Naight Radio Vannin 2001 - Brian Stowell




Naight Radio Vannin - Manx Radio News 10.1.01



Ammunition in Island’s Waters Claim

The Isle of Man’s Minister for Agriculture, Alex Downie, is calling for an enquiry into claims that up to 6,000 rounds of heavy ammunition contaminated with depleted uranium could be in the seas around the Isle of Man.

Ta Shirveishagh Eirinys Ellan Vannin, Alex Downie, shirrey brialtys mychione aggyrtyn dy vel seose dys shey thousane dy runtyn jeh tashtey-caggee trome, sollit lesh urraanium leodit, nyn lhie fo’n cheayn mygeayrt y mysh Ellan Vannin.
Dooyrt Alex Downie dy nhegin da’n Çhirveishaght Choadee Ghoaldagh ginsh c’raad ren shligganyn çheet neose tra hie ad er lunney veih’n reayn-cliaghtee ayns Kirkcudbright. Chammah’s shen, shegin feddyn magh row urraanium leodit erbee ayns ny shligganyn.
Ta sleih feiy’n Oarpey boirit nish mychione urraanium leodit neayr’s v’eh grait dy dug y stoo shoh baneaghey-folley da sidooryn va caggey ayns ny Çheeraghyn Balkanagh.
Ta Mainshtyr Downie credjal dy nhegin feddyn magh vel gaue da’n claynt çheet veih shligganyn ta nyn lhie faggys da slyst-marrey Vannin.
Dooyrt Tim Craine dy row eh inshit da Reiltys Vannin kiare bleeaney er dy henney nagh row shligganyn urraanium lhiggit boayl erbee çheu-mooie jeh bunkeryn ec y reayn-lhiggee ec Eskmeels ayns Nalbin. Cha row agh tashtey-caggee cadjin goll er ymmydey çheu-mooie jeh’n reayn hene, va lught yn Çhirveishaght Choadee Ghoaldagh gra.
Dooyrt Mnr Craine dy beagh aggyrtyn dy row shligganyn urraanium lhiggit sy cheayn goll er ronsaghey.


Isle of Man Post Office

The Isle of Man Post Office will not be changing its name in the immediate future, although the issue is being considered.

Cha bee Oik Postagh Ellan Vannin caghlaa yn ennym echey roish foddey, ga dy vel y chooish shoh goll er resooney.
Ayns y Reeriaght Unnaneyssit, ta’n ayrn co-chorpagh jeh’n Phost Reeoil caghlaa yn ennym echey dys ‘Consignia’, agh cha bee yn ennym shen ry-akin er ny straiddyn.


School Terms

There is no plan to change the school year into six terms on the Isle of Man.

Cha nel sleih kiarail caghlaa yn vlein-scoill dys shey imbaghyn ayns Mannin.
Dooyrt y Shirveishagh Ynsee, Steve Rodan, dy vel y chooish shoh goll er resooney sy Reeriaght Unnaneyssit lurg da tuarystal çheet magh v’ayns foayr jeh shey imbaghyn.
Cha nel Mnr Rodan credjal dy vel paarantyn ny ynseyderyn laccal y lheid ayns Mannin. Chammah’s shen, ta reddyn er-lheh ayn Mannin ta noi caghlaa dys shey imbaghyn sy vlein.
She eie arganagh t’ayn, as ta Mnr Rodan shirrey feanish roish caghlaa reddyn va currit er bun foddey er dy henney.


Claim that Local Authorities are Ignored.

It’s been claimed that the Government can ask local authorities for their opinions, and then ignore them.

Hie eh er aggyrt dy vod y Reiltys shirrey barellyn veih lughtyn-reill ynnydagh as eisht shaghney ny barellyn shen.
Ta Barrantee Skylley Carmane shirrey barellyn veih lughtyn-reill elley mychione jeeaghyn ny haink magh ass co-choyrlyn reiltys da tooilley sleih.
Hie un çhaglym er cummal hannah. Ec yn çhaglym shen, va sleih gennaghtyn greesit dy liooar dy reaghey çhaglym elley.
Dooyrt y Caairliagh jeh Barrantee Skylley Carmane, John Kennaugh, nagh vel y reiltys cur geill da barellyn ny lughtyn-reill ynnydagh lurg geddyn coyrle veih ny lughtyn-reill shen.


Naight Radio Vannin 17.1.01



National Holiday refused.

The Government has steered clear of declaring January 2nd a National Holiday.

Ta’n Reiltys er shaghney gra dy bee yn nah laa jeh Jerrey Geuree ny Laa Seyr Ashoonagh, ayns onnor jeh Illiam Dhone, y graihder-çheerey Manninagh va er ny lhiggey gy baase ec Cronk y Chroghee ayns Balley Chashtal.
As eshyn freggyrt feysht veih’n Oltey Kiare as Feed son Doolish Twoaie, Bill Henderson, dooyrt yn Ard-shirveishiagh Donald Gelling dy beagh Manninee goaill soylley jeh jeih Laa Seyr Banc mleeaney, jees ny smoo na ayns Sostyn, Bretin as Nalbin.
Cha ren Mnr Gelling çhebbal dy yannoo laa seyr banc elley, as hug eh faaue nagh beagh sleih coontey monney jeh caghlaa nane jeh ny laghyn seyrey banc t’ayn hannah gys Laa Illiam Dhone.
Ren sleih ta gobbraghey da’n Reiltys, ren ad geddyn yn nah laa jeh Jerrey Geuree myr laa seyr mleeaney - she laa seyr ard chied v’ayn, laa seyr brash sy Chegeesh Ommidjagh.


Ramsey Marina

Ramsey Commissioners are not in favour of a referendum on plans for development in Ramsey, and are confident they still have backing for a marina.

Ta Barrantee Rhumsaa gra dy vel ad er smooinaghtyn dy dowin mychione gagh cooish-voirey ren çheet veih’n phossan-traastey ‘Rhumsaa noi Lhiasaghey Noiennaghtagh’. Ta ny Barrantee braew shickyr dy vel y theay foast ayns foayr jeh ny treealtyssyn oc son marina myr ayrn jeh aa-vioghey yn balley.
Ta’n possan-traastey gra nagh vel ny Barrantee er resooney magh ymmodee cooishyn, gollrish jannoo list dy hosheeaghtyn son y balley, lhiasaghey thalloo theayagh as ram cooishyn elley. Ta’n possan-traastey shirrey refrane mychione plannyn ny Barrantee.
Agh ta ny Barrantee gra dy vel ad er ghoaill (ny t’ad goaill) ayns laue ooilley ny cooishyn ta’n possan-traastey gimraa. As, ansherbee, bee brialtys theayagh ayn roish my vees red erbee goll er troggal.
As ta’n Barrantagh Charles Caine nagh vel ny Barrantee lowit dy reaghey refrane sy valley. Ansherbee, t’eh credjal dy row caa dy liooar ec sleih dy ghra ny v’ad smooinaghtyn.


Prison Site Debate

The controversy about the siting of the Island’s future prison is to hit the floor of Tynwald next month.

Bee yn arganys mychione y boayl hed pryssoon noa Vannin er troggal, bee eh ry chlashtyn ayns Tinvaal yn çhiaghtin shoh çheet. Hed y chooish er ronsaghey ec politickeyryn yn Ellan ayns Toshiaght Arree. Ta Shirveishagh Cooishyn Thie, Allan Bell, shirrey coardailys e cho-pholitickeyryn dy chur y pryssoon noa ec Ballafletcher ayns Skeerey Vraddan.
Hannah, ta tree shirveishee er ghra dy vel ad noi treealtys Vnr Bell, agh ta eshyn shickyr dy bee yn chooid smoo jeh olteynyn Tinvaal ayns foayr jeh.


Extra Funds for DHSS

Tynwald has approved extra money for the Department of Health and Social Security.

Ta Tinvaal er choardail dy chur tooilley argid (millioon dy lieh punt) da Rheynn Slaynt as Shickyrys y Theay.
Ta’n Shirveishagh, Claire y Christeen, gra dy vel y Rheynn ayns feme jeh’n argid dy eeck son kiarail mysh surransee shegin goll magh ass yn Ellan son lheihys.


Naight Radio Vannin 24.1.01



Debate on Tynwald Management Committee

The House of Keys is to decide whether two of its members should be sacked from the influential Tynwald Management Committee.

Ta’n Kiare as Feed goll dy reaghey vees daa oltey jeh’n Chiare as Feed ceaut magh ass bing niartal, she shen, Bing Reirey Tinvaal. Haink treealtys veih’n oltey son Doolish Hiar, Phil Braidwood, dy lhisagh Mainshtyr Walter Gilbey as Benainshtyr Hannan ve ceaut magh ass y ving. Va queig olteynyn jeig jeh’n Chaire as Feed ayns foayr jeh’n treealtys shoh.
Ta shoh ayrn jeh’n arganys mychione yn Olloo St John Bates, Cleragh Tinvaal, as eh girree ass oik er y gherrid. Yn çhiaghtin shoh chaie, dooyrt queig olteynyn jeig jeh Tinvaal dy lhisagh St John Bates tannaghtyn myr Cleragh Tinvaal, agh cha row Bing Reirey Tinvaal ayns foayr jeh shen. Ta’n arganys goll er.


Constitution Bill

Onchan MHK Geoff Cannell’s Constitution Bill has been defeated.

Va Billey Bunraght Geoff Cannell, oltey jeh’n Chiare as Feed son Skyll Connaghyn, currit fo haart as oltyn y villey goll er ronsaghey. Ta Geoff Cannell credjal dy row e villey currit fo haart kyndagh rish yn ard-reihys vees ayn ayns Mee Houney.
Va’n billey shoh kiarail dy beagh y theay reih olteynyn y Choonseil Slattyssagh, as cha beagh yn Aspick lowit dy votal ayns Tinvaal myr oltey nagh jagh er reih.
Agh, ec y traa t’ayn, ta’n chooid smoo jeh olteynyn Tinvaal ayns foayr jeh ynnyd Agglish Hostyn ayns Reiltys Vannin. Ta Geoff Cannell gra dy vel e cho-pholitickeyryn lhiettal red vees taghyrt sy jerrey, gyn ourys.


Concern for Marine Drive

A member of the House of Keys is repeating his concens about the safety of the Marine Drive.

Ta’n oltey jeh’n Chiare as Feed son Doolish Twoaie, Bill Henderson, gra reesht dy vel eh smooinaghtyn nagh vel Imman ny Marrey sauçhey. T’eh gra nagh lhisagh eh goll er fosley myr raad theayagh.
Shoh raad ta goll erskyn ny eayninyn eddyr Kione Ghoolish as Purt Soderick. Ta’n Rheynn Arraghey smooinaghtyn mychione lhiggey da sleih gimman carbid er Imman ny Marrey choud’s ta Shenn Raad Valley Chashtal goll er caghlaa. Choud’s ta’n obbyr shoh fo raad, bee eh cur olk mooar er y traaght goll eddyr Doolish as y jiass. Myr shen, bee feme er raad elley chammah as Shenn Raad Valley Chashtal as foddee dy bee Imman ny Marrey cooie da shen.
Agh ta Mainshtyr Henderson gra dy vel tuill vooarey ayns Imman ny Marrey nish lurg obbyr dy ‘eddyn magh vel y raad shoh sauçhey. As t’eh gra dy vel cleighyn-scarree er Imman ny Marrey ayns stayd gaueagh. T’eh smooinaghtyn dy lhisagh Imman ny Marrey ve faagit myr boayl ta sleih goaill soylley jeh. Lhisagh reddyn elley goll er jannoo dy ‘eaysley doilleeidyn-traaght.


Dave Jefferies Decision

TT rider Dave Jefferies is due to decide soon on whether he’ll take part in the TT races this year.

Bee yn markiagh TT ard-ghooagh, Dave Jefferies, bee eh gra roish foddey vees eh goaill ayrn ayns ny ratçhyn TT mleeaney ny dyn. Ta’n Rheynn Turrysid er ghra dy vel ad er jebbal tooilley argid da dy chleayney eh erash gys y TT. Ta Dave Jefferies er chosney yn varriaght shey keayrtyn sy TT. Nurree, dooyrt eh nagh beagh eh çheet reesht. Agh nish, foddee dy bee eh caghlaa yn aigney echey kyndagh rish doilleeid bentyn rish e chonaant lesh ny failleyderyn echey ec y traa t’ayn.
Bee Dave Jefferies gra c’red t’eh goll dy yannoo ayns shiaghtyn dy hraa.


Naight Radio Vannin - 25.1.01



MEA and Power Cuts - Lught-Reill Lectraghys Vannin as Giarrey Pooar

The Manx Electricity Authority is confident there won’t be a repeat of the power failure on Sunday 21 January.

Ta Lught-Reill Lectraghys Vannin shickyr nagh bee giarrey pooar reesht gollrish y fer haghyr Jedoonee, y chied laa as feed jeh Jerrey Geuree.
Dooyrt yn Ard-Reiragh Mike Proffitt dy ren coarys-coadee ayns Blackpool ayns Sostyn giarrey yn lectraghys, er y fa dy ren eh gaghtey ny smoo tappee na’n coarys-coadee ayns Mannin tra haink foill rish ayns caabyl ayns Mannin.
Ta Lught-Reill Lectraghys Vannin gra nagh orroosyn va’n loght dy row assee jeant da’n chaabyl.
Dooyrt Mainshtyr Proffitt dy daink shoh rish lurg ronsaght tree laa.


Call for Chief Minister’s Sacking - Aggyrtys dy Nirreeys yn Ard-Shirveishagh ass Oik

There have been calls for the removal from the Tynwald Management Committee of the Chief Minister as well as two Members of the House of Keys.

Va aggyrtyssyn veih olteynyn yn Chiare as Feed dy lhisagh yn Ard-Shirveishagh, Donald Gelling, ve ceaut magh ass Bing Reirey Tinvaal, chammah as daa oltey jeh’n Chiare as Feed, Walter Gilbey (Glion Faba) as Hazel Hannan (Purt ny h-Inshey).
Lurg resoonaght liauyr, syn ynnyd jeh ceau magh yn troor shoh, choard yn Kiare as Feed dy lhisagh Bing Reirey Tinvaal loayrt rish yn Olloo St John Bates reesht dy phrowal dy chleayney eshyn dy hannaghtyn myr Cleragh Tinvaal. Ghow yn slane argane toshiaght tra dooyrt Bing Reirey Tinvaal dy jinnagh ad pointeil Benainshtyr Marilyn Cullen myr Lhiass Chleragh Tinvaal. Haink eh magh dy dinsh St John Bates da David Cannan, caairliagh y ving, dy jinnagh eh girree as yn oik echey myr Cleragh Tinvaal dy beagh Marilyn Cullen pointit myr Lhiass Chleragh. Cha dinsh David Cannan shoh da olteynyn elley yn ving as v’ad goaill yindys tra dirree St John Bates ass oik. Ta’n argane goll er.


OECD Forum on Tax - Forym OECD mychione Keeshyn

The Isle of Man has been invited to take part in the Global Forum on Taxation run by the Organisation for Economic Co-operation and Development.

Ta Mannin er ngeddyn cuirrey dy ghoaill ayrn sy Forym-Cruinney mychione Keeshyn, ta goll er reaghey ec yn Reagheydys ry hoi Co-obbraghey Tarmaynys as Lhiasaghey.
Ta Mannin er ngeddyn yn cuirrey shoh er y fa dy vel Reiltys Vannin arryltagh dy chaggey noi cliaghtaghyn-keesh ta jannoo assee, ta lught yn OECD gra.
Ta’n Ard-Shirveishagh Donald Gelling cur failt roish yn cuirrey shoh.
Ta çhaghteryn jeh Reiltys Vannin kiarail goll gys y nah haglym jeh’n Forym-Cruinney er y nah laa yeig jeh Mee Vayrnt.


Naight Radio Vannin 7.2.01



Wreck of Karianda Located

A vessel owned by the same company as the ‘Solway Harvester’ has been located at the bottom of the sea.

Ta saagh lesh y colught cheddin as s’lesh y ‘Solway Harvester’ er ve feddynit ec bun ny marrey, magh ass slyst-marrey hiar Nalbin.
Y skimmee jeh troor er y ‘Karianda’, hie ad er sauail liorish etlan-cassee lurg da’n taagh goll fo ec kione ny bleeaney shoh chaie.
Ec y traa shen, dooyrt ad dy row ad aighoil dy ve bio. Neayr’s y traa shen, ta fer jeh’n skimmee er ghra dy row y baatey currit fo jeh yioin.


IT Village for Jurby

Jurby Commissioners are calling for greater speed over a proposed IT village.

Ta Barrantee Yourby laccal tooilley bree ayns cur er e hoshiaght treealtys son cur er bun balley beg çhaghnoaylleeaght-fysseree ec Jourby, lesh thieyn as pairk-dellal.
Ta plannyn liorish y fer-dellal Graham Ferguson Lacey er ngeddyn coardailys ny barrantee, agh y Caairliagh jeh’n voayrd ynnydagh, John Lyall, ta eshyn gra nagh vel Rheynn Reiltys Ynnydagh as y Çhymmyltaght er nobbraghey jeean dy liooar er ny plannyn. Ta Mainshtyr Lyall gra dy nhegin aavioghey Jourby, as t’eh credjal dy nhegin geill y chur da ny plannyn shoh dy tappee.


Air Traffic Control

Privatising air traffic control services in the United Kingdom would have an immediate impact on the Isle of Man.

Ta argane sy Reeriaght Unanneyssit mychione preevaadjaghey ny shirveishyn
stiurey traaght-aer. My hed ny shirveishyn shoh er preevaadjaghey, bee eh jannoo er yn Ellan dy çhelleeragh, coardail rish Stiureyder Purt-Aer Roonysvaie, Philip Pain.
Dooyrt Philip Pain dy vel spoar-aer yn Ellan goll er coontey myr ayrn jeh spoar-aer yn Reeriaght Unnaneyssit, ga dy vel fir-stiuree ayns shoh freggyrtagh son Ard-Stiuree Phurt-Aer Roonysvaie.
Chammah’s shen, ta sleih ennagh er ninsh da’n Reiltys Goaldagh dy vel ad boirit mychione yn sauçhys jeh coarys-stiuree noa yn cho-earrooder ‘Swannex’. Agh ta Mainshtyr Pain gra nagh lhiass da sleih goaill aggle roish genney sauçhys.
Agh t’eh gra dy bee red erbee vees taghyrt sy Reeriaght Unnaneyssit jannoo er troailtee-aer veih’n Ellan.


Interception of Communications Bill

New legislation would mean that communications would only be intercepted ‘in the most substantial issues’.

Geiyrt er Sostyn, ta Mannin er çhee cur bree da slattys niartal noa vees cur yn ablid da fir-reiltys dy yeeaghyn er çhaghteraghtyn preevaadjagh jeh sorçh erbee. Coardail rish yn Çhirveishagh Cooishyn Sthie, Allan Bell, cha bee yn reiltys goaill ymmyd jeh’n phooar shoh agh ayns cooishyn ‘feer trome-chooishagh’. T’eh gra dy vel coadaghyn sy clattys noi drogh ymmyd jeh. As ta fer-reaghee seyr pointit dy ‘reayll rick er yn aght vees ymmyd jeant jeh’n clattys noa.


Depleted Uranium Shell Testing

The UK Government has assured the Manx Government over the safety of depleted uranium shell testing close to the Island.

Ta Oik Sthie yn Reeriaght Unnaneyssit er ninsh da Reiltys Vannin nagh jig gaue ass prowal shligganyn as uraanium leodit ayndoo faggys da Mannin.
Hie lheid ny wappinyn shen er lhiggey veih ynnydyn ec Eskmeals ayns Cumbria as ec Kirkcudbright, cur yn olk orroosyn ta boirit mychione yn assee ta’d jannoo.


Naight Radio Vannin 14.2.01



A claim that Manx National Heritage is losing money

A member of the House of Keys, John Houghton, claims that Manx National Heritage is losing money at an ever-increasing rate.

Ta’n oltey jeh’n Chiare as Feed son Doolish twoaie, John Houghton, gra dy vel Eiraght Ashoonagh Vannin coayl ny smoo as ny smoo argid. T’eh shirrey red ennagh dy ve jeant dy chur kione er coayl argid.
Ta Mainshtyr Houghton geiyrt er feysht veih oltey elley jeh Tinvaal, Peddyr Karran, mychione Thie Vanannan as argid goll er coayl ayns shen.
Ta Mainshtyr Houghton gra nagh vel eh boirit mychione yn aght ta ynnydyn Eiraght Ashoonagh Vannin goll er stiurey. She cooishyn argidoil nyn lomarcan t’eh boirit mychione.
Agh ta Caairliagh Sheckteragh Thie Tashtee Vannin, Martin Moore, gra nagh vel Mainshtyr Houghton toiggal yn oyr dy vel Eiraght Ashoonagh Vannin ayn. Cha nee colught-dellal t’ayn as cha row eh rieau myr shen.
Ta Mainshtyr Moore gra dy vel y speedeilys jeh strateysh Eiraght Ashoonagh Vannin ayns ny jeih bleeany s’jerree ry akin: ta tooilley turrysee er jeet dys Mannin, as chammah as shen, hooar Mannin foayssyn neu-yeeragh veih’n strateysh shen. T’eh gra nagh ren Eiraght Ashoonagh Vannin rieau freayll e cooishyn argidoil follit.


Minimum wage

Member of the House of Keys Pam Crowe says a minimum wage of £5 per hour could have damaging effects.

Ta’n oltey jeh’n Chiare as Feed son Rosien, Pam Crowe, gra dy noddagh faill sloo jeh queig punt syn oor jannoo jeeyl dy beagh shen çheet dy vel yn leigh.
T’ee credjal dy noddagh jeeyl ve jeant da colughtyn beggey dy beagh ad eginit dy eeck queig punt syn oor, er yn chooid sloo, da sleih gobbraghey daue.
Ta’n Kiare as Feed resooney billey ry hoi faill sloo ec y traa t’ayn, agh cha nel ad er reaghey yn faill sloo dy myn.
Ta Benainshtyr Crowe credjal nagh vel adsyn ta shirrey queig punt syn oor toiggal c’red oddagh taghyrt dy beagh shen jeant ny leigh.


New police station

A new police station could be built in Lower Douglas.

