrn s'jerree yn 'ockle 'Imbolc' cheet er 'bainney'. Va ny Yernee coontey mie jeh'n Ven shen as ayns shenn skeealyn ta'n Ven-Jee kianglt lesh ynsagh, bardoonys, lheihys, fadeyrys as obbyr-veainey, as ny s'anmey va'n Noo ny carrey rish beiyn. Cha row red erbee ayns shenn lioar jeh'n chiaghtoo lhing ayns Cill Dara mychione yn aile ardghooagh eck, agh 'sy nah lhing yeig va'n aile beayn ry-akin 'sy chabbal eck ayns Cill Dara - foddee dy row shen kyndagh rish bun e hennym 'side er-aile' (burning arrow).
Neayrys toshiaght yn hoghtoo lhing jeig va credjue ayns Nerin dy beagh yn Noo Breeshey goll mygeayrt Oie'l Vreeshey shirrey lught-thieyn ynrick dy chur e bannaght orroo. Va ny lught-thieyn cliaghtey fee Crosh Vreeshey jeh leaghyryn as croghey ee erskyn yn dorrys na'n uinnag. Lurg shen va'n chrosh faagit car ny bleeaney dy choadey'n thie noi tendreilys. Va ny croshyn jeant jeh leaghyryn hug inneen aeg stiagh 'sy thie lhee, as voish ny leaghyryn va er-mayrn ren ny mraane lhiabbee da Breeshey. Veagh sonnys er y lught-thie dy beagh Breeshey tannaghtyn as cur e bannaght er. Raad va cummaght Yernagh pooaral dy liooar, myr ayns Mannin, myr sampleyr, va cliaghtey ayn lhiabbee jeh leaghyryn da Breeshey y yannoo 'sy toalt, as arran, caashey as lhune liorish. Va arrane ayn g'yllagh er Breeshey dy chur shilley er yn thie. Er-lheh raad va sleih Catoleagh ayns ny hInshyn Goal v'ad geddyn bunney-phlaggad, coamrey ee ayns cullee woirrin, cur ee ayns bascaid as lorg lioree as v'ad g'emnys shen 'lhiabbee Vreeshey'. Dy beagh cummey yn lorg ayns leoie yn aile 'sy voghrey er-giyn veagh troar mie ayn 'syn 'ouyr as blein speeideilagh. Ren troailtagh screeu mychione yn chliaghtey shen 'sy chiaghtoo lhing jeig.
Ayns ny ardjyn Celtiagh elley cha row'n pobble coontey monney jeh Breeshey. V'ad cur failt er yn Arragh yn laa er-giyn, Laa'l Moirrey ny Gainle, yn nah laa Toshiaght Arree, myr ren ooilley'n Europey. V'ad sheiltyn dy row ny cainleyn myr cowrey aa-vioghey yn Arree as cheet er-ash yn Soilshey - er-lheh ayns Nalbin raad ta'n geurey liauyr as creoi. Fodmayd gra dy vel Laa'l Vreeshey ny chliaghtey Gaelgagh ny Yernagh foddee!
Yn nah feailley mooar Celtiagh t'ayn, shen Boaldyn, Toshiaght Souree, as foddee dy vel shen yn fer smoo ayns ny ardjyn Celtiagh. Ayns twoaie ny Ellanyn Goaldagh v'ad cliaghtey cur yn ollagh dys ny pairkyn souree ec yn imbagh shen. Ta ymmodee shenn skeealyn foast ayn voish bunnys dagh boayl. Ta teks Yernagh ayn voish yn jeihoo lhing ta g'insh dooin mychione 'aile sonney' - daa aile ren ny druaightyn lostey lesh pishagyn as v'ad cur lhieu yn ollagh as v'ad g'imman ad trooid ny lossanyn eddyr yn daa aile noi gorlaghyn. Foddee dy daink yn ayrn s'jerree jeh Beltane (Boaldyn voish 'tan' [chen/ aile]). Ta paart dy 'leih credjal dy vel yn ayrn elley cheet voish ennym yn Jee paganagh 'Baal' agh ta foast resoonaght liauyr ayn mychione shen! Ta sleih elley gra dy vel y roie-'ockle 'bel' cheet er 'gial' ny 'sonney'. Cha nel red erbee elley fodmayd croghey er rish keeadyn dy vleeantyn lurg shen er-lhimmey jeh beeal-arrish ny lomarcan.