Oddagh stashoon noa son ny meoiryn-shee goll er troggal ayns Straid Lord ayns Doolish. Ta’n Shirveishagh Cooishyn Sthie, Allan Bell, shirrey kied veih Tinvaal shen y yannoo. Veagh y stashoon noa costal mysh millioon punt.
My hed y stashoon er troggal, bee shoh yn chied cheayrt vees stashoon beayn ec ny meoiryn-shee ayns Doolish Heese neayr’s va’n shenn stashoon ayns Straid y Chrink dooint feed blein er dy henney.
Ta’n Scruteyr Gary Roberts gra dy nhegin da ny meoiryn-shee feddyn tooilley spoar.


Capital expenditure approval sought

Tynwald will be asked to approve capital expenditure totalling just under 5 million pounds.

Yn çhiaghtin shoh çheet, bee shirveishee shirrey er Tinvaal kied y chur daue dy cheau bunnys queig millioon punt myr bun-argid.
Y red smoo costal, bee shen yn Unnid Shickyr son sleih aeg ec y White Hoe. Ta’n Rheynn Slaynt as Shickyrys y Theay shirrey mysh daa villioon punt dy hroggal yn Unnid Shickyr.
As nee yn Shirveishagh Ymmyrkey soilshagh plannyn e rheynn dy cheau 1.7 millioon punt er Ayrn Jees jeh’n phiob vooar eddyr Doolish as Stondane son skeym IRIS.
Nee yn Shirveishagh Cooishyn Sthie, Allan Bell, loayrt mychione treealtys dy chaghlaa troggal ayns Straid Lord, Doolish, dys stashoon meoiryn-shee.
As nee yn Shirveishagh Eirinys, Alex Downie, shirrey argid dy cheau er pairk-gleashtan ec Glion Silverdale.


Naight Radio Vannin 21.2.01



Backing for budget

The Island’s politicians have given their backing to the budget.

Ta politickeyryn Vannin er choardail rish y chlaare argidoil.
Lurg da’n Çhirveishagh Tashtee, Richard Corkill, cur coontey jeh’n chlaare argidoil, ren olteynyn jeh’n Chiare as Feed votal nuy-jeig gys nane ayns foayr jeh. She yn oltey son Purt ny h-Inshey, Hazel Hannan, yn ynrican oltey ren votal noi.
Ooilley ny h-olteynyn jeh’n Choonseil Slattyssagh v’ayn, ren ad votal ayns foayr jeh.


Art Ship

An ‘Art Ship’ from Germany might come to the Island at this year’s TT.

Foddee dy jig ‘Lhong-Ellyn’ dys Mannin veih’n Ghermaan ec traa yn TT mleeaney.
Haink shen dy ve ny smoo liklee as sleih kiarail burtey yn lhong, y Stubnitz, ec Purt ny h-Inshey choud’s vees Feailley yn TT fo raad.
Bee yn Stubnitz jannoo turrys trooid yn Cheayn Twoaie as Mooir Vannin, çhebbal ynnyd floateil son kiaulleeaght as ellyn. Ta’n Co-reagheyder, Norbert Biba, treishteil dy vod ny doilleeidyn ta foast ayn, dy vod ad goll er reaghey. Ta fys echey nagh vel monney traa faagit, agh t’eh jeean dy chur yn çhalee er oi. By vie lesh cur lesh y lhong dys Gammanyn ny h-Ellanyn ayns Jerrey Souree, ga dy vel sleih ayns Rotterdam geearree geddyn y lhong myrgeddin.


Depleted uranium weapons

The Celtic League is to protest to the UK Government about renewed depleted uranium weapons testing.

Bee yn Commeeys Celtiagh gaccan rish Reiltys y Reeriaght Unnaneyssit mychione prowallyn noa jeh wappinyn as uraanium leodit ayndaue. Y laa jea, hie shligganyn er lhiggey stiagh sy cheayn veih Dundrennan, faggys da Kirkcudbright. Ta reayn-caggee ayns shen, queig meeiley as feed my hwoaie veih Mannin,
Shoh yn chied cheayrt hie shligganyn goul-rooragh er lhiggey neayr’s hoig sleih dy vel boandey eddyr oc as kahngyr, foddee. Ta’n Commeeys Celtiagh er nyannoo faghtys noi lhiggey ny shligganyn roish shoh.


Castletown parking

Police are delighted with the response to the parking survey in Castletown.

Ta ny meoiryn-shee ayns Balley Chashtal gra dy vel ad jeant bwooiagh liorish yn earroo dy ‘leih ren goaill ayrn ayns towshan-pairkal sy valley ec y jerrey jeh’n vlein shoh chaie. Va ny shlee na tree feed ferrym ass keead lhieent seose as currit erash. Va ymmodee cummaltee jeh’n valley er ve gaccan mychione pairkal anleighalagh, doilleeid ayns roshtyn buill, as carbid goll trooid ny straiddyn coon.
Yn Sarjant Boodeeys, Mike Allen, meoir-shee ayns Balley Chashtal, t’eshyn gra dy dooar ad magh veih’n towshan nagh vel spoaryn-pairkal cooie dy liooar sy valley. Hed laueyn er cur gys y doilleeid shoh. Agh smooinee freggyrtee ennagh nagh row ny meoiryn-shee gaghtey lajer dy liooar noi pairkal anleighalagh.


Armed police at Hilton

Armed police went to the Hilton Hotel in Douglas yesterday.

Hie meoiryn-shee armit gys y Thie-Oast Hilton ayns Doolish jea. Cheayll ad skeeal dy row dooinney ayns shamyr ec y thie-oast er ny vaggyrt lesh gunn-laue, foddee.
Ghow ny meoiryn-shee seose daa ghooinney va er nyn gur lesh gys ard-stashoon ny meoiryn-shee. Cha dod ny meoiryn-shee feddyn gunn erbee sy thie-oast.
Lurg tammylt, hie yn daa ghooinney er seyrey as v’eh jeeaghyn dy row shen y jerrey jeh’n chooish.


Naight Radio Vannin 27.2.01



More on Foot and Mouth Disease

It’s too early to say whether the foot and mouth crisis will affect sporting events in the summer in the Isle of Man.

Ta’n Shirveishagh Eirinys, Alex Downie, credjal dy vel eh ro leah dy ghra jean y gorley crubbane as beeal ayns Sostyn cur yn olk er jees jeh ny h-immeeaghtyn-spoyrt ayns y tourey ayns Mannin.
Cur lesh coonlagh veih’n Reeriaght Unnaneyssit dy yannoo bundeilyn-coonlee dy chur mygeayrt y choorse-TT, ta shen currit sheear dy leodaghey yn gaue jeh skeayley yn gorley crubbane as beeal gys Mannin.
Sleih veih ashoonyn vees goaill ayrn ayns Gammanyn Natwest ny h-Ellanyn ayns Jerrey Souree, ta Mainshtyr Downie gra dy vel ad boirit kyndagh rish y gorley shoh. Er yn oyr shen, shegin da dy chooilley nhee ve jeant dy ‘reayll yn Ellan seyr veih’n ghorley.


Glass to be recycled on Island

Glass will no longer be sent off the Island to be recycled.

Cha jed glenney er cur ersooyl veih’n Ellan dy gholl er aachoorsal sy traa ry heet.. Bee colught Corlett ec Balley Keeill Eoin gaachoorsal glenney, caghlaa eh gys stoo-troggal.
Ta’n Rheynn Reiltys Ynnydagh as y Çhymmyltaght gra dy vel shoh ny lhiasaghey scanshoil, bentyn rish cooishyn argidoil as cooishyn-çhymmyltaght. Bee yn Rheynn cooney lesh colught Corlett.
Chammah as shoh, bee yn Rheynn ronsaghey çhymsaghey stooghyn oddagh goll er aachoorsal veih pemmadyn çheu-mooie jeh thieyn.
Ta’n Shirveishagh Walter Gilbey gra dy vel ablid yn Ellan dy ghellal rish yn glenney echey hene soilshaghey dy vel y Rheynn echey cooilleeney ny deanyn-çhymmyltaght eck.


Poortown Quarry Blasting

The Department of Transport admits it did break planning conditions.

Ta’n Rheynn Arraghey goaill rish dy vrish ee conaantyn-plannal liorish bleaystey ec Quarral Valley Poer ec shiaght er y chlag moghrey Jesarn.
Cha nel bleaystey lowit roish nuy sy voghrey ny ec y jerrey-shiaghtin, agh dooyrt y Shirveishagh Tony Brown nagh dod y Rheynn jannoo red erbee elley.
Ta argane mychione y chooish shoh goll er rish ymmodee bleeantyn. Ta gowaltys Vrack y Broom faggys da’n wharral, as ta sleih yn ghowaltys gra dy vel obbyr y wharral brishey stiagh er y thalloo ocsyn. Ren y sleih shoh plaiynt liorish shassoo ec y chagliagh jeh’n thalloo oc Jeheiney. Kyndagh rish shen, va’n bleaystey currit sheear.
Ta creg Gabro dy liooar syn ard shoh, as ta’n Rheynn Arraghey laccal y chreg shoh ry hoi raaidyn ayns yn Ellan.


Today in the House of Keys

There are seven questions down for oral answer in the Keys today.

Ta shiaght feyshtyn ayns feme jeh freggyrtyn loayrit ec traa-feysht sy Chiare as Feed jiu.
Ny cooishyn ayns ny feyshtyn, t’ad goaill stiagh Çhellinsh Vannin, conaant ry hoi jeeaghyn mysh beiyn, stashoon-barroose Ghoolish, meoiryn-shee er lheh, y chiallag ard-traastagh, as yn çhingys millish.
Cha nel agh un ‘eysht son freggyrt screeut. Peddyr Karran, Oltey jeh’n Chiare as Feed son Kione Droghad, t’eh geearree feddyn magh quoid ta gagh peiagh ta gobbraghey da’n Reiltys cosney gagh oor.
Hed kiare billaghyn as feed gys y Choonseil Slattyssagh, as ny mast’oc, y nah lhaih jeh’n Villey Arraghey-Raaidyn, as Billey y Faill Sloo, son resooney oltyn.


Naight Radio Vannin 7.3.01



Manx farmers will not profit

Manx farmers are unlikely to profit from meat shortages in the United Kingdom.

Cha nel eh jeeaghyn dy bee eirinee Vannin cosney kyndagh rish genney feill ayns y Reeriaght Unnaneyssit. Ayns shen, cha nel kied garraghey beiyn mygeayrt, mannagh vel kied oc goll gys thieyn-buitçhoorys er lheh. As ta shellooyn dy veiyn goll er stroie myr eab noi lhiggey da’n ghorley crubbane as beeal skeayley magh dy chooilley voayl.
Yn Ard-Sheckteragh jeh’n Thie Foalley, Bob Martin, as yn Ard-Sheckteragh jeh’n Thie Key, t’ad gra nagh bee monney eiyrtys ayns Mannin liorish genney feill sy Reeriaght Unnaneyssit. Agh oddagh tooilley feill as stoo-bainney Manninagh goll er creck son tammylt.


Post Office suspends some deliveries

The Post Office is not delivering to some rural addresses because of the foot and mouth crisis.

Kyndagh rish aggle mychione y gorley crubbane as beeal, cha nel yn Oik Postagh livrey stoo postagh gys buill eirinagh ennagh ayns Mannin. Cha nel agh raaidyn garroo goll gys ny buill eirinagh shoh.
Ta’n Oik Postagh jannoo shoh lurg da loayrt rish yn Ard Fer-Lhee Baagh. Dooyrt loayrtagh veih’n Oik Postagh dy jean ad cooney lesh ny h-eirinee shoh dy gheddyn yn post oc er aghtyn elley.
Boayrd-Çhymsee Orçh ny Skeeraghyn Twoaie, cha nel ad çhymsaghey orçh veih buill eirinagh sy twoaie nish. T’ad shirrey er eirinee faagail ny binnyn queeylagh oc er ny raaidyn mooarey çheu-mooie jeh ny buill eirinagh, ry hoi çhymsaghey orçh.


Minimum wage

The minimum wage in the Isle of Man is to be set by consultation.

Ta Reiltys Vannin prowal dy reaghey yn faill sloo jeh obbreeyn ayns Mannin liorish cochoyrle. Hie screeunyn er cur magh gys failleyderyn Manninagh soilshaghey ny ta’n reiltys kiarail jannoo, as cur ny faillyn sloo va reaghit ayns y Reeriaght Unnaneyssit, Nerin as y Rank.
John Shimmin, yn Oltey jeh’n Chiare as Feed son Doolish Heear, t’eh laccal barelyn dy ve currit erash liorish y feedoo laa jeh Mee Averil. She eshyn yn oltey ta stiurey slattys y faill sloo trooid Tinvaal.


Manx builders join up with UK giant

Parkinson Ltd. are to form a partnership with a giant UK building and engineering firm.

Nee ny troggalee Parkinson boodeeys marish Morrison Construction Ltd., colught foawragh sy Reeriaght Unnaneyssit ta currit da troggal as jeshaghtys.
Stiureyder-Reirey Parkinson, Malcolm Blackburn, t’eh gra dy jean y boodeeys cur ablid da colught Parkinson dy ghoaill ayrn kiart ayns ooilley yn obbyr-troggal ta goll er dy niartal fo smaght y Reiltys ec y traa t’ayn. As bee oayllys y cholught foawragh jannoo foays da colught Parkinson.
Ren Mainshtyr Blackburn gobbal dy beagh colught Morrison sluggey seose colught Parkinson.


Global Challenge latest

An Isle of Man crew member has to leave the boat for business reasons.

Shegin da fer jeh skimmee yn vaatey ‘Ellan Vannin’, Derek Kalinski, faagail y baatey, ta goaill ayrn sy ratçh Doolane y Chruinney fo smaght Çhellinsh Ghoaldagh.
Y laa jea, cheayll Mainshtyr Kalinski dy bee peiagh feer scanshoil faagail y dellal gless-shickyrys echey sy Reeriaght Unnaneyssit. Shegin da Derek Kalinski faagail y baatey dy ‘eddyn peiagh elley syn ynnyd jeh’n pheiagh vees gimmeeaght.
Va trimshey mooar er Lin Parker tra dinsh ee y naight shoh da’n skimmee kuse dy h-ooryn erreish da Derek gra dy beagh eh faagail, as eshyn shiaulley marish sleih voish colught ennagh ec y phurt ayns Sydney.
Shegin feddyn peiagh cooie dy ghoaill ynnyd Derek Kalinski roish Jedoonee, er nonney shiaulley fegooish peiagh elley.
By vie lesh Derek goll erash gys y vaatey ayns Capetown and cur kione er y ratçh ayns Southampton.


Naight Radio Vannin 14.3.01



In the House of Keys

Leonard Singer has failed to get sufficient support for his bill to impose a new liability on the Department of Transport. And Peter Karran has strongly attacked the relaxation of licensing laws for pubs.

Leonard Singer, oltey jeh’n Chiare as Feed son Rhumsaa, t’eh er vailleil dy gheddyn olteynyn dy liooar jeh’n Chiare as Feed dy votal ayns foayr jeh’n villey preevaadjagh echey cour jannoo yn Rheynn Arraghey freggyragh rish red noa.
Va’n Billey Raaidyn Lhiasee echey shirrey cur er yn Rheynn Arraghey ve freggyragh rish lhottyn veagh çheet er coshee kyndagh rish pemmadyn nagh ragh er karraghey ec yn Rheynn.
Va’n billey er ny cheau magh tra v’eh goll er lhaih son y nah cheayrt liorish tree votyn jeig noi nuy.
Yn Shirveishagh Arraghey, Tony Brown, dooyrt eh rish olteynyn yn Chiare as Feed dy beagh y billey gear-chooishagh (discriminatory). As dooyrt oltey politickagh jeh’n Rheynn, Hazel Hannan, dy vod sleih geddyn argid son lhottyn jeant daue kyndagh rish pemmadyn brisht ec y traa t’ayn.
Oltey jeh’n Chiare as Feed son Kione Droghad, Peddyr Karran, ren eshyn loayrt dy lajer noi lhaggaghey ny slattyssyn bentyn rish ny traaghyn ta thieyn-lhionney lowit dy ‘osley. Dooyrt eh dy beagh olteynyn jeh’n Chiare as Feed ass nyn geeall dy beagh ad ayns foayr jeh’n treealtys: she ‘ard-ommidjys’ v’ayn, dooyrt eh.
Dooyrt Mainshtyr Karran dy vel kuse vooar jeh ny doilleeidyn sheshoil ain er nyn groo liorish drogh ymmyd jeh jough veshtallagh. Veagh shin goll ergooyl dy beagh ny thieyn-lhionney foshlit son traaghyn sodjey. Dooyrt eh nagh dod eh toiggal cre’n fa va Coonseil ny Shirveishee ayns foayr jeh’n treealtys. Ren eh guee er olteynyn dy cheau magh yn billey as eh goll er lhaih son y nah cheayrt.


Vaccination lecture

Dr Viera Scheibner believes that the vaccine MMR is dangerous.

Sheanseyr-ronsee, y Dr Viera Scheibner, bee ish cur leaght noght mychione y vacseen MMR - red gaueagh, t’ee credjal. Ta lughtyn-reill feiy ny cruinney shirrey barelyn y Dr Scheibner.
Ta’n Dr Scheibner credjal dy vel reiltyssyn ashoonagh cur vacseenaghey lesh MMR er e hoshiaght, ga dy vel fys ayn dy bare daue gyn shen y yannoo. Ta shoh jannoo assee da paitçhyn, t’ee credjal. Cha nel eh sharaghey slaynt y theay, red ta ny reiltyssyn geearree jannoo, t’ee gra.
Agh y Fer-lhee Ian Mac Lean, Stiureyder Slaynt y Theay Ellan Vannin, ta eshyn gra dy vel y vacseenaghey coadey sleih noi gorlaghyn oddagh marroo ad.
Cha nel y Fer-lhee Mac Lean coontey monney jeh’n ronsaghey jeant ocsyn ta gra dy vel kiangley eddyr y vacseen MMR as autys (autism). T’eh gra dy vel lughtyn-reill-slaynt jannoo nyn gooid share son slaynt y theay.


Art exhibition

An exhibition of contemporary Manx art opens in Peel.

Hed taishbynys jeh ellyn Manninagh co-emshyragh er fosley jiu, ec Ard-agglish Carmane ayns Purt ny h-Inshey. Ny h-obbraghyn-ellyn t’ayns y taishbynys, t’ad shen lhiegganyn noa jeh Turrys ny Croshey - kiare jallooyn jeig jeh cosheeaght s’jerree Chreest gys e chrossey. Ta Turrys ny Croshey ny vun-chooish ayns ellyn ny çheeraghyn heear rish keeadyn dy vleeantyn.
Hie ny jallooyn syn Ard-agglish er jannoo liorish shiaght ellyneyryn Manninagh, geiyrt er eie jeh’n Ard-jaghin Brian Partington.
Hie yn taishbynys er reaghey liorish Laare-ellyn y Chlose ec Mwyljyn Tinvaal.
Bee yn taishbynys ayn gys y jerrey jeh Mee Aberil.


Naight Radio Vannin 21.3.01



Valmet

The head of an Isle of Man based financial services group has appeared in a US court.

Yn fer-toshee jeh possan shirveishyn argidoil ta soiet ayns Mannin, t’eh er ve ayns quaiyl ayns ny Steatyn Unnaneyssit, coardil rish y phabyr-naight y New York Times. She Peter Bond jeh Valmet y dooinney shoh.
Va Peter Bond gymmrkey feanish ayns y chooish jeh Robert E Brennan, Americaanagh va ny argideyr roish shoh. Mainshtyr Brennan, t’eh currit ny lieh dy vel eh brisht ec y vanc, dy ren eh molteyrys as niee argid, as dy vel millioonyn dy ghollaryn tashtit echey ayns ymmodee colughtyn foalsey.


The Island Games

The Island Games are scheduled to go ahead in spite of the foot and mouth outbreak in the United Kingdom.

Mike Ball, y Stiureyder jeh Gammanyn ny h-Ellanyn, t’eh er screeu gys ooilley ny h-ashoonyn vees goaill ayrn dy ghra dy jed ny gammanyn er cummal myr v’eh reaghit. Ta Mike Ball laccal jiooldey fouaghyn nagh jed ny gammanyn er cummal kyndagh rish y veerys crubbane as beeal. Va screeuyn currit magh echey lurg çhaglym marish yn Rheynn Eirinys.
Ta Mainshtyr Ball goaill rish dy vel reddyn goll er scrutaghey gagh laa. Foddee dy nhegin garraghey immeeaghtyn ennagh, agh t’eh treishtagh dy jed ny gammanyn er cummal er yn çhiaghtoo laa jeig jeh Jerrey Souree.


Threat to tourism

The foot and mouth outbreak in the UK is a real threat to Manx tourism.

Y Stiureyder Turrysid, Jeff Le Page, t’eh gra dy vel y crubbane as beeal ayns y Reeriaght Unnaneyssit baggyrt dy mooar er yn taase-beaghee jeh sleih ayns Mannin ta croghey er yn turrysid.
Ta Mainshtyr Le Page gra dy nhegin da sleih ayns Mannin goaill kiarail vooar choud as va’n gear-ghaue ayn, dy ‘reayll y gorley magh ass Mannin. Agh, ec y traa cheddin, t’eh soiet er lowal da immeeaghtyn-turrysid goll er myr dy cliaghtagh, choud’s vees sleih abyl shen y yannoo.
Ta Jeff Le Page gra dy vel çhaglymyn reiltagh marish yn Rheynn Eirinys. Ec y traa cheddin, ta plannyn ry hoi couyral ayns traa giare as ayns traa s’lhiurey goll er kiaddey nish, cour y traa vees baggyrt y ghorley ersooyl.
Agh ta Mainshtyr Le Page gra dy lajer dy bee keeadyn dy ‘leih ayns Mannin surranse dy mooar mannagh jig turrysee gys Mannin.


Crowe EPH

Angry creditors of Crowe EPH are still calling for heads to roll.

Ta dailleyderyn corree jeh Crowe EPH foast gra dy lhisagh sleih ennagh goll er kerraghey.
Va millioon dy lieh punt ec ny smoo na lieh-cheead colught Manninagh er Crowe EPH tra skeayl y colught dy arryltagh ayns Toshiaght Arree nurree. Roish shen, va Crowe EPH gobbraghey er y thie-lheihys noa ayns Skeerey Braddan.
Hed çhaglym bleeaney cadjin jeh ny dailleyderyn er cummal y laa jiu ayns Doolish. Foddee dy jean ny dailleyderyn goaill cooish-leigh noi Reiltys Vannin, ta George Noble gra. She eshyn yn fer-skeayllee. Bee ny dailleyderyn abyl feddyn magh cre haghyr ayns y vlein hie shaghey as c’red oddys ad jannoo.
Ta Mainshtyr Noble lane shickyr nod yn çhirveish slaynt gynsaghey lessoonyn veih’n chooish shoh. As cha bee yn çhirveish slaynt lowit dy yarrood cre haink er sleih kyndagh rish Crowe EPH.


Naight Radio Vannin 28.3.01



Application for incinerator planning

The Department of Local Government and the Environment is applying for planning permission for additional aspects of the design of the incinerator.

Ta Rheynn Reiltys Ynnyd as y Çhymmyltaght shirrey kied-plannal son reddyn bentyn da’n loshteyr nagh row ayns y chiaddey undinagh. Ta’n Rheynn shirrey kied-plannal son ny ‘Cooishyn Tashtit’ shoh er y fa nagh dod ad goll er shickyraghey gys va’n myn-chiaddey jeh’n loshteyr jeant.
Ta ny cooishyn tashtit shoh scanshoil. T’ad goaill stiagh soiaghey as kiaddey ny troggalyn, ny raaidyn ry hoi roshtyn ny troggalyn, kiaddey yn çheer mygeayrt, skeamyn ry hoi freayll rick ar stooghyn vees çheet magh ass y loshteyr (gassyn as stooghyn ushlagh), as c’red dy yannoo tra nagh vees bree sy loshteyr arragh.
Ta’n skimmee-shalee dy ghra dy jean ny cooishyn tashtit sharaghey reddyn. T’ad gra dy vel ad er chur geill dauesyn ta boirit, erskyn ooilley dauesyn ta boirit mychione yn aght vees y loshteyr jeeaghyn.
Ta Rheynn Reiltys Ynnydagh as y Çhymmyltaght gra dy lajer nagh vel ny cooishyn shoh bentyn er aght erbee da brialtys vees goaill toshiaght Jemayrt shoh çheet. Bee yn brialtys shoh dellal rish yn aght vees y loshteyr goll er obbraghey.
Foddee sleih gaccan mychione ny cooishyn tashtit, ny cur ny barelyn oc, roish munlaa, y nuyoo laa jeig jeh Mee Averil.


Irish politician’s bribe probe

The Flood Tribunal in Ireland has heard how Ray Burke opened a bank account in the Isle of Man.

Ta Quaiyl Flood ayns Nerin er chlashtyn mychione yn aght ren y reireyder jeh banc ayns Lunnin cooney lesh eear-pholitickeyr Yernagh, Rae de Búrca, dy ‘osley coontey-banc lesh yn AIB ayns Mannin. Rae de Búrca, t’eh currit ny lieh dy ren eh goaill sollaghey-laue son briwnyssyn-plannal ayns Nerin. Ayns ny bleeantyn kiare feed, t’ad gra dy dooar de Búrca mysh keead thousane punt son ‘cooney lesh’ cooishyn-plannal. Va de Búrca ny chumraag vooar jeh Cathal Ó hEochaidh, va ny Thaoiseach keayrt dy row.
Ta Rae de Búrca, va ny hirveishagh-reiltys keayrt dy row, gra dy ren eh garraghey argid veih Mannin gys Lunnin. Agh ta Timothy Mc Hale gobbal dy row coontey-banc ec de Búrca ayns e vanglane ayns yn ard-valley Sostnagh.
Cha dod yn whaiyl feddyn pabyryn dy hickyraghey dy row Rae de Búrca ginsh yn ‘irriney, agh hooar ad magh dy jagh argid er garraghey veih’n choontey Manninagh echey gys y vanglane ayns Lunnin.
Ta sleih gra dy ren de Búrca follaghtyn argid sollagh ayns Mannin.


Ex-Tynwald Clerk visits Kiev

Professor St John Bates will travel to the Ukraine to advise the government there.

Yn eear-Chleragh Tinvaal, yn Olloo St John Bates, nee eh getlagh gys Kiev mairagh dy chur coyrle da’n Çhirveishaght Cairys syn Ookraane mychione dreaghtey slattyssyn.
Ec y traa t’ayn, ta claare slattyssagh y Reiltys Ookraanagh goaill stiagh slattyssyn bentyn da shirveishyn argidoil, chammah as leigh dy chur dellal lectraneagh er e hoshiaght.
Ta’n Olloo Bates gobbraghey dy h-eddyrashoonagh myr fer-coyrlee da ny kerrooyn theayagh as preevaadjagh. T’eh credjal dy bee caaghyn foaysagh ry gheddyn son Mannin lurg tammylt. T’eh smooinaghtyn dy vel eh scanshoil dy vel lheid ny caaghyn shen çheet rish fo’n smaght jeh slattyssyn jeianagh mie, as ayns çhymmyltaght ta goll er reill dy mie.


Census to go ahead

The 2001 census in the Isle of Man will go ahead as planned.

Hed y coontey-sleih er cummal ayns Mannin myr v’eh reaghit sy toshiaght, ga dy vel doilleeidyn ayn kyndagh rish y gorley crubbane as beeal ayns y Reeriaght Unnaneyssit. Adsyn ta reaghey yn coontey-sleih, bee ad postal ymmodee fermyn gys gowaltyssyn as thieyn-çheerey, syn ynnyd jeh livrey ad lesh y laue. Tra vees ny fermyn lhieent, nee sleih-çheerey postal erash ad.
Y reireyder jeh’n choontey-sleih, Chris Smethurst, t’eh gra nagh nhegin cur y coontey-sleih sheear ayns traa kyndagh rish aggle roish y gorley crubbane as beeal. Agh t’eh goaill rish dy vel eh ny s’doillee yn coontey-sleih y reaghey.
Oie yn choontey-sleih, ta shen er y nuyoo laa as feed jeh Mee Averil, yn oie cheddin as ayns y Reeriaght Unnaneyssit. Choud as shoh, cha nel treealtys ayn dy chur y coontey-sleih sheear ayns shid hoal.


Naight Radio Vannin 4.4.01



Mount Murray Development

The Chief Minister says a Select Committee will not look into planning issues at Mount Murray.

Ta’n Ard-Shirveishagh er ghra nagh jed cooishyn-plannal bentyn rish lhiasaghey Mount Murray er ronsaghey liorish Bing Reiht veih’n Chiare as Feed.
Ec traa-feysht, dooyrt yn Ard-Shirveishagh, Donald Gelling, rish Peddyr Karran, Oltey jeh’n Chiare as Feed son Kione Droghad, dy vel imraa neuchroghagh fondagh er ve jeant hannah, as cha nel feme ayn dy yannoo yn red cheddin reesht.
Dooyrt Mainshtyr Gelling dy jean bing jeh fir-oik reiltys ronsaghey coyrle yn imraa roish feer foddey. Lurg shen, veagh eh ginsh da olteynyn y Chiare as Feed dy beagh y reiltys kiarail jannoo red erbee bentyn rish y chooish.


The weather in March

March was colder but sunnier than average.

Ayns Mee Vayrnt, v’eh ny smoo feayr agh ny s’grianee na t’eh cliaghtey ve ayns mee veanagh, coardail rish fysseree veih’n Oik Emshyragh.
Y tempreilys meanagh sy vee, va shen 5.5 keim Celsius, 0.6 fo’n vean foddey-emshyragh. Er y chied laa jeh’n vee, huitt y tempreilys gys - 9 Celsius, y tempreilys-thallooin s’inshley va recortyssit ayns Mee Vayrnt neayr’s nuy cheead jeig, hoght-jeig as daeed.
Ren y ghrian soilshean rish keead, queig as daeed dy h-ooryn sy vee - ta shen jeih as feed sy cheead ny smoo na’n mean. Va shoh yn Vee Vayrnt smoo grianagh ayns nuy bleeaney jeig.
Y mooadys-fliaghee as y vieauid-geayee, v’ad shen faggys da ny meanyn. Va gaalyn ayn er daa laa, as v’eh ceau sniaghtey er tree laa.


Foot and mouth precautions

Burying slaughtered animals would be the preferred method of disposal if foot and mouth came to the Island.

Ayns y Reeriaght Unnaneyssit, ta ny brishaghyn-magh jeh’n ghorley crubbane as beeal er roshtyn thousane, bunnys. Ayns Mannin, ta loayrtagh son y Rheynn Eirinys, Bob Carswell, er veeraghey dy vel plannyn ayn cour geddyn rey rish ny kirp varroo jeh beiyn my vees y red smessey taghyrt - y gorley çheet gys Mannin.
Ayns y Reeriaght Unnaneyssit, she lostey y saase smoo cadjin dy gheddyn rish beiyn marrooit. Agh ayns Mannin, ta Bob Carswell gra dy beagh eh ny smoo cooie dy oanluckey ny conveyrt. Ta skimmeeyn aarloo hannah son lheid y red.


Heads Employment Services

The question of the rights of workers at the new hospital has been raised.

Ta’n Oltey jeh’n Chiare as Feed son Doolish Twoaie. Bill Henderson, briaght feyshtyn mychione ny cairyn-failley jeh coonreyderyn lectragh ta gobbraghey ec y thie-lheihys noa. Chammah as shen, t’eh briaght mychione skeealyn dy vel noidys ayn noi obbreeyn ta nyn olteynyn jeh sheshaghtyn-keirdee
.
Chris Gorton veih Heads Employment Services, ny Shirveishyn Failley King, ta eshyn gra nagh vel eh toiggal bun feyshtyn Vainshtyr Henderson. Ta Mainshtyr Gorton gra nagh vel fer erbee jeh’n skimmee echey er nimraa red erbee rishyn mychione ny cooishyn shoh. T’eh gra nagh vel y colught er nyannoo red erbee aggairagh as dy vel eh goltaghey olteynyn jeh sheshaghtyn-keirdee.
Ec y traa cheddin, ta Sheshaght-Cheirdee ny h-Obbreeyn Cadjin as Arraghey er ngoaill y chooish ayns laue. Bernard Moffatt, y Reagheyder Tarrooghyssagh Ardjynagh, t’eh er ngoaill ayrn ayns strane dy haglymyn marish obbreeyn, bentyn rish ny cooishyn shoh.


Naight Radio Vannin 11.4.01



No decision on TT yet

There’s still no announcement as to whether this year’s TT festival will take place as scheduled.

Cha nel eh reaghit foastagh vees y feailley TT ayn mleeaney ny dyn. Ren Coonseil ny Shirveishee resooney magh yn chooish jea, agh cha nel reaghey jeant oc foast bentyn rish smaghtyn kyndagh rish y gorley crubbane as beeal.
As cooish y TT goll er resooney magh, adsyn ta reaghey ratçhyn roar-bree ayns Nerin Twoaie, t’ad treishtagh dy jed ny ratçhyn er oi ayns shen. Lught-reaghee ratçhyn Daa Cheead Sheear Hwoaie, t’ad smooinaghtyn dy jean Co-Whaiyl Nerin Twoaie cur kied Jerdein da ny ratçhyn dy gholl er oi.
Yn çhiaghtin shoh chaie, dooyrt lught ny ratçhyn dy ragh ny ratçhyn er cummal myr v’ad reaghit roïe, agh nish shegin daue fuirraghtyn rish briwnys y Cho-Whaiyl. Lhisagh co-haglym naight er ve ayn riyr ayns Beeal Feirshtey, agh v’eh currit sheear dy ‘uirraghtyn rish briwnys y Cho-Whaiyl. Stiureyder ratçhyn Daa Chead Sheear Hwoaie, Mervyn White, ta eshyn smooinaghtyn dy jed ny ratçhyn er cummal.


Diabetics promised better service

Critics say a dedicated site is needed for diabetics at the new hospital.

Ta’n Rheynn Slaynt gialdyn dy jean jeeabaitee ayns Mannin geddyn shirveish vie er baghtal sy thie-lheihys noa, agh ta cremeyderyn gra nagh bee shen ry gheddyn mannagh vees ynnyd er lheh cour y gorley millish sy thie-lheihys noa.
Ec traa ny feyshtyn sy Chiare as Feed jea, dooyrt Peddyr Karran, oltey politickagh jeh’n Rheynn Slaynt, dy row eh co-ennaghtyn maroosyn va laccal jannoo tooilley son ocsyn as y gorley millish jannoo orroo.
Agh dooyrt eh dy jagh y chooish jeh ynnyd er lheh cour y gorley millish er resooney magh dy dowin, as va oaylleeyn er ghra dy beagh femeyn ny jeeabaitee goll er cooilleeney liorish ny seyraaidyn cour surransee-mooie sy thie-lheihys noa. Agh hug Mainshtyr Karran faaue nagh row shen jerrey yn chooish dy bollagh. Sy traa ry heet, foddee dy beagh tooilley jeant son sleih as y gorley millish jannoo orroo.


Fewer calls for lifeboats

The number of lifeboat launches to rescue people has fallen in recent years.

Ta lught Undinagh Ashoonagh Reeoil ny Baatyn Sauaillagh er ghra nagh row baatyn sauaillagh eginit goll magh sy cheayn mygeayrt y Reeriaght Unnaneyssit dy hauail sleih cho mennick er y gherrid. Erskyn ooilley, yn earroo dy cheayrtyn hie baatyn sauaillagh er lunney dy hauail baatyn-taitnys, ta shen er ngoll sheese.
Ayns Mannin, y Scrudeyr Onnoragh son baatey sauaillagh Doolish, y Captan David Cowell, ta eshyn gra dy vel yn earroo shen er duittym er y fa dy vel sleih smooinaghtyn mychione sauçhys ny smoo. Agh ny yei shen, t’eh cur coyrle da sleih dy ghoaill kiarail ec y Chaisht.


Young Farmers’ concert cancelled

The Isle of Man Young Farmers’ concert has now been cancelled.

Kyndagh rish y gorley crubbane as beeal sy Reeriaght Unnaneyssit, va cuirrey-kiaullee Eirinee Aegey Ellan Vannin currit sheear. Agh nish ta’n cuirrey-kiaullee er ve scryssit dy bollagh. Adsyn ren kionnaghey tiggadyn, t’ad shirrey orroosyn ny tiggadyn y phostal erash gys yn offish-tiggad ec y Thie-Cloie Gaiety. Choud’s ta enmyn as enmyssyn ry akin dy cronnal, yiow yn sleih shen nyn argid erash.
Adsyn deeck lesh kaart-daill, lhisagh ad cur coip jeh’n folaue dy gheddyn yn argid currit da’n choontey-kaart oc. Cha bee yn argid currit erash myr argid creoi.
Hie yn cuirrey-kiaullee er scryssey kyndagh rish aggle roish y gorley crubbane as beeal.


Naight Radio Vannin 18.4.01



Munitions in Manx waters

The Isle of Man is effectively powerless to force the British Government to tackle the issue of munitions dumped or fired into the Irish Sea.

Dy firrinagh, cha nod Reiltys Vannin cur er Reiltys Hostyn dy yannoo veg mychione y stoo-caggee hie er ceau ny lhiggey stiagh ayns Mooir Vannin, coardail rish y Caairliagh jeh Bing Vooir Vannin, y Captan Michael Brew.
Y chooish jeh stoo-caggee sy cheayn magh veih Jourby, va shen sy naight yn çhiaghtin shoh chaie tra ren traaleyr tayrtyn bleaystan-parachute mooar ayns ny lieenteenyn echey. Begin geddyn rey rish y bleaystan.
Ga dy vel yn ayrn shoh jeh’n cheayn fo smaght Vannin, ta’n Captan Brew gra nagh vel ny Goaldee eginit ginsh eer ny ta ry gheddyn ec grunt ny marrey ayns shen, jarrood geddyn rey rish. Ta’n Captan Brew gra dy vel y chooish cur yn olk er sleih.


Foot and mouth expert visits Island

Professor Fred Brown will be visiting the Island next week.

Bee yn Olloo Fred Brown cur shilley er yn Ellan yn çhiaghtin shoh çheet. Ta’n olloo ny oayllee-seihll bentyn rish y gorley crubbane as beeal. T’eh çheet gys Mannin liorish reaghey jeant ec fer-dellal ynnydagh, Mike Priest, ta ny oltey jeh Bing-Choyrlee Soccar as Oltaghey Vannin.
Ta Mainshtyr Priest gaggyrt dy vel Shirveishaght Eirinys y Reeriaght Unnaneyssit cummal greim er fysseree bentyn rish y gorley. T’eh guee er Coonseil ny Shirveishee ad dy eaishtagh rish yn Olloo Brown, erskyn ooilley mychione vacseenaghey beiyn roish reaghey jed y TT er oi ny dyn.


Polish delegation to visit the Island

Polish Government officials will visit the Island to explore possible business links.

Hig çhaghteraght dy fir-oik veih’n Embassaid Pholynnagh ayns Lunnin gys Mannin son daa laa yn çhiaghtin shoh çheet. Ta shoh geiyrt er eabyn liorish Fo-Rheynn Shirveishyn Eddyr-Ashoonagh y Tashtey dy ghreesaghey dellal eddyr Mannin as margaghyn ta çheet rish syn Oarpey Hiar.
Ta oltey jeh’n Tashtey, y Reejerey Miles Walker, gra dy nhegin da Manninee jannoo nyn gooid share dy lhiasaghey dellal. Agh, ec y traa cheddin, ta Reiltys Vannin toiggal dy mie dy noddagh gaueyn ve ayn my hed dellal er jannoo lesh çheeraghyn nagh vel fondagh ayns cooishyn-argidoil.
Hannah, ta kianglaghyn eddyr Mannin as y Pholynn ayns reirey-lhuingys as bancal.


Director of planning is appointed

Ian McAuley will be the Island’s director of planning and building control.

Veih Jerrey Souree, bee Ian McAuley y stiureyder jeh plannal as gurneilys-troggal ayns Mannin. Ec y traa t’ayn, she eshyn yn ard fer-oik jeh lhiasaghey jeh Coonseil Balley Corpagh Reading ayns jiass Hostyn. Bee Ian McAuley goaill yn obbyr ayns Mannin ayns laue veih Barry Vannin, vees çheet dy ve ny haaue ny s’anmagh sy vlein.
Ta Mainshtyr McAuley poost rish ben Vanninagh as shimmey keayrt t’eh er chur shilley er Mannin, reddyn hug er Rheynn Reiltys Ynnydagh as y Çhymmyltaght dy ve feer arryltagh yn kiartey y chur dasyn. T’eh gra dy bee ayrn mooar jeh’n chiartey echey bentyn rish stiurey coorse eddyr aase tarmaynagh as fendeil y çhymmyltaght.


Planning permission sought for Sound Café

Manx National Heritage wants to build a new café and visitor centre at the Sound.

Ta Eiraght Ashoonagh Vannin shirrey kied-plannal dy hroggal thie-bee noa as ynnyd-turrysid ec y Cheyllys. Veagh shoh goaill yn ynnyd jeh’n thie-bee t’ayn nish. Ta treealtys ayn myrgeddin dy yannoo kiarkyl-çhyndaa dy yannoo eh ny sassey da barrooseyn-turrysid dy roshtyn y boayl. Troggal stoamey vees ayn my vees kied-plannal ry gheddyn, coardail rish Tony Pass, Ard-Oaseir Thieyn Eiraght Ashoonagh Vannin.


Naight Radio Vannin 25.4.01



TT - the Losses

There is a claim that the government is underestimating financial losses caused by cancelling the TT.

Ta fer mooar turrysid, Chris Robertshaw, Stiureyder-Reirey yn Thie-Oast Sefton, gra nagh vel y reiltys cur argid dy liooar ry lhiattee dy chooney lhieusyn vees coayl argid, kyndagh rish scryssey yn TT.
Ayns Tinvaal jea, dooyrt yn Ard-Hirveishagh Donald Gelling dy row shiartanse dy reddyn goll er resooney cour cooney lesh sleih veagh surranse doccarys. Dooyrt eh dy beagh yn reiltys cur argid seose dys queig millioon punt myr cooney argidoil as dy eeck son tooilley margaghey jeh’n Ellan. Agh dooyrt Mainshtyr Robertshaw nagh liooar shen.


TT - the Vet

The Island’s Chief Veterinary Officer says there was no choice but to cancel the TT.

Dooyrt Ard-Lhee-Baagh Oikoil yn Ellan, Eamonn O Donnell, nagh dod Coonseil ny Shirveishee jannoo red erbee elley agh scryssey ny ratçhyn TT.
Dooyrt Eamonn O Donnell dy beagh daeed thousane brash dy ‘leih çheet dys Mannin er vooadaghey yn gaue jeh’n veerys crubbane as beeal roshtyn yn Ellan. Nish, bee dy chooilley eab jeant dy yannoo shickyr nagh jean fir-roaryn-bree vees çheet dys Mannin, nagh jean ad goll ayns ardjyn-eirinys.


TT - the Steam Packet

The Steam Packet is admitting the TT cancellation is ‘a heavy blow’.

Ta Colught Paggad Bree Ellan Vannin goaill rish dy nee ‘builley trome’ scryssey yn TT mleeaney. Ta’n Paggad Bree çhebbal dy eeck argid erash dauesyn deeck roish shoh son shiaulley dys Mannin. As ta’n colught çhebbal barrantyn dauesyn ta geearree caghlaa ny plannyn-troailt oc, goaill stiagh çheet dys TT daa housane as jees. Ta’n Stiureyder-Reirey Hamish Ross jerkal dy jig thousaneyn dy lhiantee (fans) dys yn Ellan son y feailley-kegeesh vees ayn, ga dy vel ny ratçhyn hene scryssit. Ta feailley vooar goll er kiaddey, goaill stiagh ny Sideyn Jiargey, taishbynyssyn-çhentag, giare-ratçhyn-raad, as çhaglymyn-club.


History of the Isle of Man

The first part of the five volume ‘A New History of the Isle of Man’ is to be launched on May 8th.