Voish Bretin haink teks yn jeihoo lhing bentyn rish Calan Mai (Laa Boaldyn) gra dy row daa 'eniagh eignit jannoo caggey beayn yn laa shen as voish teks elley haink skeeal yn daa ghragon va eignit jannoo caggey er yn aght cheddin Oie Voaldyn.
Bentyn rish yn chied skeeal, fodmayd gra dy row chenjeanyn lostit ayns Nerin, Mannin, Nalbin, ayns Glamorgan ayns Bretin, as ayns Pen Sans er-lheh 'sy Chorn. Ta shin dy kinjagh shirrey 'prowalys' mychione shenn chliaghtaghyn Celtiagh, as lhig dooin cur booise dy vel beggan jeh'n lheid ayn fy-yerrey hoal! Cha row anaase ec ny ardyn elley ayns Boaldyn er-lhimmey jeh ec caglieeyn yn 'Cheltiaght'(ayns ny Ellanyn Goaldagh ec y chooid sloo!). Ayns ny buill shen va ymmodee cliaghtaghyn beggan anchasley ry-cheilley agh ayns dagh fer jeu va sleih ny beiyn goll trooid lossanyn ny h'aileyn Voaldyn shirrey lheihys, ny slaynt vie, ny palchid, ny coadey veih drogh spyrrydyn, buitchyn, na'n vooinjer veggey, ny noi maarleeys nyn sonnys as nyn stock as stoyr. Ny cheayrtyn tra v'ad lostey ny aileyn v'eh orroo jannoo eh dyn jannoo ymmyd jeh meain, ny v'eh orroo shooyl mygeayrt yn aile er aght irree ny greiney.
Ta mee er reih yn skeeal voish Bretin myr sampleyr -v'ad lostey chenjeanyn (coelcerth) ayns strah Glamorgan derrey hoght keead jeig jeih as feed (1830). 'Va nuy deiney ayn - v'ad geddyn rey rish dy chooilley red jeant jeh meain va ayns nyn boggadyn. Hie ad dys yn cheyl sniessey as v'ad chymsaghey brasnagyn voish nuy biljyn anschasley as dymmyrk ad ny brasnagyn dys yn voayl raad v'ad son troggal yn aile. V'ad soie ny brasnagyn er aght crossag as va fer jeh ny deiney goaill daa vrasnag jeh darragh as ren eh rubbey ad dy gheddyn lossan. Dy gerrid va aile (ny daa aile) foaddit. Va daa horch dy verreenyn rheynnit ayns kiare peeshyn, berreenyn meinn-chorkey as berreenyn meinn-ghone as va'n pheesh s'jerree va lesh yn dooinney va g'ymmyrkey yn poagey. My reih ad berreen meinn-chorkey v'ad mie dy liooar, my reih ad berreen meinn-ghone v'eh orroo lheimmey three keayrtyn erskyn ny lossanyn, ny roie trooid ny lossanyn three keayrtyn dy ve shickyr jeh troar mie.'
Va aghtyn elley ayn dy choadey sleih as beiyn veih olkys ec toshiaght Voaldyn. Ayns Nerin as Mannin v'ad teiy sumarkyn ny bluightanyn as skeaylley ad er sole yn dorrys. Foddee dy row yn daah bwee oc myr cowrey jeh lossanyn. My va mwaaie ry-akin mastey'n ollagh yn oie shen v'ad marrooit, kyndagh rish yn chredjue ayns buitcheraght. Er-lheh va sleih credjal dy row yn keirn pooral as, ayns Mannin as Nalbin, v'ad jannoo croshyn keirn dy chroghey erskyn yn dorrys car ny bleeaney noi buitcheraght - as dy chroghey neesht er famman yn ollee oc dy 'reayll ad veih assee. Ayns Bretin raad nagh row keirnyn ry-gheddyn dy h'aashagh v'ad jannoo ymmyd jeh drine ny beih (birch).