Hed y chied lioar jeh ‘Studeyrys-Shennaghys Noa jeh Ellan Vannin’ er lunney er yn hoghtoo laa jeh Mee Boaldyn. Bee queig lioaryn currit magh ooilley cooidjagh, as she Lioar Queig y chied lioar dy ve currit magh. Ta’n lioar shoh enmyssit ‘Yn Lhing Jeianagh’ as t’eh mychione ny reddyn haghyr ayns Mannin, as bentyn da Mannin, eddyr hoght-jeig, jeih as feed, as nuy-jeig, kiare feed as nuy-jeig. Cha bee ooilley ny lioaryn jeant son kuse dy vleeantyn, agh ta cur magh Lioar Queig coontit dy ve ny red mooar son scoillarys Manninagh.
Y Stiureyder jeh Studeyrys Eear-Cheim ec Laare Studeyrys Manninagh, Fenella Bazin, ta ish gra dy jean ny shlee na feed cohoyrtagh mooadaghey fys mychione shennaghys Vannin. Ga dy vel y lioar noa co-haaghey aaronsey jeianagh, cha nee jerrey yn skeeal t’ayn noadyr.


Summerland development

Applications are being invited from possible developers for the Summerland site.

Adsyn vees geearree lhisaghey ynnyd Thalloo Souree, shegin daue cur yeearreydyssyn dys colught-coyrlee-thieyn Ayles Heathby liorish yn trass laa as feed jeh Mee Boaldyn. Hed troor er reih veih ny yeearreydyssyn. Hed y troor shoh er feyshtey mychione ny plannyn oc, goaill stiagh cooishyn argidoil.
Bee ynnyd Thalloo Souree, ta tree acyr dy lieh ayns mooadys, bee eh seyr veih’n arragh jeh’n vlein daa housane as kiare. Ga dy vel y Rheynn Turrysid cur faaue dy beagh eh cooie thie-tashtee TT y chur er bun ayns shen, cha nel red erbee reaghit foast.
Ta’n Stiureyder-Turrysid, Geoff le Page, gra nagh vel eh reaghit foast beagh yn ynnyd goll er creck dy bollagh, ny tannaghtyn ayns laueyn y reiltys. Veagh kuse dy hreealtyssyn bentyn da soccar goll er ronsaghey. Red erbee vees jeant, shegin gobbraghey marish y Rheynn-Turrysid.


Naight Radio Vannin 2.5.01



Manx Heathrow slot

The Government is considering making a legal challenge if the Island loses its London Heathrow connection.

Ta’n Reiltys smooinaghtyn mychione goaill cooish-leigh ayns laue my chaillys yn Ellan yn ablid jeh sleih dy etlagh dys Lunnin Heathrow, lurg da Skianyn Vannin goll er creck da’n cholught-paarant, Lhuingyssyn-Aer Ardjynagh Çhiarmaanit Goaldagh, ta shen dy ghra, British Regional Airlines Limited.
Ta’n Shirveishagh Arraghey, Tony Brown, ghra dy jean sleih sy reiltys nyn gooid share dy ‘reayll y kiangley eddyr Mannin as Heathrow. Agh, dy firrinagh, cha nod monney ve jeant, er y fa dy nee ny lhuingyssyn-aer ta stiurey ny h-ynnydyn ec purtyn-aer. Ny yei shen, ta Tony Brown gra dy noddagh colughtyn elley çheet stiagh dy ‘reayll kiangley Heathrow.


Horses and foot and mouth

There is to be a meeting to discuss the restrictions on horse-riding.

Bee Ard-Lhee Baagh yn Ellan meeiteil rish shellooderyn-cabbil dy resooney yn lhiettalys er markiaghey cabbil ayns Mannin ec y traa t’ayn. Cha nel shoh lowit ec y traa t’ayn er y fa dy vel sleih smooinaghtyn dy noddagh cabbil cur lesh y gorley crubbane as beeal.
Jane Barham, reagheyder as caairliagh jeh’n vanglane ynnydagh jeh Sheshaght Ghoaldagh ny Cabbil, t’ee gra dy by vie lesh cabbil ve lowit goll er raaidyn, traieyn as er y çheer, myr ta bigginyn lowit, marish ny shelloderyn oc.


Government is underestimating problems

The accommodation sector says that the Government is still underestimating problems caused by the cancellation of the TT.

Adsyn ta creck aaght sy cherroo-turrysid, t’ad gra nagh vel y Reiltys toiggal foastagh cre cho olk as ta ny doilleeidyn kyndagh rish scryssey yn TT mleeaney.
Ec çhaglym marish y Rheynn Turrysid, deaisht ny shlee na shiaght feed as jeih çhaghteryn rish yn Çhirveishagh David Cretney as eh cur fys enngh mychione ny plannyn as paggaghyn ta goll er aarlaghey ec e Rheynn as y Tashtey dy leodaghey coayl erbee kyndagh rish scryssey ny ratçhyn.
Agh, Judy Arnold, y caairliagh jeh Bing-Turrysid jeh Sheshaght y Lught-Traghtee, dooyrt ee, ga dy row yn çhaglym feer speeideilagh, ren eh soilshaghey cre cho olk as ta’n builley noi dellal-çheerey. Ta Judy Arnold gra dy vel yn çheshaght eck foast prowal dy chur er yn reiltys dy hoiggal dy vel feme ayn jannoo foddey ny smoo.


April weather

The weather in April was about average for the month.

Va’n emshyr ayns Mee Averil mysh y vean son y vee. She jeih keim va’n tempreilys laaoil meanagh sy vee - mysh lieh-cheim ny s’inshley na’n mean harrish traa foddey. She yn jeihoo laa as feed va’n laa s’çhoe, tra raink y trempreilys daa cheim yeig dy lieh. She yn feedoo laa va’n laa smoo grianagh, lesh tree oor jeig dy lieh dy hoilshean-greiney gyn scuirr. Va’n oie s’feayrey er y feedoo laa myrgeddin, lesh y tempreilys goll sheese fo un cheim. V’eh ceau sniaghtey er daa laa sy vee,


MHK calls for halt in planning applications

Peel MHK Hazel Hannan is calling for all large-scale planning applications to be halted until the Island’s Strategic Plan has been completed.

Ta’n oltey jeh’n Chiare as Feed son Purt ny h-Inshey, Hazel Hannan, geearree dy jed yeearreydyssyn-plannal mooarey goll er scuirr gys vees Plan Strateyshagh y Reiltys son y slane Ellan jeant. Mannagh vees shen jeant, ta Benainshtyr Hannan goaill aggle dy jed thieyn goll er troggal ec fir-lhiasee ta currit da cosney argid ny lomarcan, syn ynnyd jeh troggal-plannit ta cur geill da’n fo-strughtoor as da sleih ynnydagh.


Naight Radio Vannin 9.5.01



Ministerial Bill second reading

The bill which would require a Chief Minister to obtain Tynwald’s approval for the ministerial team was supported at its second reading.

David Callister, fer-naight politickagh Radio Vannin, hug eh fys dy ren y Kiare as Feed cummal seose Billey Choonseil ny Shirveishee ec e nah lhaihys yn laa jea. Yinnagh y billey shoh cur er ard-shirveishagh geddyn kied Tinvaal as skimmee ny shirveishee goll er pointeil.
Yn oltey jeh’n Chiare as Feed son Balley Chashtal, Tony Brown, ta eshyn nane ass jeih olteynyn jeh’n Chiare as Feed ren votal noi Billey Choonseil ny Shirveishee yn laa jea. Ta Tony Brown dy bollagh noi’n villey shoh. T’eh gra dy vel eh ommidjagh son ellan lesh co-whaiyl cho beg as y fer ain. As t’eh faaishnaghey dy bee eh doillee dy chur y billey trooid keim ny h-oltyn (the clauses stage) - ta ymmodee seshoonyn ceaut hannah cur eh trooid keim y nah lhaihys.


Tough prospects for next government

Ramsey MHK Allan Bell is warning that the next Manx Govenment will have a vastly different situation to deal with.

Allan Bell, oltey jeh’n Chiare as Feed son Rhumsaa, t’eh cur raaue dy bee y nah Reiltys Manninagh dellal rish cooishyn nagh bee gollrish ny cooishyn t’ayns laueyn y skimmee vees girree ass oik mleeaney. Va Mainshtyr Bell loayrt sy Chiare as Feed sy resoonaght mychione Billey Choonseil ny Shirveishee. Dooyrt eh dy row ny queig bleeaney shoh chaie ny bleeantyn sassey va rieau ec reiltys erbee ayns Mannin.
Mastey ny doolaneyn va çheet rish, va lhaggaghey-tarmaynys feiy ny cruinney, tuittym-tarmaynys ayns ny Steatyn Unnaneyssit, aghtey yn Reagheydys ry hoi Co-obbraghey Tarmaynys as Lhiasaghey (yn OECD), as y jargaght dy beagh Reiltys Obbraghys noa sy Reeriaght Unnaneyssit ny smoo fraueoil.
Ren Allan Bell guee nagh beagh gleck-pooar ny politickaght chaggoil ayn ec traa oddagh ve gaueagh son tarmaynys Vannin.


Mayor stands down

Councillor Doreen Kinrade is standing down as Mayor of Douglas and Councillor Steven Pitts will take over.

Y Coonseilagh Doreen Kinrade, Meoir Ghoolish, nee ish girree ass oik dy h-oikoil fastyr jiu ec y çhaglym leighdaragh bleeaney jeh Coonseil Valley Ghoolish. Va Benainshyr Kinrade y Meoir rish feed mee. Y Coonseilagh Steven Pitts, çhaghter son Ronney Noo Shorys, hig eshyn dy ve yn Meoir.
She sharmanys tradishoonagh vees ayn. Nee yn Coonseilagh Pitts guee Loo yn Oik, eisht bee oraid ghiare currit echey, as hed Lhiass-Veoir er reih son y vlein valjagh shoh çheet.


Problems for Isle of Man yacht

The crew of the Isle of Man entry in the BT Global Challenge has appealed against a two point deduction.

Skimmee yn virling ‘Ellan Vannin’, ta goaill ayrn ayns Doolane y Chruinney Çhellinsh Ghoaldagh, t’ad fuirraghtyn d’eddyn magh vees speeideilys oc as ad jannoo aghin noi daa phoint ve goit voue sy cho-hirrey.
Haink y baatey stiagh ayns Cape Town lesh shiaull as assee jeant da va cho olk as beign shiaull noa y chur seose. Agh, kyndagh rish reillyn y cho-hirrey, oddagh skimmee yn vaatey goll er kerraghey liorish coayl daa ynnyd sy cheim shoh çheet gys La Rochelle. Ta kied ec skimmee shiaull noa y chur seose my hed shiaull er coayl, magh er y cheayn. Agh, roshtyn purt as geearree shiaull noa, hig kerraghey ass.
Reireyder-Shalee, Maureen Quayle, ta ish gra dy vel çhaghnidyn (technicalities) ayn oddagh lhiggey da skimmee Vannin freayll ny pointyn.


Naight Radio Vannin 23.5.01



Council of Ministers Bill

The House of Keys has voted to abandon further examination of the Council of Ministers Bill.

Ta’n Kiare as Feed er votal dyn dy gholl ny sodjey lesh Billey Choonseil ny Shirveishee. Va’n chooid smoo jeh’n Chiare as Feed ayns foayr jeh’n oltey son Balley Chashtal, Tony Brown, tra ren eshyn guee dy chur yn billey ry lhiattee sine die.
Nish foddee yn nah Ard-Hirveishagh jeh’n Ellan reih ny shirveishee echey gyn fuirraghtyn rish coardailys Tinvaal. Shimmey lhiasaghey va goll er shirrey son y Billey shoh, as cha bee Tinvaal çhaglym ry cheilley reesht agh daa cheayrt elley sy teshoon shoh. Er e hon shen, cha beagh traa dy liooar ayn da cooish ta er ve sy choarys slattyssagh (legislative system) rish kiare bleeaney, bunnys.


British Nuclear Fuels and Sellafield

The actions of the Manx Government will contribute to pressure to close Sellafield.

Ta’n Commeeys Celtiagh gra dy bee jantyssyn Reiltys Vannin cur rish traastey eddyrashoonagh Sellafield y ghooney. Rish ymmodee bleeantyn ta’n possan-traastee shoh er nyannoo faghtys (campaign) yn thie-jannoo çhesh-veanagh ayns Cumbria y ghooney, red ta reiltys yn Ellan geearree myrgeddin.
Ard-Scrudeyr yn Chommeeys Celtiagh, Bernard Moffatt, t’eh gra dy vel eh mollit ec manifesto yn Phartee Obbraghys Goaldagh, ta er ve noi pooar çhesh-veanagh roish nish. Cha nel y manifesto gobbal dy bee stashoonyn çhesh-veanagh noa goll er troggal sy traa ry heet.
Erskyn ooilley, ta Mainshtyr Moffatt boirit dy bee boodeeys preevaadjagh-theayagh ayn ec Sellafield, foddee, eddyr Reiltys yn Reeriaght Unnaneyssit as colughtyn dellal. Shoh polasee gaueagh, ren cooyl-pholtal bentyn rish ny raaidyn-yiarn.


Tynwald Day gets go-ahead.

This year’s National Day ceremony at St John’s will go ahead as normal.

Y sharmanys (ceremony) er y Laa Ashoonagh ec Balley Keeill Eoin, bee eh goll er myr dy cliaghtagh mleeaney, ga dy vel imnea ayn mychione y gorley crubbane as beeal.
Cha bee caghlaa ayn mannagh jed y veerys er feddyn syn Ellan roish yn wheiggoo laa jeh Jerrey Souree, dooyrt Eaghtyrane Tinvaal, Noel Cringle. Dooyrt eh neesht dy jed reddyn er lheh er jannoo kiarail y ghoaill noi’n ghorley.


Film studio

The Chief Minister says he is satisfied all government departments worked in concert with regard to the proposed film studio.

Ta’n Ard-Hirveishagh gra dy vel eh shickyr dy ren rheynnyn-reiltys gobbraghey ry cheilley bentyn rish cur er bun seyrlan-fillym ayns twoaie yn Ellan.
As eshyn freggyrt feysht veih Peddyr Karran, oltey jeh’n Chiare as Feed son Kione Droghad, dooyrt Donald Gelling dy jagh kuse dy h-ynnydyn son seyrlan-fillym er ronsaghey, goaill stiagh magher-etlee Jourby, as Balthane. Ec Balthane, va yeearreydys son cooney argidoil obbit, er y fa nagh dod adsyn hug y treealtys cooilleeney conaantyn va currit ec Rheynn Dellal as Jeadys.
Hie ynnydyn elley er ronsaghey, ec Thalloo Souree as ec Keyll Theiley ayns Doolish, hie er ymmydey myr ynnyd shallidagh.


Parish Walk

There’s a record entry for next month’s CMI Parish Walk.

Ta ny shlee dy ‘leih na rieau laccal goaill ayrn ayns Cosheeaght ny Skeeraghyn sy vee shoh çheet. Ta hoght cheead, tree as feed dy ratçheyderyn kiarail goaill ayrn syn immeeaght ennoil shoh, keead ny shlee na’n earroo nurree. Ta’n chosheeaght kiare feed as queig meeiley er liurid, goll trooid ny shiaght skeeraghyn jeig syn Ellan.
Liz Corrin jeh Roiederyn Vannin (Manx Harriers), t’ee gra dy vel sleih foast prowal dy ghoaill ayrn, ga dy row y list dooint yn jerrey shiaghtyn shoh chaie. Shegin cur ry lhiattee adsyn ta anmagh, t’ee gra.


Naight Radio Vannin 30.5.01


Bank investigation

Irish High Court inspectors may return to the Island in a bid to get hold of deposit account details.

Scruteyryn veih’n Ard-Whaiyl ayns Nerin, ta ronsaghey yn Banc Yernagh Ashoonagh, foddee dy jig ad gys Mannin reesht dy phrowal dy ‘eddyn magh mychione coontaghyn-tashtee sy vanglane jeh’n vanc ayns Doolish.
Yn çhiaghtin shoh chaie, ren yn Ard-Vriw Cain jiooldey yeearreydys veih ny Briwnyn John Blayney as Tom Grace shirrey kied dy yeeaghyn er lioaryn y vanc. Dooyrt yn Ard-Vriw Cain dy beagh eh milley folliaghtaght-custymeyr dy jinnagh eh cur y kied shen.
Ga dy row yn yeearreydys shoh obbit, ta’n earisheyr argidoil lesh yn Irish Times, John McManus, gra foddee nagh vel shoh jerrey yn chooish.


Motorcycling

The organisers of the Southern 100 are expected to meet today to decide whether to switch the event to later in the year.

Reagheyderyn jeh ny ratçhyn roar-bree, yn Keead Jiass, s’cosoylagh dy bee ad çhaglym cooidjagh jiu dy reaghey vees ny ratçhyn shen ayn ny s’anmagh sy vlein. Ta’n Kiare as Feed er reaghey dy noddagh coorse Villown, t’ayns Jiass yn Ellan, goll er dooney ry hoi ratçhal ayns Mean Fouyir. Choud’s shoh, ta Tony Brown, y Shirveishagh Garraghey, smooinaghtyn dy bee daayt yn immeeaght shoh currit sheear ayns traa. Ta lught y Cheead Jiass kiarail dy bee ny ratçhyn shoh ayn sy vean jeh Jerrey Souree myr dy cliaghtagh, agh ta foast ouryssyn ayn dy jinnagh shoh cur lesh y gorley crubbane as beeal gys yn Ellan.
Ta sleih jerkal rish briwnys ‘laa erbee nish’ jed traaght syn un troa er Giat y Clieau er y choorse TT Jedoonee Keoi. She ny meoiryn-shee, y Rheynn Garraghey as Rheynn Turrysid as Soccar vees reaghey yn chooish shoh.
Ta Neil Hodgson gra dy vel eh jerkal craa yn brattagh Manninagh, Tree Cassyn Vannin, y nah cheayrt vees eh cosney yn varriaght ayns ratçh Ard-Roar-Vree yn Teihll. Y ratçheyder roar-bree, ta cummal ayns Doolish rish kuse dy vleeantyn er y gherrid, ren eh troggal brattagh y Reeriaght Unnaneyssit myr v’eh markiagh mygeayrt Pairk Donington lurg da cosney yn varriaght ayns shen Jedoonee.
Ta Neil Hodgson gra dy ren ny Manninee haink gys Donington greinnaghey eshyn as Steve Hislop dy mooar. Ta Steve Hislop cummal syn Ellan neesht.


Wildflowers of Mann

A competition is being launched for school pupils to design a logo for the Wildflowers in Mann project.

Hed co-hirrey er lunney jiu son ynseydee-scoill fud yn Ellan, dy chiaddey logo son yn çhalee Blaaghyn Vannin. Hed y co-hirrey er lunney ec scoill Sulby ec traa-kirbyl jiu, tra hed rassyn er cuirr. Ta paitçhyn ayns shen er ve foghaney blaaghyn ynnydagh, as bee ad cuirr ad ayns ard er lheh, boayl ta reddyn gaase dy dooghyssagh.
Ta Blaaghyn Vannin ny halee ym-yantys (multi-agency project), goaill stiagh rheynnyn-reltys (Eirinys, Garraghey as Turrysid), chammah as Eiraght Ashoonagh Vannin as possanyn-eirinys as possanyn freilltagh.
Y Ven-Oik Shalee, Janette Dearden, t’ee gra dy vel y co-hirrey-logo prowal tayrn paitçhyn stiagh cho fondagh as dy bee ad foast goaill ayrn ayns ny bleeantyn ta ry heet.


Post back to normal soon

The Post Office says services should be back to normal in a couple of days.

Ta lught yn Oik Postagh gra dy lhisagh ny shirveishyn postagh ve myr t’ad cliaghtey ve lurg laa ny jees. Ta stoo postit veih’n Reeriaght Unnaneyssit roshtyn yn Ellan mie dy liooar, agh t’eh çheet ny smelley na t’eh cliaghtey çheet.
Ta’n chumrail ayn kyndagh rish arganeyn ec kuse dy h-ynnydyn postagh fud y Reeriaght Unnaneyssit.


Naight Radio Vannin 6.6.01



Spectacular night in Douglas

The Red Arrows gave a spectacular display of aerobatics over Douglas Bay. Later, there was a fantastic fireworks display.

Adsyn ren troailt gys Mannin son Feailley TT 2001, honnick ad taishbynys ard-hilleydagh dy chloie speyragh erskyn Baie Ghoolish fastyr jea. Va cummey dooghyssagh yn vaie slane cooie da skimmee-taishbynys ny Sideyn Jiargey, ren getlagh stiagh dy jeeragh ec shiaght er y chlag. Hug ny staydoilee-etlee taitnys da ny thousaneyn dy ‘leih v’er yn çhooylaghan as ny king-çheerey.
Haink yn oie gys jerrey lesh taishbynys yindyssagh dy hentagyn.


Manx Grand Prix

The best available advice should be used to decide if the Manx Grand Prix should go ahead, says John Crellin.

Coardail rish John Crellin, Eaghtyrane Sheshaght-Cheirdee Eirinee Vannin, lhisagh y briwnys vees Grand Prix Vannin ayn mleeaney ny dyn, lhisagh eh ve soit er yn choyrle share ta ry gheddyn, as y feme dy ‘reayll y gorley crubbane as beeal ersooyl veih’n Ellan.
Ta John Crellin gra dy vel eh toiggal tarmestey yn jeadys-turrysid, focklit er y gherrid ec yn oasteyr Chris Robertshaw, ta credjal dy beagh eh slane ass smooinaghtyn Grand Prix Vannin y scryssey.
Ga nagh vel briwnys jeant foast mychione Grand Prix Vannin (lhisagh ve ayn ec y jerrey jeh Mee Luanistyn), ta Mainshtyr Crellin credjal dy vel reih creoi (agh neu-chramp) ry yannoo ec y Reiltys as fir-reaghee ny ratçhyn.


Fishermen swim for shore

Three fishermen managed to swim ashore when their speedboat sank.

Dod tree eeasteyryn snaue gys y traie lurg da’n vaatey-bieauid oc goll er lhieeney as goll fo. Haghyr shoh mysh jeih er y chlag oie Jelune, faggys da kione Phurt Soderick.
Va ny tree deiney er ve tayrn fainey-rubbyr mooar, as ghow ad ymmyd jeh shoh dy roshtyn y traie. Hie fys er cur gys Arreyderyn-Coose Ghoolish, agh cha row feme orroo çheet magh. Ta ny h-Arreyderyn-Coose cur raaue dauesyn vees goll magh ayns siyn-taitnys dy lhisagh ad ve aarloo cour reddyn oddagh taghyrt - lhisagh jaggadyn-sauçhys ve orroo as lhisagh lossagyn as radio menkid ard ve oc, as fys oc er ny h-aghtyn ymmyd y ghoaill jeu.


D-Day anniversary

The 57th anniversary of D-Day will be commemorated on Sunday.

She yn laa jiu yn tree feedoo laa-bleeaney as queig-jeig jeh’n laa tra hoie thousaneyn dy hidooryn cochaarjagh er y clyst-marrey twoaie jeh’n Rank. V’ad goaill toshiaght er yn eab s’jerree dy gheddyn y varriaght sy nah chaggey mooar.
Hed Shirveish-Chooinaghtyn er cummal Jedoonee ec Balley Keeill Eoin.
Ta Harry Bacon credjal dy nhegin freayll y laa shoh ayns cooinaghtyn son ny sheelogheyn ta ry heet. She eshyn y Caairliagh Onnoragh jeh Banglane Vannin jeh Sheshaght Shenn Sidooryn Normandee. T’eh gra nagh nhegin soiaghey beg jeh’n scansh dy jagh y Rank er seyrey veih ny sidooryn Germaanagh.
Hed y Çhirveish-Chooinaghtyn er cummal ec tree er y chlag fastyr Jedoonee ec Balley Keeill Eoin, goll er leeideil ec yn Arrymagh Breffitt.


A new housing development

Heritage Homes have applied for planning permission for a neighbourhood centre.

Ta Thieyn-Eiraght er chur stiagh yeearreydys son plannal dy hroggal shapp, oik postagh as halley theayagh. Shoh lhiasaghey da Ard-Phlan son lhiasaghey-thieys eddyr Bayr Rhumsaa as Bayr Balley Poer ec Purt ny h-Inshey.
Va’n cummey-thieys coardit choud’s veagh ynnyd-nabooys goll er troggal.
Chammah as shoh, ta Thieyn-Eiraght shirrey kied-plannal son kesmad jees jeh’n lhiasaghey. Gowee shoh stiagh shey-jeig as daeed dy hieyn as cummalyn-rea elley.


Naight Radio Vannin 13.6.01



Sulby Plan

Arthur Radcliffe says the Sulby local plan is ‘tainted’ and should be overturned.

Ta plan ynnydagh Sulby ‘breinnit’ as lhisagh eh goll er ceau harrish, coardail rish Arthur Radcliffe. She eshyn ren aghin cour kiartaghey aggair, as bee imraa mychione shoh currit da Tinvaal yn çhiaghtin shoh çheet.
Va Arthur Radcliffe laccal lhiasaghey thalloo echey, agh ren Rheynn Reiltys Ynnydagh as y Çhymmyltaght caghlaa ny reillyn, as cha row shen lowit. Cha row agh eirinys lowit er y thalloo maghey shen. Agh tra va’n caghlaa shen jeant, va Shirveishagh y Rheynn geearree creck e hie, va feer faggys da’n thalloo arganagh. Myr shen, va parteeas ec y Çhirveishagh sy chooish.
Hie aghin Vainshtyr Radcliffe er ronsaghey liorish Bing Reiht, ren coyrlaghey dy lhisagh oltey jeh possan reiht erbee goll ‘harrish y cagliagh’ dy ve kiarailagh my t’eh ny t’ee smooinaghtyn mychione soilshaghey dy vel parteeas echey ny eck ayns cooish myr shoh.
Chammah as shen, ta imraa yn Ving Reiht coyrlaghey dy lhisagh briwnyssyn-plannal ve soit er plannyn t’ayn ec y traa, as cha nee er treealtyssyn. Ta’n imraa gra dy lhisagh sleih ve foshlit
, as lhisagh çhaglymyn jeh rheynnyn-reiltys goll er recortyssey dy kiart.
Agh cha nel Mainshtyr Radcliffe jeant bwooiagh nagh ren y Ving ceau harrish y briwnys-plannal ta jannoo er y thalloo echey.


Customs and Excise Bill

Edgar Quine says his proposed amendment to the Customs and Excise Bill will not provide a hiding place for criminals.

Yn Oltey jeh’n Chiare as Feed son Skylley Chreest ny h-Ayrey, Edgar Quine, t’eh gra nagh jean y lhiasaghey treealtyssit echey jeh’n Villey Keesh-Varrey as Keesh Sthie, nagh jean eh livrey fastee da kimmee. My vees y lhiasaghey coardit, sleih erbee çheu-mooie jeh reillys yn Ellan bentyn rish cooishyn myr shoh, bee orroo geddyn kied screeut veih’n Turneyr Theayagh dy gheddyn fysseree.
Ta Mainshtyr Quine gra dy bee yn lhiasaghey echey cur er slattyssyn Keesh-Varrey as Keesh Sthie dy ve gollrish slattyssyn elley. Hed y lhiasaghey er cur da’n Chiare as Feed Jemayrt, lurg obbyr bentyn rish pabyr-oardagh Tinvaal. Choard y Loayreyder dy beagh y lhiasaghey goll er resooney roish treeoo lhaihys y Villey lurg da Shirveishagh y Tashtey, Richard Corkill, shen y hirrey.


Island’s links with UK to change

In future, the Island’s links with the Crown will be through the Lord Chancellor.

Ta Reiltys y Reeriaght Unnaneyssit er ghra dy bee kianglaghyn yn Ellan maghey shoh lesh Crooin Hostyn trooid y Çhiarn Cormeyder ayns ynnyd y Scrudeyr Sthie. Ta shoh myr eiyrtys jeh scughey’n Çhiarn Bassam magh ass e chiartey myr Shirveishagh Oik Sthie lesh freggyrtys son Coloinyn Barrantagh y Chrooin, as yn Ellan myr nane jeu.
Dy hickyraghey dy bee kinjaght ayn, skimmee Reeriaght Unnaneyssit ta dellal rish cooishyn yn Ellan, nee ad garraghey gys oik y Çhiarn Cormeyder. Cha nel shoh coontit dy ve ny chaghlaa ayns stayd bunraghtoil yn Ellan. Ta sleih smooinaghtyn dy bee reddyn goll er myr v’ad roïe.


New radio station

Galaxy FM, a new commercial radio station, is due to start broadcasting soon.

Bee stashoon-radio elley ayn er y gherrid, chammah as Radio Vannin. Shoh Galaxy FM, stashoon-traghtee noa, vees creeley ec y jerrey-shiaghtin gys Doolish, Kione Droghad as Skeerey Vraddan, ny s’anmagh sy vlein shoh.
Bee Galaxy FM co-hirrey noi Kik FM ayns margey yn aeglagh. She kiaull vees ry chlashtyn ny lomarcan, son y chooid smoo, currit da ny kaartyn-kiaullee as kiaull- daunse. Y Stiureyder-Reirey Juan Turner, t’eh credjal dy vel yn aggyrtys mooar dy liooar dy ymmyrkey yn ventyr.


Naight Radio Vannin 20.6.01



IRIS approval

Tynwald has unanimously approved the construction of the IRIS treatment plant.

Lesh un aigney, ta Tinvaal ayns coardailys dy jed seyraad-glennee IRIS (IRIS treatment facility) ec Meary Veg er troggal. Shoh cree skeim IRIS, vees costal tree as feed millioon punt.
T’ad kiarail goaill toshiaght lesh yn obbyr ec Meary Veg ayns Skylley Stondane ayns yn ‘ouyr, as ad kiarail dy bee yn seyraad gobbraghey sy vlein daa housane as tree. Dinsh y Shirveish Garraghey, Tony Brown, cre cho ymmyrçhagh as ta’n chalee. T’eh jeant feer wooiagh dy vel e cho-obbreeyn politickagh smooinaghtyn myr shen myrgeddin.


Manx Radio

Eddie Lowey says Manx Radio should be subject to the same five-year plan as other Government departments.

Eddie Lowey, Oltey jeh’n Choonseil Slattyssagh, dooyrt eh dy lhisagh Radio Vannin ve fo’n smaght jeh plan queig bleeaney gollrish rheynn-reiltys elley erbee, syn ynnyd jeh shirrey dhooraghtyn tra t’ad smooinghtyn dy vel shen ymmyrçhagh.
Dooyrt eh shoh lurg resoonaght Tinvaal mychione plan ry hoi ronsaghey strateysh y stashoon-radio sy traa ry heet. Veagh y ronsaghey costal kiare cheead thousane punt. Va’n resoonaght currit sheear gys vees y Whaiyl chaglym ry cheilley reesht sy vee shoh cheet.
Dooyrt Mainshtyr Lowey dy row Radio Vannin shirrey argid ro anmagh as nagh row fysseree dy liooar ec olteynyn Tinvaal dy heet gys briwnys.


E-mail fraud warning

Residents and businesses in the Isle of Man are targets of an e-mail fraud.

Cummaltee as colughtyn-dellal ayns Mannin, she adsyn ny deanyn jeh molteyrys ta soit ayns yn Affrick. Ta chaghteraghtyn post-L cheet veih Togo shirrey er sleih ad dy chur fysseree mychione coontaghyn-banc ry hoi cur paart dy villioonyn dy ghollaryn ayns ny coontaghyn son tammylt. Ayns ny chaghteraghtyn, t’eh gialdyn dy vow adsyn vees cooney paart jeh’n argid shoh myr leagh.
Ta shoh bunnys yn un red as ny va ry lhaih ayns screeunyn haink veih’n Naigeer. Ta’n choyrle veih Unnid Loghtyn Argidoil kiart myr v’ee roish shoh - ny jean cur geill da ny chaghteraghtyn. Agh Mike Cowell, Sarjant-Cronneyder ayns Unnid Loghtyn Argidoil, t’eh gra dy vel sleih ennagh goll er molley foastagh, ga dy row raaueyn dy liooar currit magh.


Global warning threat to islands

Entire island nations face being submerged unless immediate action is taken.

Ta’n raaue ayn dy jed slane ashoonyn ellanagh fo’n ushtey mannagh vees reddyn jeant dy chelleeragh dy chaggey noi ny h-eiyrtyssyn jeh caghlaaghyn syn aeraid (climate). Shoh myr dinsh y Reejerey David Steel da chaghteryn Manninagh ec co-haglym jeh Sheshaght Ardwhaiyllagh y Cho-unnaneys (Commonwealth Parliamentary Association) ayns Doon Edin.
Y shenn Deynlaghteyr Libraalagh, Fer-Oik-Reill y Cho-whaiyl Albinagh, dooyrt eh dy vel ad er n-ooley dy jean y keayn girree liorish seose gys meadar sy cheead shoh. Oddagh shoh baggyrt er ardjyn injil ec y clyst-marrey fud ny h-ellanyn shoh. Ta David Steel cur y loght er chiow ny cruinney. Dooyrt eh rish chaghteryn ec y cho-haglym dy nhegin cur laue rish y vaggyrt roish my vees eh ro anmagh.
T’eh guee er lieh cheead chaghter veih un cheer jeig ad dy yannoo reddyn dy chaggey noi’n vaggyrt shoh.


Naight Radio Vannin 27.6.01



‘ISLE OF MAN’ SETS OFF ON LAST LEG

The ‘Isle of Man’ yacht has got off to a good start in the final leg of the BT Global Challenge.

Ta’n birling ‘Ellan Vannin’ er ngoaill toshiaght dy mie syn ayrn s’jerree jeh ratch BT Doolane y Chruinney. V’eh ayns y vean jeh’n flod myr v’ad goll magh ass La Rochelle ec y traa pointit ec munlaa Jemayrt. Va’n emshyr mie son y ratch jeh shey cheead meeilley gys Southampton. Ren y birling ‘Saue ny Paitchyn’ coayl y cowrey-toshee, as begin da goaill toshiaght reesht. T’ad jerkal dy jean ny birleeyn roshtyn Southampton Jesarn.


ELECTRICITY SUPPLIES AFFECTED

Tuesday morning’s electrical storm affected electrical supplies.

Y dorrin lectragh moghrey Jemayrt, ren eh jannoo er livrey-ys lectraghys syn Ellan, ayns y twoaie as y sheear erskyn ooilley. V’eh jannoo er ynnyd-eggey Radio Vannin rish tammylt. Jeshaghteyryn veih Lught-Reill Lectraghys Manninagh, v’ad gobbraghey dy livrey lectraghys reesht gys ny thieyn ren coayl eh. Lurg tammylt, cha row monney thieyn fegooish lectraghys. Va’n lught-lectraghys shirrey er shellooderyn-thie ad dy yeeaghyn er nyn gorragyn-teaym (trip switches) roish cur fys er y Lught-Reill Lectraghys.


CAPTAIN OF MAROWN APPOINTED

Charles Fargher has been appointed Captain of the Parish of Marown

Ta’n Kiannoort er phointeil Charles y Karagher ny Chaptan jeh Skeerey Marooney. She coontysseyr kaartit Mainshtyr y Karagher, ta cummal ec Thie Ballafreer, Mwyllin Doo Aah. T’eh goaill ynnyd George Quayle, va ny Chaptan jeh Skeerey Marooney veih nuy-jeig, tree feed as hoght-jeig gys hooar eh baase ny s’leaie sy vlein shoh.


FISHING RESTRICTIONS LIFTED

For the first time in several years, Manx fishermen will be allowed to fish for herring.

Son y chied cheayrt rish kuse dy vleeantyn, foddee eeasteyryn Manninagh geeastagh son skeddan. V’eh reaghit dy noddagh keead thunney meadragh dy skeddanyn goll er tayrtyn ec eeasteyryn Manninagh, geiyrt er resoonaghtyn eddyr sheshaghtyn-eeastee as Reiltys y Reeriaght Unnaneyssit.
Ta sleih jerkal dy bee shoh yn toshiaght jeh bishaghey beayn ayns dellal-eeastee yn Ellan. Ec y traa cheddin, shegin shaghney tayrtyn rouyr dy eeastyn. Ayns ny jeih bleeaney s’jerree, ga dy row dellal ny skeddanyn jiargey foast fo raad, cha nee skeddanyn veih’n keayn mygeayrt Mannin v’ayn. Ta’n Shirveishagh Eirinys, Eeastagh as Keylljyn, Alex Downie, jerkal dy bee shoh yn toshiaght jeh ventyryn elley myr shoh.


ARRIVAL FIGURES

May passenger figures for Douglas were down by 5.6 percent on the same period last year.

Yn earrooyn dy hroailtee-varrey haink gys Doolish ayns Mee Boaldyn mleeaney, v’eh 5.6 sy cheead ny sloo na’n earroo son Mee Boaldyn nurree. Ta shen leodaghey jeh ny shlee na tree meeilley troailtagh, sheese veih tree feed meeilley as queig cheead (60,500) gys shiaght-jeig as daeed meeilley as un cheead (57,100). Agh, choud’s shoh, son y vlein daa veeilley, ta hoght feed as queig-jeig meeilley, hoght cheead as kiare feed as nuy-jeig (175,899) dy hroailtee er jeet gys Doolish. Ta shen 0.9 sy cheead ny shlee na’n earroo son y traa cheddin sy vlein daa veeilley - va shen hoght feed as kiare-jeig meeilley, kiare cheead as nuy (174,409).
Va ny sloo dy hraaght-gleashtan as roar-bree ayns Mee Boaldyn mleeaney - leodaghey jeh hoght as feed,. point jees sy cheead (28.2%). Ayns Mee Boaldyn, va leodaghey ayns traaght veih gagh purt gys Doolish, er lhimmey jeh Lerpoyll, raad va bishaghey jeh shey sy cheead. Dooyrt Stiureyder ny Puirt, Mike Brew, dy vel ny h-earrooyn myr shoh kyndagh rish scryssey ny ratchyn TT mleeaney. Agh ta’n beoyn bunneydagh jarrooagh, lesh aase ry-akin dy chooilley voayl.


Naight Radio Vannin 4.7.01



MANX GRAND PRIX IS CANCELLED

The Chairman of the Manx Motorcycle Club calls for contingency plans.

Y briwnys jeant liorish Club Roaryn-Bree Vannin dy scryssey Grand Prix Vannin mleeaney, hie eh er fockley magh jea. V’eh baghtal ry-hoiggal dy row Coonseil ny Shirveishee smooinaghtyn dy lhisagh ny ratçhyn ve ayn, agh va fir-oik y chlub cur geill mooar da’n choyrle veih’n Rheynn Eirinys, va gra dy lhisagh ny ratçhyn goll er scryssey. Dooyrt loayrtagh veih’n Rheynn dy row ad er ve jerkal dy beagh y gorley crubbane as beeal sy Reeriaght Unnaneyssit fo smaght nish, agh va’n gorley brishey magh hoal nish as reesht foastagh. Er yn oyr shen, hug y Rheynn Eirinys coyrle nagh lhisagh ny ratçhyn ve ayn - veagh eh ro ghaueagh.
Ren nane jeh fir-reaghee yn Grand Prix guee er y Reiltys dy aghtey nishtagh dy hickyraghey dy nod y TT as y Grand Prix ve ayn sy vlein shoh cheet. Dooyrt Caairliagh Chlub Roaryn-Bree Vannin, Les Doherty, dy vel y gorley crubbane as beeal foast ayn sy Reeriaght Unnaneyssit as shegin plannyn er-lheh goll er aarlaghey.


TOURIST INDUSTRY UNDER THREAT

Chris Robertshaw says the TT and the Manx Grand Prix may be cancelled for ever.

Ta’n baggyrt ayn dy bee yn TT as Grand Prix Vannin scryssit son dy bragh, mannagh jed ny h-aghtyn ta’n Reiltys dellal rish gorley as y gaue jeh gorley er caghlaa, coardail rish Caairliagh y Cheshaght-Oltee, Chris Robertshaw. Ta eshyn er loayrt magh dy lajer noi polaseeyn y Reiltys cour freayll y gorley crubbane as beeal ass Mannin. Cha nel eh goaill yindys nagh bee yn Grand Prix ayn, agh t’eh mollit dy mooar liorish shen. T’eh credjal dy nhegin da’n Reiltys aa-smooinaghtyn mychione e pholaseeyn dy ‘reayll spoyrt-jeshaght bio, kyndagh rish yn aght ta’n gorley goll er sy Reeriaght Unnaneyssit.


DHSS TO SURVEY CUSTOMERS

The Department of Health & Social Security is to carry out a survey of its customers.

Bee yn Rheynn Slaynt as Shickyrys y Theay shirrey fys veih ny cliantyn eck. Sleih goll gys Thie Chibbyr y Vargee ayns Doolish, hed feyshtyn er briaght jeu mychione y whallid (quality) jeh’n chirveish t’ad geddyn veih’n Rheynn. Cha nel shoh y chied cheayrt ta’n Rheynn er nyannoo y lheid. Y Co-reagheyder jeh Quallid as Shirveishyn-Cliantyn, Jan Mellows, t’ee gra dy noddagh fysseree veih’n towshan (survey) ve feer leaghar.


NURSES’ SURVEY

The Joint Nurses’ Consultative Committee is asking for a survey of nurses’ views.

Ta Co-Ving-Choyrlee ny Boandyryn er screeu gys y Reiltys dy hirrey towshan jeh skimmee-boandyryn yn Ellan, gollrish ny towshanyn jeant er y gherrid jeh ny meoiryn-shee as ny h-ynseyderyn-scoill.
Caairliagh y Cho-Ving, Bernard Moffatt, t’eh gra dy beagh ny h-ard-reddyn ayns lheid y towshan ny cooishyn shoh: faill, foaynoo-obbyr as creeaght (morale). Chammah as shen, ta ferg smoo er boandyryn kyndagh rish yn argid ta goll er chebbal da boandyryn hoal dy chleayney ad dy heet dy obbraghey ayns Mannin. Ta Mainshtyr Moffatt gra dy vel y Reiltys fo traastey dy gheddyn tooilley sleih dy yannoo ymmodee kiartaghyn ayns Mannin, agh ta reddyn ayn oddys ve jeant dy haraghey cooishyn.


ISLAND GAMES

Competitors in the Nat West Island Games will start arriving today.

Cohirreyderyn ayns Gammanyn ny h-Ellanyn, nee ad goaill toshiaght dy roshtyn Mannin jiu. Ayns ny tree laa ry-heet, hig bunnys kiare meeilley cohirreyder gys Mannin ayns traa son y sharmanys-fosley (opening ceremony) ec yn Ynnyd-Spoyrt Ashoonagh Jesarn. Stiureyder ny Gammanyn, Mike Ball, t’eh jerkal dy jean sleih ynnydagh cur cooney dy yannoo shoh ny haghyrt nagh vees jarroodit.


Naight Radio Vannin 11.7.01



NOEL CRINGLE RE-APPOINTED

The President of Tynwald has been re-appointed for a second term of 5 years.

Ta Eaghtyrane Tinvall, Noel Cringle, goaill rish dy row eh smooinaghtyn er tayrn erash veih’n chiartey as goaill ayrn syn ard-reihys vees çheet roish foddey. Lurg da goll er aa-phointeil son imbagh elley jeh queig bleeaney, dinsh yn eear-oltey jeh’n Chiare as Feed son Rosien dy row eh goaill foddeeaght son y troddanaght jeh politickaght.


TYNWALD APPROVES £400,000

Manx Radio has been given the go-ahead to carry out a detailed study of future options for the station.

Ta Radio Vannin er ngeddyn kied dy phointeil reireyder-shalee dy yannoo yn studeyrys s’diuney rieau mychione yn obbyr as yn ynnyd jeh’n stashoon sy traa ry heet. Lurg da resooney rish daa oor dy lieh, choard Tinvaal dy cheau beggan ny smoo na kiare cheead meeilley punt, liorish tree voteyn as feed noi nuy. Ny mast’ocsyn noi va Geoff Cannell, eear Fembleyder Naight as Spoyrt Radio Vannin, ren gra dy row shen rouyr argid theayagh dy cheau er oaylleeyn mooie, nagh beagh toiggal yn çhirveish er-lheh ta goll er livrey ec y stashoon.
Dooyrt Mainshtyr Cannell nagh beagh y studeyrys agh ‘foddyr’. Agh dooyrt Caairliagh Radio Vannin, Charles y Karagher, nagh beagh y studeyrys currit ry-lhiattee choud’s veagh eshyn ayn. Dooyrt eh dy lajer dy nee Boayrd as skimmee Radio Vannin veagh stiurey yn çhalee. Y sleih ragh er pointeil dy yannoo yn studeyrys, veagh ad geddyn ooilley yn fysseree veagh ymmyrçhagh.