Cha nel agh daa voayl raad ta fys ain dy row caggaghyn ayn eddyr armee Ven-rein y Voaldyn ( ny Ben-Rein y Touree) as armee Ven-Rein y Gheuree -shen ayns Mannin hene as ayns Bretin Yiass. Cha nel red erbee scruit my-y-chione ayns shenn teksyn as ren yn cliaghtey fioghey ayns y nuyoo lhing jeig.
Mean Souree, shass greiney souree, - traa feer scanshoil da eirinee ayns ny Ellanyn Goaldagh tra va soilshey ny greiney feer niartal. 'Sy theill shoh wass v'ad coontey dy row aile myr cowrey ny greiney. Ayns teks veih'n chiarroo lhing ta skeeal mychione ny clein paganagh ayns sheer-yiass yn Rank. V'ad rowley queeyl er-aile sheese lurgagh lesh awin. Mysh thousane blein ny s'anmey ayns Sostyn va date ry-gheddyn son yn chliaghtey cheddin - Oie Feaill Eoin. Nagh vel shiu er chlashtyn yn skeeal shen as ennym Vanannan ayn?
Ayns Bretin Yiass 'sy nuyoo lhing jeig v'ad g'ymmyrkey queeyl-caart as coonlagh dys mullagh chronk. V'ad coodaghey yn wheeyl lesh y choonlagh as v'ad foaddey ee. V'ad cur maidjey liauyr ayns mean yn wheeyl as v'ad rowley ee sheese y lurgagh. Dy beagh ee foast er-aile ec bun y chronk, veagh troar mie ayn.
Cha nel monney faagit nish jeh'n chliaghtey, agh ayns Pens Sans 'sy Chorn v'ad cliaghtey lostey aileyn Oie Feaill Eoin as eisht cummal feailley er y cheiy Laa Feaill Eoin 'sy nuyoo lhing jeig. Ayns mean dagh raad mooar ayns mean y valley va stoandey as terr ayn. Va follagh aegey goll noon as noal as torchyn mooarey oc. Va straneyn dy chainleyn ayn cheumooie jeh ny thieyn my va'n emshir kiune dy liooar, as mygeayrt y valley beg cheerey St Just va ny meaineyderyn aegey cliaghtey foaddey towlyn lane dy phoodyr doo. Ec toshiaght yn nuyoo lhing jeig va slane geuley dy chenjeanyn er ooilley liurid yn clyst, as va paitchyn ceau slonganyn dy vlaaghyn, as daunsin ayns straneyn laue ry-laue. Ny cheayrtyn v'ad lhiemmey erskyn ny lossanyn - fritlag reesht jeh shenn chliaghtey bunnys jarroodit.
Ga nagh vel red erbee my-e-chione ayns ny hIshyn Goal, as fritlagyn feer ghoan ayns Bretin, ta teksyn ayn 'sy hoghtoo lhing jeig dy row ny Manninee lostey aileyn mean souree ec cheu ny geayee jeh dagh magher arroo, dy jinnagh yn jaagh sheidey erskyn yn arroo, as v'ad g'ymmyrkey torchyn mygeayrt bwoailtchyn ny beiyn. Ayns Nerin Hiar va mooarane prowal ry-gheddyn dy row yn cliaghtey foast ayn 'sy nuyoo lhing jeig, ga nagh row yn Agglish Chatoleagh ayns foayr jeh!
Fy yerrey hoal ta shin roshtyn y Fouyr - imbagh yn troar va cho scanshoil da bea dagh unnane ayns ny eashyn chaie. Da ny Gaeil ec y chooid sloo va Laa yn Raiee shen Toshiaght Luanistyn, yn Jee Lug[h] ayns Nerin, ayns Mannin Laa'l Lhuanys. Va ny cliaghtaghyn ayns Mannin cosoylley rish ny fir ayns Nerin - drappal seose er ny sleityn moghrey Laa'l Lhuanys raad va feailley goll er cummal. Ayns Barra v'ad cummal feailley va slane anchasley rish ny fir elley! Agh cha row red erbee elley scanshoil ayns Nalbin - ga dy row yn imbagh hene feer scanshoil da eirinee- s'cummey my v'ad nyn Geltiee na nyn Sostnee / Germanee.