COMMISSIONERS REQUEST A DELAY FOR IRIS

Port Erin Commissioners are asking the Department of Transport to change their timetable for the laying of the IRIS pipeline to the south.

Ta Barrantee Phurt Çhiarn shirrey er y Rheynn Arraghey dy chaghlaa yn claare-traa oc son cur stiagh piob-IRIS gys y jiass, kyndagh rish yn assee veagh jeant da’n valley liorish yn obbyr treealit. Kyndagh rish y phlan t’ayn nish, cha beagh traenyn goll gys y jiass son daa vlein ayns y tourey. Ta’n Barrantagh Joyce Corlet smooinaghtyn dy nhegin da aght elley ve ayn dy haghney yn boirey son turrysee as cummaltee. Dooyrt ee nagh dooar ny Barrantee coyrle erbee veih’n Rheynn ro laue as t’ee shirrey çhaglym marish y Rheynn dy resooney yn chooish.


NEW DIRECTOR OF EDUCATION

The appointment of a new Director of Education from off-Island is causing concern among some members of the Board of Education.

Pointeil Stiureyder Ynsee noa veih’n çheu-mooie dy ghoaill yn ynnyd jeh Ralph Cowin, vees çheet dy ve ny haaue, ta shoh er chur yn olk er olteynyn ennagh jeh’n Voayrd Ynsee. Ta fouaghyn ayn nagh jagh Manninagh er pointeil. Ta feysht er y chlaare-obbyr jeh çhaglym y Voayrd Jeheiney as ta’n feysht briaght jagh barelyn y Voayrd er coontey roish my row y stiureyder noa pointit. T’eh jeeaghyn dy vel y Boayrd smooinaghtyn dy lhisagh yeearreyder Manninagh er ve pointit, as dy jagh y kiartey er çhebbal da ben veih Nalbin. Cha nel peiagh erbee veih’n Voayrd ny yn Rheynn Ynsee er ghra veg roish y çhaglym.


TT CONCERTS RAN AT A LOSS

The two concerts in the Villa Marina gardens during the TT festival lost a total of £8,500.

Y daa chuirrey-chiaullee ayns garaghyn y Villa Marina, chaill ad hoght meeilley as queig cheead punt ooilley cooidjagh. Va’n fys shoh ayns freggyrt screeut veih’n Shirveish Turrysid gys Edgar Quine, Oltey jeh’n Chiare as Feed son Skylley Chreest ny h-Ayrey. Hie ny Fun Lovin’ Criminals as Van Morrison gys yn Ellan dy haraghey yn gennallys er y fa dy row ny ratçhyn scryssit. Ren ny cuirraghyn-kiaullee costal ny shlee na hoght feed as hoght meeilley punt dy chur fo raad, agh cha ren ad cosney agh beggan ny shlee na hoght feed meeilley punt. Shoh earrooyn shallidagh. Cha nel ooilley yn fysseree ry gheddyn er y fa dy vel folliaght ayn.


Naight Radio Vannin 18.7.01



POLICE REJECT MHK’S CLAIM

A senior police officer has rejected an MHK’s claim that there aren’t enough police at trouble spots during peak periods.

Ta ard-voir-shee er nyiooldey aggyrt veih oltey jeh’n Chiare as Feed nagh vel meoiryn-shee dy liooar ec buill syn Ellan raad ta boirey dy cliaghtagh anmagh syn oie as leah sy voghrey. Agh ta’n meoir-shee shen gra dy vel ny meoiryn-shee fo traastey. Va’n meoir-shee, Gary Roberts, freggyrt rish baghteyrys veih’n oltey jeh’n Chiare as Feed, John Houghton, dy vel rouyr drogh ellyn as meshtallys goll er as cha nel ny meoiryn-shee cur geill da.
Ta’n Scruteyr Roberts gra dy vel ad er ronsaghey ny h-aghtyn as ny buill raad ta ny meoiryn-shee gobbraghey. Eddyr nane-jeig syn oie as tree sy voghrey, shen y traa smoo boiragh, as ec y traa shen ta daa phossan dy veoiryn-shee gobbraghey feiy’n Ellan. Ta shen doobley yn earroo dy veoiryn-shee ta ry-gheddyn.
Agh, ga dy vel ny meoiryn-shee er ngeddyn tooilley argid, ta’n argid brash geeck son fir er-lheh ta dellal rish reddyn myr druggaghyn, loghtyn thieoil as loghtyn keintyssagh. Myr shen, cha nel tooilley meoiryn-shee mooie bwoalley ny pemmadyn. Ta shen dy ghra, ta genney meoiryn-shee ry-akin ayns buill voiragh.


NEW SCHOOL FOR ST JOHN’S

The Education Minister says the new primary school at St John’s will give the West of the Island a facility they can be proud of.

Ta’n Shirveishagh Ynsee, Steve Rodan, gra dy nod sleih syn ayrn heear jeh’n Ellan ve moyrnagh ass y vunscoill noa tra vees eh troggit ec Balley Keeill Eoin. Bee yn scoill costal 5.2 millioon punt as t’ad kiarail dy bee ee jeant son Jerrey Fouyir, daa veeilley as jees (2002). Bee ee foddey ny smoo na’n scoill Victorianagh t’ayn nish, va jeant son tree feed as queig-jeig dy phaitçhyn, agh ta ny shlee na keead paitçhey goll dys y scoill ec y traa t’ayn.
Bee yn scoill noa beeal rish y thie-lhionney The Farmers Arms. Bee shiaght shamyryn-brastyl aynjee, chammah’s unnid femeyn er-lheh, unnid ro-scoill as shamyr son sleih aeg as y theay.


PEEL PROMENADE AND IRIS

It is hoped the IRIS work on Peel promenade will largely be completed by the middle of August.

Obbraghyn IRIS ta goll er ec shooylaghan Phurt ny h-Inshey nish, bee ad ass y raad ayns traa son Carnival Phurt ny h-Inshey er y wheiggoo laa jeh Mee Luanistyn. Ta treisht ayn dy bee yn chooid smoo jeh’n skeim cooilleenit ayns mean Vee Luanistyn. Ta sleih ennagh boirit dy bee obbyr IRIS cur yn olk er y charnival. Agh sleih veih’n cholught Charles Brand, Ellan Vannin Çhiarmaanit, t’adsyn gra dy bee ad abyl d’osley yn shooylaghan da traaght er laa yn charnival, ga dy bee orroo d’obbraghey lurg y laa shen.
Yn Ard-Fer-Stiuree, Mike Maguire, t’eh gra dy jean e cholught ronsaghey yn thooilley haink er thieyn ayns Purt ny h-Inshey er y gherrid dy phrowal d’eddyn magh cre haghyr. Ta cummaltee ennagh gra dy nee er obbraghyn IRIS ta’n loght.


MANANNAN WAS MERLIN CLAIM

Sir Charles Davson claims Manannan and Merlin were one and the same.

Ughtar ta cur shilley er yn Ellan yn çhiaghtin shoh, Yn Reejerey Charles Davson, t’eh gra dy row Manannan Mac Lir, fer-coadee shenn-skeealagh Vannin, as Merlin (ny Myrddin) yn un red. Va Myrddin y fer-obbee ayns skeealyn Arthur. Ta’n Reejerey Charles Davson lorgey kiangley e lught-thie gys Mannin erash gys y hoghtoo eash. T’eh credjal dy row Guriat, ree Celtiagh jeh Mannin, nane jeh ny shennayraghyn echey. T’eh credjal myrgeddin dy nee lioar va’n Grail Casherick, va cummal ny folliaghtyn jeh far-chemmig, as dy vel grainney er crosh Cheltiagh y Cholloo ta bentyn rish y lioar shoh.


Naight Radio Vannin 1.8.01



HEALTH COMPLAINTS PANEL

An independent complaints panel for the Department of Health is launched today.

Ta pannyl neuchrogheydagh ry-hoi plaiyntyn mychione cooishyn sy Rheynn Slaynt goll er lunney jiu. Surransagh nagh vel jeant bwooiagh ec yn chiarail to ry-gheddyn, foddee eshyn ny ish shirrey er y phannyl y chooish y reaghey, mannagh vod y chooish shen goll er reaghey ayns aghtyn elley.
Nee fer jeh daa chaairlaigh y chooish y ronsaghey hoshiaght, as she eshyn nee briwnys lhisagh y chooish goll er ronsaghey ec y phannyl neuchrogheydagh. Ta Harry Galbraith nane jeh ny caairlee. T’eh gra dy vel treisht ersyn dy jean y coarys (system) noa cur cree da’n theay dy vel sleih çheu-mooie jeh’n çhirveish-slaynt cur nyn laueyn gys boiraghyn y theay mychione y çhirveish shen.
Ga dy vel aghtyn ayn nish çheu-sthie jeh’n çhirveish-slaynt dy ghellal rish plaiyntyn, ta’n Shirveishagh cur failt er possan neuchrogheydagh ta çheu-mooie dy ghellagh rish cooishyn erbee nagh jagh er feaysley dy kiart. Y Shirveishagh-Slaynt, Claire Christeen, Oltey jeh’n Choonseil Slattyssagh, t’ee gra dy vel y coarys t’ayn nish gobbraghey mie dy liooar. Y pannyl neuchrogheydagh, t’eh goll er croo dy heeyney yn coarys-plaiynt t’ayn hannah.


GO-AHEAD FOR LONAN HOUSES

Planning permission has been given for 43 houses to be built in Lonan.

Ta kied-plannal er ny chur dy hroggal tree thieyn as daeed ec Ballacannell, Bayr ny Killey, Skyll Lonan. Ec brialtys ayns Mee Averil, va plaiyntyn noi’n treealtys dy hroggal ny thieyn veih cummaltee ynnydagh, Barrantee Skyll Lonan, as Steve Rodan, yn Oltey jeh’n Chiare as Feed son Garff, va boirit mychione traastey smoo er y vunscoill ynnydagh. Agh ren scruteyr neuchrogheydagh lowal rish ny plannyn, er conaant dy beagh entreilys cooie ayn gys Bayr ny Killey, as dy beagh y cummey-thallooin (landscaping) mie dy liooar, as nagh beagh ooryn-obbyr ny fir-hroggal ro liauyr.


PORT-E-CHEE AVENUE TRAFFIC

A serious accident may happen at Port-e-Chee Avenue in Douglas.

Coardail rish oltey ynnydagh jeh’n Chiare as Feed, Alex Downie, s’cosoylagh dy bee drogh-haghyrt olk ec Astyl Purt y Çhee kyndagh rish sleih gimman gleashtanyn ro happee. Ta’n oltey jeh’n Chiare as Feed son Doolish Heear gra dy vel immanee goaill ymmyd jeh Astyl Purt e Çhee dy haghney fuirraghtyn ec ny soilshaghyn-reill ec keeill Ninian.


WEATHER CLOSES TROUT FARM

The good weather has forced the closure of the trout farm at Maughold.

Ta’n emshyr vie er chur er Rheynn Eirinys, Eeastagh as Keylljyn y guirrlan-brick ec Skyll Maghal y ghooney. Cha vod y theay cur shilley er nish. Ta’n emshyr çheh er leodaghey yn ocsygien syn ushtey. Myr shen, shegin da ny eeastyn tannaghtyn kiune, gyn boirey. Dy cliaghtagh, ta keayrtee goaill soylley jeh fassaghey ny eeastyn, agh cha nel ny eeastyn ayns feme jeh wheesh bee my ta’n emshyr braew. My ta sleih ayn, ta ny brick çheet dy ve neufeagh as ayns feme jeh tooilley ocsygien. Myr shen, oddagh kuse jeu geddyn baase.


LOCAL POET PUBLISHED

Locket Somerville has just published his first book of verse.

Ta bard ynnydagh, ta cummal ayns Lunnin, dy jeeragh er chur magh e chied lioar dy ghraneyn, enmyssit ‘Sooill jeh Lunnin’ (‘A London Eye’), bwooise da moir voyrnagh as ynesteyr (investor) slane kiarit. Ghow Locket Somerville toshiaght dy screeu tra v’eh ayns Hong Kong, raad haink eh dy ve jeant meevaynrey ec aght-beaghee yn cherroo-argidys as y sleih va gobbraghey ayn. Va carrey greinnaghey eh dy screeu tooilley, agh cha jagh yn obbyr echey er cur magh gys haghyr eh dy jagh Judith Berrisford-Lewis gys shapp e vayrey.


Naight Radio Vannin 8.8.01



DIRECTOR OF EDUCATION

The Isle of Man’s next Director of Education is likely to be a Manx worker.

S’cosoylagh dy bee y nah Stiureyder Ynsee jeh’n Ellan ny obbree Manninagh, coardail rish yn Çhirveishagh Shallidagh jeh’n Rheynn Ynsee, Edgar Mann.
Haink reih-yeearreyder ny Rheynn veih jiass Hostyn, agh v’eh jiooldit kied-obbyr y chur jee, eer lurg aachlashtyn. Nish ta’n Fer-lhee Mann as e cho-obbreeyn goaill rish dy vel cummaltagh ynnydagh ayn lesh keeall chionnit as qualleeaghtyn cooie.
Ta Edgar Mann gra dy lajer dy nee Commishoon ny Shirveish Theayagh ta pointeil sleih myr yn Stiureyder Ynsee as she yn Commishoon vees reaghey ny vees jeant maghey shoh.
Chammah as shen, yn oltey jeh’n Rheynn Ynsee va ceaut magh lurg da tuittym magh lesh y Shirveishagh mychione pointeil stiureyder noa, t’eh treishteil dy jed lessoonyn cooie er ynsaghey liorish y chooish shoh. Nish, ta Bing Aachlashtyn Gurneil Failley er nyiooldey pointeil y reih-yeeareyder. Ta Bill Henderson, Oltey jeh’n Chiare as Feed, gra dy vel shoh soilshaghey dy row eshyn kiart dy loayrt magh. Ta Mainshtyr Henderson credjal nagh jean y chooish assee da peiagh erbee, agh t’eh treishteil dy jean ee foays da obbreeyn ynnydagh, goaill stiagh adsyn va ruggit ayns shoh as adsyn t’er jeet dy chummal ayns shoh.


MINISTER REFUTES SECRECY LAWS

Treasury Minister Richard Corkill denies the Island has secrecy laws.

Ta’n Shirveishagh-Tashtee, Richard Corkill, er screeu gys fembleyderyn jeh pabyryn-naight ayns Nerin lurg da artyn-naight mychione Mannin goll er cur magh hoal bentyn rish cooishyn ta goll er ayns quaiylyn Yernagh. Ta ny cooishyn shoh ayns beeal y phobble gagh laa ayns Pobblaght Nerin. Ta Richard Corkill er chur screeunyn gys Y Brialtagh Yernagh (Irish Examiner) as Y Neuchrogheydagh Doonee (Sunday Independent) lurg daue clou skeealyn ta gra dy vel slattyssyn-keiltynys ec yn Ellan. T’eh gra nagh vel shen kiart. Chammah as shen, t’eh boirit mychione yn aght ta ny pabyryn-naight shen cur drogh ghoo da Mannin as y kerroo-argidys.


CELTIC LEAGUE TO LOSE MOFFATT

Bernard Moffatt is to step down as Secretary General of the Celtic League.

Bee Bernard Moffatt girree ass yn oik echey myr Scrudeyr Cadjin y Chommeeys Celtiagh. T’eh er ninsh da sleih yn Chommeeys dy jean eh yn obbyr shen son blein elley. Eisht, nee eh lhiggey yn raad da peiagh ennagh elley. Agh t’eh gra son shickyrys dy bee eh tannaghtyn myr obbree breeoil son y Commeeys.


CAVALCADE OF TRAMS

A cavalcade marked the 125th anniversary of the Douglas horse-trams.

Va keeadyn dy ‘leih er shooylaghan Ghoolish riyr dy yeeaghyn er Markrey-Trammyn hie er reaghey ayns onnor jeh shey feed blein as queig jeh trammyn-cabbil Ghoolish. Va tree trammyn jeig sy varkrey hie er leeideil liorish tram daa laare. Va’n Meoir, y Coonseilagh Steven Pitts, as e heshaght ayns y tram shen. Mastey’n sleih ooasle sy varkrey va Kiannoortyn Vannin, Jersey as Guernsey. Ayns tram elley va paitçhyn ta cur shilley er yn Ellan myr goaldee jeh’n çheshaght ‘Paitçhyn Çhernobyl’.


TT 2002

David Cretney is taking steps to prevent a date clash concerning the TT in 2002.

Shirveishagh Turrysid as Soccar, David Cretney, t’eh kiarail shaghney dy bee y TT as Roortaghtyn Goaldagh ny Roaryn-Bree reaghit son y traa cheddin sy vlein shoh çheet. Nurree, va’n daa haghyrt reaghit dy ve ayn ec y traa cheddin, as begin da Mainshtyr Cretney shirrey er fir-reaghee ny ratçhyn sy Reeriaght Unnaneyssit ny daaytyn oc y chaghlaa.


Naight Radio Vannin 15.8.01



DIRECTOR OF EDUCATION

A former Minister of Education and Chairman of the Board of Education says the whole process of choosing the next Director of Education has been handled very badly.

Va Victor Kneale CBE ny Stiureyder Ynsee as ny Chaairliagh jeh’n Voayrd Ynsee keayrt dy row. T’esh gra dy vel sleih er nyannoo brock jeh reih y nah Stiureyder Ynsee. She eshyn hug er bun y Boayrd Ynsee as eh jeant seose myr t’eh nish. T’eh goaill ayrn ayns cooishyn ynsee ayns Mannin rish daeed blein as ny smoo. Ta Mainshtyr Kneale gra nagh row yn sleih kiart sy ving va kiarail pointeil y Stiureyder noa. Chammah as shen, t’eh gra dy lhisagh y peiagh share goll er pointeil as s’cummey yn ashoonaght. T’eh credjal dy lhisagh olteynyn reiht y Voayrd er ngoaill ayrn smoo ayns reih yn Stiureyder, as cha nee sleih sy Çhirveish Theayagh nagh vel oayllagh er cooishyn ynsee.


NEW KEYS CANDIDATE

Another potential MHK has suggested the economy needs to be cooled down.

Peiagh elley ta geearree ve ny oltey jeh’n Chiare as Feed, t’eh er chur sannish dy lhisagh tarmaynys Vannin goll er feayraghey er aggle dy bee assee jeant da’n whallid-vea (quality of life). She Caairliagh Varrantee Phurt Çhiarn Philip Crellin ec y traa t’ayn as t’eshyn er ghra dy bee eh goaill ayrn syn ard-reihys ayns Mee Houney mleeaney. T’eh lane shickyr dy nhegin aghtey dy tappee dy chur er bisheydys tarmaynagh yn Ellan goll ny smelley.


INJURED WORKMAN DIES

A man who fell from a roof in Douglas on Mondya has died from his injuries.

Dooinney huitt daeed trie veih’n vullagh jeh thie ayns Doolish moghrey Jelune, t’eh er ngeddyn baase sy thie-lheihys kyndagh rish lhottyn. She Joseph Hamilton Heaton veih Doolish v’ayn, va kiare bleeaney as feed dy eash. V’eh gobbraghey er thie ec Strane Laureston tra huitt eh sheese gys y chlose-cooyl. Hug ad fys er y toshiagh-jioarey.


SHOPRITE CHANGE OF IMAGE

A number of Shoprite supermarkets are set to have a change of image.

Hed y cummey jeh kuse dy h-ard-vargaghyn Shoprite er caghlaa roish foddey. Bee cummey noa ayn, enmyssit ‘Stoo Oor Tappee’ (‘Fresh Express’). Bee tooilley sorçhyn dy hroaryn oor ry gheddyn, chammah as tooilley sorçhyn dy yough veshtallagh. As bee shappyn pabyryn-naight ayn dy chur er bun ‘shappyn un stad’.
Ta shoh ayrn jeh claare-ynesteeaght (investment programme) vees costal shiaght millioon punt. Jerdein shoh çheet, hed shapp-chaffee Costa er fosley ec ard-happ Shoprite ayns Doolish. Carol Glover, Stiureyder Dellal Shoprite, t’ee gra dy vel shoh soie argid son y traa ry heet.


ISLAND IN BLOOM

Those places in the Island which took part in the Island in Bloom competition are waiting to find out the winners.

Adsyn ayns baljyn as baljyn beggey syn Ellan ren goaill ayrn sy cho-hirrey Ellanyn my Vlaa, t’ad fuirraght d’eddyn magh quoi vees ny cosneyderyn. She yn Rheynn Turrysid ta reaghey yn co-hirrey as va briwnys goll er jannoo yn çhiaghtin shoh chaie. Y cosneyder jeh’n clane co-hirrey, shen y boayl vees goaill ayrn sy cho-hirrey Yn Vretin Vooar my Vlaa sy vlein shoh çheet.
She Rob Middleton va fer jeh ny briwnyn ayns brastyl ny baljyn beggey. Dooyrt eshyn dy row taishbynyssyn mie ayn as adsyn nagh row cho mie.


Naight Radio Vannin 21.8.01



COMMONWEALTH PARLIAMENTARY ASSOCIATION MEETS

The 47th meeting of the Commonwealth Parliamentary Association is taking place in Australia.

Bee yn çhiaghtoo çhaglym as daeed jeh Sheshaght Ardwhaiyllagh y Cho-unnaneys goaill ayrn syn Austrail eddyr yn chiarroo as yn wheiggoo laa jeig jeh Mean Fouyir. Bee yn çhaglym shoh goaill stiagh myrgeddin y chied çhaglym as feed jeh Olteynyn veih Çheeraghyn Beggey. She Eddie Lowey, Oltey jeh’n Choonseil Slattyssagh, y Caairliagh jeh’n Ving Sheckteragh ayns Mannin jeh Sheshaght Ardwhaiyllagh y Cho-unnaneys. T’eshyn gra dy vel lheid y çhaglym shoh feer foaysagh ry hoi bishaghey toiggalys eddyr ashoonyn, as cur er bun kianglaghyn leaghar eddyr co-ardwhaiyllee (fellow parliamentarians).
Ta Mainshtyr Lowey jiooldey yn faaue dy noddagh yn Ellan dellal rish çheeraghyn y Cho-onnaneys liorish reiltys y Reeriaght Unnaneyssit, syn aght cheddin as ta goll er jannoo lesh çheeraghyn Oarpagh. Dy jarroo, t’eshyn gra. lhisagh sleih çheet nyn guail dy persoonagh ny smoo.


INTERNATIONAL YOUNG FARMER

A Manx representative has been elected on to the European Board of the Young Farmers Ambassadors Association.

Er y gherrid, hie çhaghter Manninagh er reih dy ve ny oltey jeh’n Voayrd Oarpagh jeh Sheshaght Ambassadeyryn Eirinee Aegey. She Martin Quayle y çhaghter shoh, as t’eh gra dy nee onnor vooar t’ayn dy dooar eh yn ynnyd. Kyndagh rish shoh, bee eh goaill ayrn ayns reaghey co-whaiyl-chruinney jeh’n Çheshaght hed er cummal ayns yn Toolyn ayns daa vlein dy hraa. T’eh gra dy vel eh jeant feer wooiagh as eshyn abyl yn Ellan y hoilshaghey mastey ny h-ashoonyn.


SHIMMIN TO STAND AGAIN

Douglas West MHK John Shimmin will defend his seat in the forthcoming general election.

Ta John Shimmin, yn Oltey jeh’n Chiare as Feed son Doolish Heear, er ghra dy jean eh fendeil e hoiag ayns Tinvaal syn ard-reihys shoh çheet. She Mainshtyr Shimmin Caairliagh Oik Postagh Ellan Vannin, as t’eh ny oltey jeh Rheynn Dellal as Jeidjys. Roish shoh, ren eh shirveish ayns ny rheynnyn jeh Eirinys as Cooishyn Sthie, agh daag eh y rheynn s’jerree kyndagh rish yn argane mychione y boayl veagh y pryssoon noa goll er troggal. T’eh gra dy vel y chair ec teiyderyn dy yerkal dy bee nyn olteynyn jeh’n Chiare as Feed abyl dellal rish ny crampyssyn jeh ooilley ny reddyn vees goaill (affecting) yn Ellan ayns ny queig bleeaney ta ry heet. T’eh smooinaghtyn dy vel gaue ayn dy jean greimnyn-sheean (soundbites) mooghey resoonaght tastagh.


MORE BIRDS BREEDING AT THE AYRES

More birds are breeding at the Ayres because of the foot and mouth restrictions.

Ta tooilley ushagyn sheelraghey ec yn Ayre er y fa dy vel lhiettrymys currit er sleih kyndagh rish y gaue jeh’n ghorley crubbane as beeal. Ushagyn ta guirr er y thalloo, t’ad er ve abyl sheelraghey er y reeastane gyn ve boirit liorish coshee as moddee. Mastey ny h-ushagyn hooar vondeish liorish shoh ta bridjeenyn as feddagyn-fainnit. Kyndagh rish y speeideilys shoh, hed plan-freayll er kiaddey dy yeeaghyn mysh y thalloo sy traa ry heet: cha bee ushagyn ayns ardjyn ennagh cho boirit syn imbagh-sheelree.


Naight Radio Vannin 29.8.01



TRAGIC ACCIDENT AT CROGGA

There was a fatal accident at the IRIS construction site at Crogga, in Santan.

Ta ronsaghey goll er bentyn rish drogh-haghyrt baasoil ec ynnyd-troggal IRIS ec Crogga ayns Skylley Stondane fastyr jea. Ta meoiryn-shee gra dy dooar dooinney baase lurg da carbyd-arraghey (dumper truck) tuittym stiagh ayns jeeg. Hug fir-vooghee cooney dy gheddyn y corp marroo, va goit fo’n charbyd. Ec ynnyd y drogh-haghyrt, dooyrt laue-lhee meoiryn-shee dy row yn dooinney marroo son shickyrys. She fir-oik Slaynt as Sauçhys ta ronsaghey yn chooish. Va fys currit da toshiagh-jioarey ny scrutaghtyn eear-vaase (inquests). Fosley yn raad gys y farrys-mooynlee (sewage plant) noa ec Meary Veg, Skylley Stondane, va shen reaghit son y laa jiu. Nish, bee eh reaghit son laa elley.


CRUISE LINER VISITS

There has been an increase in the number of cruise ships visiting the Island.

Y Stiureyder-Turrysid, Terry Toohey, t’eh jeant bwooiagh dy vel tooilley lhongyn-turrys cur shilley er Mannin mleeaney. Bee yn Ellan er y skedjal jeh kiare turrysyn jeig mleeaney. Bee yn ‘Explorer’, y chied saagh-turrys dy ve jeant cour ronsaghey (exploration), bee eh cur shilley er Purt ny h-Inshey as Doolish y laa jiu, lurg da’n ‘Deutschland’ ve akerit ayns baie Ghoolish son y chooid smoo jeh’n laa jea. Ta Mainshtyr Toohey gra dy vel y chooid smoo jeh ny troailtee-turrys goll er çheer. Coardail rish ronsaghey jeant sy Reeriaght Unnaneyssit, t’ad ceau eddyr daeed as jeih punt as daeed y pheesh as ad er çheer.


SANCTIONS AGAINST IRAQ

There is a claim that the sanctions against Iraq are responsible for the deaths of some million and a half people.

Ayns loayrtys noght ec Thie Tashtee Vannin, bee yn aggyrts jeant dy vel ny lhiettrimysyn er yn Eerack er varroo red gollrish millioon peiagh dy lieh. Çhaghter veih’n chommyn Coraaghyn syn Aasagh, Hazel Simons, ta gobbraghey ec Laare Studeyrys Manninagh, t’ee er ngoll gys yn Eerack marish çhaghteraght ren cur lesh stoo-lheihys. Va shoh jeant noi ny lhiettrimysyn er yn Eerack, va coardit liorish Tinvaal. Ny yei shen as ooilley, ta Hazel Simons gra dy nhegin aignaghyn reiltysyn heear goll er caghlaa bentyn rish yn Eerack.


SHORTAGE OF HORSE-TRAM DRIVERS

Douglas Corporation is finding it harder to recruit staff for the horse-trams.

Ta Co-chorp Ghoolish gra dy vel eh ny smoo doillee dy gheddyn skimmee son ny trammyn-cabbil na v’eh ayns ny bleeantyn roish shoh. Ta turrysee graihagh er ny trammyn-cabbil, ta goll noon as noal er yn çhooylaghan. Cha nel agh daa hram goll ec yn un cheayrt mleeaney, as s’liooar shen son y chooid smoo.
Ta Oaseir Obbraghys ny Trammyn, Peter Cannon, gra dy begin da sleih fuirraghtyn ny sodjey na v’ad jerkal ny keayrtyn. Agh, son y chooid smoo, y faaishnys jeh’n earroo dy ‘leih veagh goaill ymmyd jeh ny trammyn, v’eh er ve kiart.


NEW LICENSING LAWS REACTIONS

Publicans say everybody in the trade has behaved in a responsible manner since licensing hours were de-regulated seven weeks ago.

Ta oasteyryn ayns Mannin gra dy vel ad er naghtey dy currymagh neayr’s hie slattyssyn-oastey er jee-reill syn Ellan shiaght shiaghtin er dy henney. Caairliagh y vanglane ynnydagh jeh Sheshaght ny h-Oasteyryn, Geoff Joughin, t’eh gra dy vel yn aght smoo beasagh dy ghellal rish traa-doonee er ve speeideilagh. As ta turrysee jeant bwooiagh liorish. Geoff Joughin, oasteyr y Thie-Oast Albert ayns Doolish, t’eh gra dy vel immanee-taksee feddyn foays ass y caghlaa hannah. Cha row peiagh erbee rieau kiarail freayll thieyn-lhionney fud ny h-oie.


Naight Radio Vannin 5.9.01



HEALTH AND SAFETY

There are claims that insufficient attention is being paid to Health and Safety on the Island’s building sites.

Ta Eddie Lowey, Oltey jeh’n Choonseil Slattyssagh, gra nagh vel sleih cur geill dy liooar da slaynt as sauçhys ec ynnydyn-troggal er yn Ellan, lurg da obbree-IRIS geddyn baase ec Crogga ayns Skylley Stondane yn çhiaghtin shoh chaie.
Agh, Shirveishagh yn Çhymmyltaght, Walter Gilbey, t’eh gra nagh vel eh kiart dy ghra nagh vel geill dy liooar goll er cur da cooishyn slaynt as sauçhys. Ta Walter Gilbey gra nagh vel feme ayn son rheynn slaynt as sauçys veagh gobbraghey ny lomarcan, çheu-mooie jeh Rheynn Reiltys Ynnydagh as y Çhymmyltaght. Coardail rishyn, ta reddyn mie dy liooar myr t’ad.


PETER KARRAN TO STAND

Onchan MHK Peter Karran is hoping his political record will help him successfully defend his seat.

Ta Oltey jeh’n Chiare as Feed son Kione Droghad, Peddyr Karran, treishteil dy jean yn obbyr ta jeant echey ayns Tinvaal cooney leshyn dy gholl erash myr oltey son Kione Droghad lurg yn ard-reihys ayns Mee Houney. Shoh politickeyr lesh ram keeall chionnit ta gra dy bee eh cur seose son y Kiare as Feed syn ard-reihys.


ON-LINE GAMBLING

The application procedure for the Isle of Man On-Line Gambling Licences is taking longer to complete than was initially predicted.

Y traa dy gheddyn Kiedyn Carrooagh Er-Linney ayns Mannin, t’eh ny smoo na va sleih gra ayns y toshiaght. Ta shoh kyndagh rish scrutaghey ny yeearreydyssyn as yn earroo mooar jeusyn. Cha row ad jerkal dy beagh whilleen yeearreydyssyn çheet stiagh. Quoi vees geddyn ny chied tree kiedyn, hed shen er cur magh ayns kegeesh dy hraa, er y feedoo laa jeh Mean Fouyir ayns Thie Tashtee Vannin. Er y fa dy vel ny yeearreydyssyn cho mie, ta Rheynn Cooishyn Sthie er Tinvaal mooadaghey yn earroo dy chiedyn gys daa-yeig. My vees shen jeant, hed ny nuy kiedyn elley er stowal ec y toshiaght jeh Mee Houney.


DRAFT STRATEGIC PLAN

Rushen Parish Commissioners are asking members of the public for their points of view on the Draft Strategic Plan for their area.

Barrantee Skylley Rosien, t’ad shirrey er y theay barelyn y chur stiagh mychione Dreaght y Phlan Strateyshagh son Skylley Rosien. Va çhaglym er ny chummal ec ny Barrantee er y gherrid dy resooney ny treealtyssyn, agh v’eh coardit dy row feme er tooilley traa shen y yannoo. Dooyrt y Barrantagh Phil Gawne dy jed y nah haglym er cummal ayns kegeesh dy hraa.


TOUR OF MASONIC HALL

The Freemasons’ Hall in Douglas will be open to the public this Saturday and Sunday.

Bee Halley ny Seyr-Vasoonee ayns Raad Strooan ny Keylley ayns Doolish foshlit son y theay Jesarn as Jedoonee myr ayrn jeh taghyrt Treisht Baljagh.
Ta shoh myr ayrn jeh skeym Reeriaght Unnaneyssit troggalyn ‘osley son y theay. Dy cliaghtagh, cha nod sleih goll stiagh as jeeaghyn er ny troggalyn shoh.
Ayns ny bleeantyn shoh chaie, ta Treishtyn Eiraght Phurt ny h-Inshey as Valley Chashtal er reaghey dy row troggalyn ayns ny baljyn oc foshlit. Nurree, va Shamyr Veoir Ghoolish sy Villa Marina foshlit son y theay.
Fosley Halley ny Seyr-Vasoonee, ta shoh er ny reaghey liorish ny Masoonee as liorish Sheshaght Victorianagh Vannin. Bee yn Halley foshlit eddyr jees as queig syn ‘astyr Jesarn as Jedoonee, lesh turrysyn stiurit.


Naight Radio Vannin 12.9.01



THE AMERICAN TRAGEDY

The Chief Minister says he is appalled and saddened by the scenes of terrorism in the United States yesterday.

Ta’n Ard-Hirveishagh Donald Gelling gra dy row scammylt as trimshey currit er liorish yn ymagglaghey ayns ny Steatyn Unnaneyssit yn laa jea. T’eh deyrey adsyn ren soiaghey er ny h-Americaanee, as t’eh co-ennaghtyn maroosyn ta surranse liorish shen.
She shickyrys jeean t’ayn ec Roonysvaie. Scudlagh ta goll trooid y phurt-aer, t’eh goll er scrutaghey ny smoo jeean, kyndagh rish ny taghyrtyn ayns America. Troailtee-aer ta faagail yn Ellan, lhisagh ad coontey stiagh son nyn etlaghyn ny s’leaie na dy cliaghtagh.
Ta’n Ard-Jaghin Brian Partington er ve soilshaghey yn co-ennaghtyn echey son ny h-ourallee (victims) jeh ny soiaghyn ayns ny Steatyn Unnaneyssit. T’eh gra dy bee ad freillit ayns cooinaghtyn ayns kialteenyn feiy’n Ellan.
Hie dobbranee gys shirveish er-lheh dy phadjer as smooinaghtyn ec Keeill Skeerey Vraddan riyr, ayns cooinaghtyn jeusyn hooar baase sy doo-skeeal Americaanagh.


CIVIC AMENITY SITE

Planning approval has been given for a new civic amenity site for the east of the Island.

Hie kied-plannal er cur son ynnyd seyraaidyn baljagh noa son yn ayrn hiar jeh’n Ellan, ec Steat-Tarrooghys Awin y Vean, faggys da Bayr Poyll Roish. Ta’n ynnyd shoh mysh hoght keayrtyn ny smoo na’n fer t’ayn nish, ec Cronk Doo (‘Snugborough’). Ta Reireyder Obbraghyn Orçh, Trevor Fletcher, gra dy jed ymmodee sorçhyn dy stoo yn-aa-choorsal (recycleable) er çhymsaghey ec yn ynnyd noa.


SMELT MEMORIAL

Castletown Heritage will not support a suggestion that a statue of Illiam Dhone should be placed on top of the Smelt Memorial.

Yn scrudeyr jeh’n çheshaght freilltagh Eiraght Valley Chashtal, t’eh gra nagh vel yn çheshaght ayns foayr jeh faaue dy lhisagh sthowran jeh’n ghraihder-çheerey Manninagh Illiam Dhone goll er cur er mullagh Cooinaghtane Smelt, t’ayns Kerrin y Valley.
Ta Scrudeyr Eiraght Valley Chashtal, Andrew Kewley, gra dy jagh cooinaghtane y Chiannoort Smelt er troggal myr colloo chlassicagh, gyn sthowran er y vullagh. Cha beagh eh cooie sthowran y chur er nish.


Naight Radio Vannin 19.9.01



RAMSEY 21 INITIATIVE

Ramsey Commissioners are to discuss whether to support the creation of a plan to generate investment and improvements in the town.

Ta Barrantee Rhumsaa goll dy resooney vel ad arryltagh dy chooney lesh croo plan dy haraghey yn balley as baihaghey argid ayn. Ventyrys Rhumsaa 21, veagh goll fo raad lesh cooney veih’n Reiltys, shoh treealtys hed er cur ec y Varrantagh Geoff Quayle ec y çhaglym jeh’n lught-reill ynnydagh fastyr jiu. Ta treisht ersyn dy jed yn çhalee fo raad.


CHURCH DEMOLITION

The proposed demolition of St Mary’s de Ballure Church in Ramsey will be discussed by the town commissioners.

Y treealtys dy lhieggey sheese Keeill Voirrey Vallure ayns Rhumsaa, hed eh er ronsaghey ec çhaglym jeh barrantee yn valley fastyr jiu. Bee sleih abyl dy chur nyn marelyn derrey’n chiarroo laa jeh Jerrey Fouyir, mychione shalee dy ymmydey yn ynnyd follym myr rullick.
Yn Ard-Jaghin Ardarrymagh Brian Partington, t’eh gra dy vel Keeill Voirrey Vallure er ve oyr boirey rish tammylt. Ta eabyn dy ghoaill ymmyd jee ayns aght elley er ve fardailagh, as ta’n briwnys jeant ee y ghooney sheese.


DATES FOR TT 2001

The TT co-ordinating committee meet the organisers of the British Superbikers series today in a bid to avoid a clash between next year’s events.

Bing co-oardaghey yn TT, bee ee meeiteil rish fir-reaghee ny ratçhyn Ard-Roareeyn Goaldagh jiu dy phrowal shaghney reaghey ny ratçhyn ocsyn ec y traa cheddin as y TT sy vlein shoh çheet. Coardail rish daaytyn shallidagh son ny roortaghtyn roaryn-bree, bee ayrn Snetterton jeh’n ‘trane goll er Jedoonee Keoi, y nah lah jeh Mean Souree. My vees y daayt tannaghtyn myr shen, cha bee kuse dy h-immanee ard-ghooagh abyl dy ghoaill ayrn sy chied immeeaght ayns Mannin, ta shen dy ghra, y ratçh Formley Nane.
Oddagh y red cheddin er daghyrt mleeaney, agh hie daaytyn ny ratçhyn Ard-Roareeyn er caghlaa sy jerrey. Lurg shen as ooilley, hie yn TT er scryssey kyndagh rish y vaggyrt jeh’n ghorley crubbane as beeal.
Hed çhaglym y laa jiu er cummal ayns ard-offishyn yn Unnaneys Roaryn-Bree ayns Rugby, Warwickshire. Mike Ball, oltey jeh bing co-oardaghey yn TT, t’eh gra dy bee ad jannoo dy chooilley nhee dy haghney reaghey ny ratçhyn er ny daaytyn cheddin.


HOUSING GRANTS

The Celtic League has launched a stinging rebuke about Government claims that housing grants and allowances are better than those in the United Kingdom.

Ta’n Commeeys Celtiagh er chur oghsan lajer da’n Reiltys, er y fa dy dooyrt peiagh sy Reiltys dy row toyrtyssyn -thieys as lowanseyn-thieys ayns Mannin ny share na adsyn sy Reeriaght Unnaneyssit. Ta’n Commeeys Celtiagh gra dy bee ny shlee as ny shlee dy ‘leih neu-abyl dy chionnaghey thieyn, ny dy eeck maylyn, my hed tooilley pobble er cleayney dy heet dy chummal as obbraghey ayns Mannin.
Ard-Scrudeyr y Chommeeys Celtiagh, Bernard Moffatt, t’eh cur faaue dy noddagh reddyn çheet dy ve ny smessey foast ayns aghtyn dy liooar, mannagh vees red ennagh jeant.


CENSUS

The main findings from the Isle of Man Census should be ready in time for the October sitting of Tynwald.

Y fysseree smoo scanshoil veih Coontey-Pobble Vannin, hie er jannoo mleeaney, lhisagh eh ve ry-gheddyn ayns traa son çhaglym Tinvaal ayns Jerrey Fouyir.
Loayrtagh son Fo-Rheynn Cooishyn Tarmaynagh y Tashtey, dooyrt eh dy dug ad fysseree feer vooar stiagh ayns co-earrooderyn. Shegin gagh earroo goll er shickyraghey daa cheayrt. Foastagh, va shickyraghey dy liooar ry-yannoo, agh v’eh jeeaghyn dy beagh imraa jeant liorish mean y vee shoh çheet.
Coardail rish y Choontey-Pobble Shallidagh sy vlein nuy cheead jeig, kiare feed as shey-jeig, va earroo yn phobble ayns Mannin tree feed as nane-jeig dy veeillaghyn, shiaght cheead as kiare jeig (71,714). T’ad jerkal dy bee yn earroo noa eddyr tree feed as queig meeilley as queig cheead (75,500) as tree feed as shey-jeig dy veeillaghyn (76,000).


Naight Radio Vannin 26.9.01



UK MEDIA MISREPRESENTING ISLAND

The Treasury Minister says the UK media are misrepresenting the Island.

Ta Shirveishagh y Tashtey, Richard Corkill, gra nagh vel pabyryn-naight as çhellveeish y Reeriaght Unnaneyssit ginsh yn ‘irriney tra t’ad cur magh skeealyn dy vel eh liklee dy vel sheshaghtyn dy h-atçhimeyryn follaghtyn argid ayns Mannin.
T’eh gra nagh row yn Ellan rieau er list doo bentyn rish niee argid, as dy vel yn Ellan biallagh rish dy chooilley reill eddyrashoonagh.
Agh t’eh goaill rish dy vel eh doillee dy ve lane shickyr dy vel ynnyd argidoil erbee er vreayll magh argid-atçhimeyryn dy bollagh.


TRANSPORT AND GENERAL WORKERS UNION CAMPAIGN

The Transport and Industry Minister says he’s not aware of many breaches of the law concerning individual employment contracts.

Y Shirveishagh Dellal as Jeadys, David North, t’eh gra nagh vel fys echey dy vel y leigh goll er brishey dy mennick bentyn rish conaantyn-failley son persoonyn ayns Mannin. Ta Sheshaght-Cheirdee Obbreeyn Arraghey as Obbreeyn Cadjin lunney faghtys (launching a campaign) dy yannoo shickyr dy vel ny pabyryn kiart ec dy chooilley obbree. Ta lught yn çheshaght-cheirdee gra dy vel obbreeyn dy liooar er ve gaccan roo mychione y chooish shoh. Ta Mainshtyr North gra nagh dinsh peiagh erbee dasyn dy row lheid ny doilleeidyn shoh ayn.


MANX AIRLINES FLEET GROUNDED

Manx Airlines remains hopeful insurance problems can be solved.