Ec jerrey yn fouyir va feaillaghyn er ny baljyn hallooin as va cliaghtaghyn mychione yn vunney s'jerree cadjin trooid ny ardjyn Celtiagh. Ny cheayrtyn va ny eirinee goaill aggle roish yn vunney s'jerree, as v'ad ceau nyn gorranyn huic dy ghiarrey ee. Ny cheayrtyn v'ee cur lhee drogh-aigh as va sleih prowal dy gheddyn rey-ree, keayrtyn elley v'ad jannoo cummey ven ny vabban as cur lhee dy valley lesh onnor myr 'Babban y Mhelliah' ayns Mannin. Va shibbyr y Vhelliah ayns Mannin lesh gammanyn as daunsin, as shibbyryn myr shen ayns dagh ard jeh ny hEllanyn Goaldagh raad va grine gaase ayns ny magheryn, as ec jerrey yn 'Ouyir ta shin er-ash ec Toshiaght Gheuree - Sauin reesht. Myr oddys shiu cronnaghey- cha nel ooilley ny feaillaghyn ta mee er n'imraa da Celtiee nyn lomarcan, agh haink paart jeu voish yn chenn chredjue oc.
Fiona Ben Vic Ardle
Shoh heose leaght hie er livrey liorish Fiona ayns Feailley Ghaelgagh ayns Mee Houney. V'eh scruit dy mie ecksh as feer anaasagh ta mee smooinaghtyn as ta mee shickyr dy vel dy chooilley Ghaelgeyr cur jee nyn mwooise son yn obbyr vie jeant eck.
Jean Oie Gaelgagh
jeh Oie yn Sleih-Earroo!
Dèan Oidhche na Gàidhlig de dh'Oidhche a' Chunntais!
Make Census Night, Gaelic Night!
Ta'n Cheshaght Ghailckagh guee er dagh dooinney, ben as paitchey vees ayns Mannin er oie 29oo Averil ta coontey dy vod ad loayrt, lhaih ny screeu ayns Gaelg, shoh y recortysey 'sy 'Sleih-Earroo.' (Gow baght: choud's ta ny smoo na kuse dy 'ocklyn as raaghyn ayd bee yn chengey coontit dy ve ayd coardail rish yn Sleih-Earroo - ny jarrood dty phaitchyn ta'n skimmee Gaelgagh er ve ynsaghey).
Tha Yn Cheshaght Ghailckagh a' guidhe air gach duine as urrainn a bhith ann an Ellan Vannin air oidhche 29 Giblean agus a tha gam meas fhèin comasach air Gàidhlig a labhairt, leughadh no sgrìobhadh, seo a chlàradh air Cunntas Sluaigh 2001.
Yn Cheshaght Ghailckagh urges all those who can be in Mann on the night of 29 April and who consider themselves to be able to speak, read or write Gaelic, or to understand spoken Gaelic, to register this fact on the 2001 Census. (Note: you only have to have more than a few words or phrases according to the census definition - and don't forget any children which have been learning Manx).
By vie lesh yn Cheshaght cur yn fys dhyt dy vel eh cosoylagh dy bee earroo dy Ghaelgeyryn recortyssit 'syn Earroo-Sleih jeh scansh mooar tra vees yn Reiltys reaghey cooney, polasee as argid son yn chengey.
Bu mhath leis Yn Cheshaght cuideachd a chur an cèill gu bheil e coltach gum bi an àireamh de luchd Gaelgagh air an clàradh anns a' Chunntas a' toirt buaidh air an ìre de thaic a bhios aig an Riaghaltas dhan chànan.
The Society also wishes to draw attention to the fact that the numbers of Gaelic users recorded on the Census is likely to have an impact on the level of Government support for the language.
#