Ta lught Skianyn Vannin gra dy vel ad jerkal dy jed doilleeid mychione urryssaght trass pheiagh er feaysley. Kyndagh rish y doilleeid shoh, shegin da etlanyn Skianyn Vannin tannaghtyn er y thalloo. Ta Reiltys y Reeriaght Unnaneyssit er neeck son yn urryssaght jeh etlanyn ta lesh colughtyn sy Reeriaght Unnaneyssit, agh cha row shoh goaill stiagh Mannin ny Jersey as Guernsey.
Stiureyder-Traghtee Skianyn Vannin, Mike Bathgate, t’eh gra dy vel ad ronsaghey yn chooish marish fir-oik veih reiltyssyn Vannin as y Reeriaght Unnaneyssit dy phrowal d’eaysley yn doilleeid. Agh shegin toiggal dy vel ny shirveishyn-aer gobbraghey myr dy cliaghtagh, er lhimmey jeh’n çhirveish eddyr Divlyn as Mannin. Ta Skianyn Vannin geddyn etlanyn er eeasaght veih colught ta kianlt lesh Skianyn Vannin, ta shen dy ghra Skianyn Ardjynagh Goaldagh (British Regional).


NO MANX ID CARDS PLANNED

The Manx Government is currently not planning the introduction of personal identity cards.

Ec y traa t’ayn, cha nel Reiltys Vannin kiarail cur er Manninee gymmyrkey kaartyn-enney persoonagh. Er y gherrid, v’ad cur faaue sy Reeriaght Unnaneyssit dy lhisagh sleih hoal gymmyrkey kaartyn-enney myr nane jeh ny reddyn dy chaggey noi ymagglaghey.
Shirveishagh Cooishyn Sthie, Allan Bell, t’eh gra dy vel eh liklee dy bee Reiltys Vannin jannoo yn red cheddin my vees sleih sy Reeriaght Unnaneyssit eginit ymmyrkey kaartyn-enney sy traa ry heet.


MANX GAS WARNS OF HIGHER PRICES

The Chief Executive of Manx Gas is warning that gas consumers may have to pay more in the wake of the terrorist attacks in America.

Chris Siddeley, Ard-Heckteragh Ghas Vannin, t’eh cur raaue dy bee er sleih geeck ny smoo son gas, foddee, lurg da’n ymmagglaghey ayns America mysh kegeesh er dy henney.
Ta Chris Siddeley gra nagh nee drogh naight t’ayn dy bollagh. Ta Reiltys Saudi Arabia gra dy jean eh dy chooilley nhee dy haghney troggal priosyn, liorish cur magh tooilley ooill aw. Agh, gagh nhee jeant ass ooill, t’eh costal ny smoo na v’eh blein er dy henney. Ta’n colught Gas Vannin er chur sheear leodaghey prios-brash (surcharge), myr v’ad kiarail jannoo roish shoh.


Naight Radio Vannin 3.10.01



AIRLINE IS GROUNDED

Manx Airlines should know by now whether its air transport licence has been suspended by the United Kingdom’s Civil Aviation Authority.

Lhisagh fys ve ec Skianyn Vannin nish vel y kied oc ry-hoi arraghey-aer jeant gyn bree ec Lught-Reill Etlagh Theayagh y Reeriaght Unnaneyssit. Shegin da flod y cholught tannaghtyn er y thalloo, kyndagh rish doilleeidyn jeh urrysaght y trass pheiagh. As, kyndagh rish shen, hie paart jeh shirveishyn-aer Skianyn Vannin er scryssey. Agh, eer my vees y kied-arraghey-aer jeant gyn bree, ta lught Skianyn Vannin gra dy bee nyn shirveishyn goll er son mee lurg shen. Sy vee shen, oddagh Skianyn Vannin jannoo aghin noi’n vriwnys as veagh aachlashtyn ayn..


CHANNEL ISLANDS GET INSURANCE COVER

A leading politician in the Channel Islands says the decision to act as insurers for their local air services was vital for the future of the region.

Ard-pholitickeyr ayns Ellan Vooir Eeaght, t’eh gra dy nee feer ymmyrçhagh son ny h-ellanyn va briwnys ny reiltyssyn ayns shen dy reaghey urryssaght son nyn shirveishyn-etlee.Ta Tashtey yn Reeriaght Unnaneyssit gobbal reaghey urryssaght-aer çheu-mooie jeh’n Reeriaght Unnaneyssit.
Oddagh briwnys ny h-Ellanyn Vooir Eeaght costal daa cheead millioon punt dy beagh caggey ayn ny dy beagh atçhimys ayn. Agh y Shannadeyr Frank Walker, Eaghtyrane Argidys as Tarmaynys ayns Jersey, t’eh gra dy vel shoh braew feeu, ga dy vel gaue ayn.


AIRPORT JOBS QUESTION

Bernard Moffatt says he’s had no indication of a threat to jobs at the airport.

Bernard Moffatt, y Reagheyder Jeadyssagh Ardjynagh jeh Sheshaght-Cheirdee Obbreeyn Arraghey as Obbreeyn Cadjin, t’eh gra nagh geayll eh veg mychione sleih coayl ny kiartagyn oc ec purt-aer Roonysvaie. Shimmey peiagh ta gobbraghey da Skianyn Vannin ta ny oltey jeh’n çheshaght-cheirdee shoh. Cha nel colught preevaadjagh elley ayns Mannin as ny shlee olteynyn echey ayns yn çheshaght-cheirdee.
Ny yei shen as ooilley, ta Mainshtyr Moffatt gra dy vel eh boirit mychione y genney fysseree ta çheet magh veih ny loayrtyssyn eddyr yn Ellan as yn Reeriaght Unnaneyssit.


ALCOHOL AND DRUG STRATEGY

The Co-ordinator of the Chief Minister’s Alcohol and Drug Strategy says the work of the scheme will be higher profile and more targeted in future.

Margaret O Reilly, Ben Cho-oardee Strateysh yn Ard-Hirveishagh mychione Jough Veshtallagh as Druggaghyn , t’ee gra dy bee obbyr y skeym ry-akin ny smoo sy traa ry-heet, as dy bee yn obbyr goll er jeeraghey ny s’çhenney.
T’ee gra dy vel y nah imraa-bleeaney soilshaghey quoid ta jeant choud as shoh, ga dy vel ee goaill rish dy vel genney skimmee er nyannoo assee da’n obbyr.
Chammah as shen, ta Margaret O Reilly gra dy vel ee mollit nagh vel prowal son druggaghyn goll er sy phryssoon foastagh, as nagh daink monney sleih gys seshoonyn va reaghit dy chur fys magh mychione y strateysh.


NEW DIRECTOR OF EDUCATION

John Cain has been appointed Director of Education.

Hie John Cain er pointeil myr Stiureyder-Ynsee. Nee eh goaill ynnyd Ralph Cowin, vees çheet dy ve ny haaue ayns Mee Houney.
Ta John Cain ny lhiass-stiureyder neayr’s nuy cheead jeig, kiare feed as hoght-jeig. Hie eh er pointeil lurg tooilley resoonaghtyn eddyr Barrantys Shirveish y Theay as Steve Rodan, y Shirveishagh-Ynsee.


Naight Radio Vannin 10.10.01



DRINKING WATER ALERT

500 households in Laxey are still having to boil their drinking water.

Ta queig cheead lught-thie ayns Laksaa foast eginit broie nyn ushtey-iu, kyndagh rish red t’ad gra ‘failleil-bacteyr-oaylleaghtoil’ rish. Ta Lught-Reill Ushtey gra dy lhisagh sleih goaill kiarail er y fa dy noddagh yn claynt oc ve fo vaggyrt. Erskyn ooilley, s’feer shen son paitçhyn aegey as shenn sleih.
T’ad smooinaghtyn dy daink y doilleeid rish kyndagh rish genney cloreen sy choarys-livrey-ys ushtey. Foddee dy nhegin cur tooilley cloreen syn ushtey, oddagh cur blass er-lheh da.


MANX AIRLINES TAKES OFF AGAIN

Manx Airlines aircraft are taking to the skies again this morning.

Ta etlanyn Skianyn Vannin getlagh reesht jiu, erreish da’n cholught geddyn firrinaghey screeut dy vel urryssaght ec ny h-etlanyn reesht. Ga dy row coardailys jeant yn çhiaghtin shoh chaie eddyr reiltyssyn Vannin as y Reeriaght Unnaneyssit, hannee flod Skianyn Vannin er y thalloo derrey haink ny pabyryn kiart.
T’ad jerkal dy bee ooilley ny h-etlaghyn goll rere ny skedjallyn jiu.


UK PRESSURE ON ISLAND

Relations between the Isle of Man and the United Kingdom Treasury are said to have deteriorated during the recent talks involving Manx Airlines.

T’ad gra nagh vel cooishyn eddyr Mannin as Tashtey yn Reeriaght Unnaneyssit cho caarjoil lurg caayntyn mychione Skianyn Vannin va goll er er y gherrid, coardail rish skeeal sy phabyr-naight yn Observer, Jedoonee. Va’n skeeal shoh screeut ec Conal Walsh, Fer-Naight yn Observer son Loghtyn Argidoil. Coardail rishyn, cha row ny Goaldee arryltagh dy chur urryssaght da etlanyn Skianyn Vannin er y fa dy row ad corree mychione Mannin as ee ny pargys-keesh. Va shen er ny obbal ec Tashtey yn Reeriaght Unnaneyssit. Dooyrt Donald Gelling, yn Ard-Hirveishagh, ‘Oddagh oo geddyn leshtal son smooinaghtyn dy ren y Reeriaght Unnaneyssit coontey shoh myr caa dy chur traastey orrin’.


CLAIM FOR UNITY WITH CHANNEL ISLANDS

A leading businessman in the Channel Islands is calling for more unity with the Isle of Man.

Robert Fuller, ard-fer-dellal ayns ny h-Ellanyn Eeaght, t’eh shirrey tooilley unnaneys marish Mannin. Eshyn y caairliagh jeh’n Çheshaght Stiurey-Tashtee ayns Guernsey. T’eh gra, dy beagh ny h-Ellanyn Eeaght as Mannin co-obbraghey ny smoo, oddagh ad gaghtey ny stroshey noi reddyn ta baggyrt er dellal ta goll er ayns ny h-ellanyn shen. As t’eh gobbal dy beagh co-obbraghey share jannoo ny smoo foays da Jersey as Guernsey ny da Mannin.


NEED FOR NEW HOMES

The need for new homes must be met despite the pressures on the building industry.

Ta feme ayn er thieyn noa, as shegin daue goll er troggal, ga dy vel y jeadys-troggal fo traastey. Ta shen coardail rish Rheynn Reiltys Ynnydagh as y Çhymmyltaght. Jelune, yiow Tinvaal imraa-shey-mee s’jerree y Rheynn mychione y polasee-thieys eck. Ta’n imraa mychione y feme er thieyn ec y traa t’ayn as sy traa ry heet, goaill stiagh ny ta sleih laccal, chammah as cooishyn argidoil syn Ellan. Mastey cooishyn elley ta syn imraa, t’eh gra dy vel y Rheynn kiarail cooney lesh troggal kiare cheead thie ayns ny kiare bleeaney ta ry heet.
Richard Senior, y Stiureyder jeh Lught-Stiuree Steatyn as Thieys, t’eh gra dy vel y jeadys-troggal fo traastey mooar. Agh shegin da sleih cummal boayl ennagh.


Naight Radio Vannin 17.10.01



Businessman backs Tynwald decision

Peter Duke is applauding Tynwald’s decision not to approve the livestock burial pit at Jurby.

Peter Duke, ard-ghelleyder ynnydagh, t’eh moylley briwnys Tinvaal dyn y lowal da beiyn marroo goll er oanluckey ayns ooig (pit) ec Jourby, dy jinnagh y gorley crubbane as beeal çheet gys Mannin. Ta Peter Duke gra dy vel adsyn ta geeck keeshyn er chur rouyr argid hannah dy yannoo shickyr nagh jig y gorley gys yn Ellan. T’eh gra dy lhisagh y Reiltys goaill tastey nagh vel y gorley shen er jeet rish son meeghyn er y çheer vooar Oarpagh, ga dy vel ymmodee troailtee er ngoll noon as noal tessyn yn Ammyr Frangagh eddyr Sostyn as y çheer vooar, as ga nagh vel sleih jannoo monney dy ‘reayll y gorley magh ass y çheer vooar.


Sex discrimination now against the law

The Isle of Man Sex Discrimination Act becomes law today.

Y laa jiu, bee bree ec yn Clattys Failley (Reih eddyr Deiney as Mraane), ta dy lhiettal briwnys neu-chiart liorish failleyder eddyr deiney as mraane. Ta’n slattys shoh çheet ayns bree jeih bleeaney as feed lurg da’n lheid çheet ayns bree sy Reeriaght Unnaneyssit . Lurg shoh, mastey reddyn elley, lhisagh mraane cosney yn argid cheddin as deiney, my t’ad jannoo yn obbyr cheddin. Sue Strang, Ben-Choyrlee Chormid, t’ee gra dy vel shoh cur caa da colughtyn ynnydagh dy ronsaghey ny h-aghtyn t’ad failley sleih. As, t’ee gra, neayr’s ny bleeantyn tree feed as jeih, hie ny slattyssyn sy Reeriaght Unnaneyssit er caghlaa dy mooar, as ta shen jannoo foays da’n Ellan.

Last sitting of Keys

The House of Keys will formally dissolve tonight ahead of the General Election.

Hed y Kiare as Feed magh ass dy h-oikoil ec mean-oie noght, roish yn Ard-Reihys ayns Mee Houney. Haink olteynyn jeh Tinvaal cooidjagh dy moghey son y seshoon shoh as ad prowal dy ghellal rish ny cooishyn politickagh va faagit er mayrn. Hed yn Ard-Reihys er cummal y nah laa as feed jeh Mee Houney. T’ad kiarail cummal y nah haglym jeh Tinvaal er y chiarroo laa jeh Mee ny Nollick. Hed y nah Ard-Hirveishagh er reih ec y traa shen.


Suspect package causes postal delays

Mail for the Isle of Man posted in the Liverpool area yesterday may be subjected to delays.

Stoo hie er postal ayns Lerpoyll jea dy ve currit gys Mannin, foddee dy jed eh er livrey dy h-anmagh er y fa dy row ny shirveishagh postagh dooint ayns Lerpoyll dy shallidagh jea. Hooar ad poodyr bane çheet magh ass mynjeig as ourys urree. Erreish da prowallyn goll er jannoo, dooyrt ad nagh nee antraks v’ayn. Ayns Mannin, t’ad jerkal dy jed stoo postagh goll er livrey myr dy cliaghtagh, choud’s nagh vel eh çheet trooid Lerpoyll.
Y Fer-Lhee Ian Mac Clean, Ard-Offishear-Lheihys Vannin, t’eh er chur magh fogrey mychione slaynt y theay, cur coyrle da peiagh erbee ta geddyn screeuyn ny mynjeig ta jeeaghyn quaagh dy chur fys er ny meoiryn-shee dy çhelleeragh.


New book on Archibald Knox

A major new book on the life and works of Archibald Knox is to be published later this month.

Lioar noa vooar mychione bea as obbraghyn Archibald Knox, hed ee er cur magh ny sodjey sy vee shoh. Hed y lioar er lunney ec Thie Tashtee Vannin. Ruggyr Knox ayns Mannin sy vlein hoght cheead jeig, tree feed as kiare. She crootagh mooar v’eh sy ghleashaght Art Nouveau, ny Ellyn Noa. Ta ard-ghoo echey kyndagh rish e chummaghyn (designs) son Liberty ayns Lunnin, as kyndagh rish ny jallooyn daaghyn-ushtey va jeant echey.
Sy lioar shoh, ta cabdil liorish fir-screeuee Manninagh, ta shen dy ghra, Marshall Cubbon, Linda Cottier, Yvonne Cresswell as Alan Kelly. T’ad credjal dy vel shoh yn çhaglym smoo jeh obbraghyn Knox va rieau currit magh. Bee fembleyder yn lioar, Steven A. Martin, kionfenish ec y lunney.


Naight Radio Vannin 24.10.01



LEGISLATION SOUGHT FOR ANTHRAX HOAXERS

The Chief Minister says there is no specific legislation which could be used against anyone found sending material through the post which could be taken for anthrax.

Ta’n Ard-Hirveishagh, Donald Gelling, gra nagh vel slattys er lheh ayn oddagh goll er ymmydey noi peiagh erbee ragh er feddyn magh as eh ny ee cur stoo coontit dy ve antraks trooid y phost. Ta Donald Gelling gra dy vel lught y Turneyr Theayagh ronsaghey ny ta goll er sy Reeriaght Unnaneyssit ec y traa t’ayn. Ayns shid hoal, t’ad prowal cur lesh stiagh slattyssyn as kerraghey son ocsyn ta jannoo cluicyn, lurg ny soiaghyn-antraks ayns ny Steatyn Unnaneyssit, t’er varroo troor.


CARE FOR THE HANDICAPPED

Tynwald has voted to accept all the recommendations concerning provision of care for the handicapped.

Ta Tinvaal er votal dy hoiaghey jeh’n choyrle currit ec bing va ronsaghey livrey-ys kiarail son ny h-anlheiltee. Va’n ving ronsaghey Aghin Kiartaghey Cooish-Accan Jill Dugdale. Briwnys y ving, va shen dy lhisagh Rheynn Slaynt as Shickyrys y Theay aa-ronsaghey yn polasee-kiarail eck, dy ghoaill stiagh ardjyn-cummal ‘cree as dossan’ (‘core and cluster’ residential areas). Va ronsaghey yn ving goll er ec y traa cheddin as aa-scrutaght-pholasee liorish Rheynn Slaynt as Shickyrys y Theay.
Dooyrt caairliagh y ving, Brenda Cannell, dy vel ad cur failt creeoil da’n vriwnys dy hoiaghey jeh caghlaaghyn mooarey, ga dy vel y briwnys shen harrish y traa. Shirveishagh Rheynn Slaynt as Shickyrys y Theay, Clare y Christeen, t’ee gra dy vel e rheynn gaa-scrutaghey ny polaseeyn-rheynn dy reiltagh. Ta’n rheynn jannoo dy chooilley nhee oddys ee jannoo dy hirveish gagh peiagh t’ayns feme, coardail ree. Ga dy vel Benainshtyr y Christeen goaill rish dy vel cooishyn argidoil lhiettal ny shirveishyn oddys goll er livrey, t’ee lane shickyr dy vel y chiarail share ry gheddyn. Ny h-anchaslyssyn-barel ta foast ayn, t’ee treishteil dy vel ad bentyn rish y vree ta sleih geddyn voish focklyn as cha nee rish y whallid (quality) jeh ny shirveishyn. Ta sleih ennagh gra dy lhisagh ynnydyn ‘cree as dossanyn’ goll er troggal, agh ta sleih elley gra dy lhisagh ‘baljyn beggey’ scarrit goll er troggal.


CALL FOR INCREASE IN FOREIGN AID

The Director of Christian Aid is echoing the call by the chairman of the Island’s Overseas Aid Committee to see Government increasing its foregign aid spending.

Y Stiureyder jeh Cooney Creestee, y Dr Daleep Mukarji, t’eh gra yn un red as George Waft, Oltey jeh’n Choonseil Slattyssagh, y Caairliagh jeh Bing Cooney Mooie yn Ellan: lhisagh y Reiltys cur tooilley argid son cooney mooie. Hooar y Dr Mukarji cuirrey dy heet gys Mannin ayns Shiaghtin Un Seihll veih’n çheshaght Kialteenyn Ry Cheilley ayns Mannin. Veeit y Dr Mukarji rish George Waft, ren ginsh da quoid ta’n Ellan ceau gagh blein er cooney mooie. Ta’n Dr Mukarji gra nagh vel y sym dy h-argid ta’n Ellan geeck cho scanshoil as yn ymmyd ta jeant jeh, agh t’eh ayns coardailys rish Mainshtyr Waft dy vel y traa er jeet son yn Ellan dy vooadaghey yn toyrtys.


RENOVATION OF OLD HOUSE OF KEYS

Manx National Heritage has been extensively renovating the old House of Keys building in Castletown.

Ayns ny meeghyn hie shaghey er y gherrid, ta Eiraght Ashoonagh Vannin er ve gobbraghey dy creoi dy yannoo ass y noa shenn thie yn Chiare as Feed ayns Balley Chashtal. Y thie shoh veih’n nuyoo cheead jeig, hed eh stiagh ayns Skeeal Vannin, y skeym ellanagh ta goll er reaghey ec Eiraght Ashoonagh Vannin. T’ad treishteil dy jig Manninee as skibbyltee gys y thie shoh. Stiureyder Thieyn son Eiraght Ashoonagh Vannin, Tony Pass, t’eh gra dy vel ad er ve abyl dy yannoo shenn chummaghyn y thie ass y noa.


Naight Radio Vannin 31.10.01



DRINK PROBLEMS TO BE DISCUSSED BY LICENSEES

Licensees are arranging a meeting after a man drank himself to death.

Ta lught ny thieyn-lhionney ayns Mannin reaghey çhaglym, lurg da dooinney veih Purt le Moirrey marroo eh hene lesh jough veshtallagh. Dooyrt fer veih’n vanglane ynnydagh jeh Sheshaght Lught ny Thieyn-Lhionney dy beagh ad resooney cooishyn bentyn da Jim Kelly, as eh geddyn baase lesh towse-folley alcoal va corrym rish queig cheead, tree feed as queig-jeig. Loayrtagh son y çheshaght shoh, dooyrt eh dy row ad cur erreeish vooar da lught-thie Vainshtyr Kelly, as dy beagh ad cur magh fockley (statement) lurg tammylt. Y Toshiagh Jioarey, Michael Moyle, dooyrt eh dy row yn baase ‘neu-ymmyrçhagh’, as hug eh faaue dy haghyr eh kyndagh rish ‘cultoor-iu yn Ellan’.


WATCH OUT FOR GAS AND ELECTRICITY ‘DEALS’

Some Manx residents are being approached over the phone with an offer of a better deal on their gas and electricity.

Ta cummaltee ennagh ayns Mannin geddyn çhebbyn er y çhellvane, ta gra dy vod ad geddyn gas as lectraghys son priosyn sloo. Agh cha nod shen y ve, as ta cummaltee Vannin geddyn raaue dyn cur fysseree mychione nyn gaartyn-daill er y çhellvane. T’eh jeeaghyn dy vel creckeyderyn-çhellvane Gas Goaldagh loayrt rish lughtyn-thie ayns Mannin, as ginsh daue dy vod ny creckeyderyn shen leodaghey costyssyn gas as lectraghys. Cha nel shen kiart as she marran t’ayn. Clive Wilcox, Stiureyder Shirveishyn Co-chorpagh Lectraghys Vannin, t’eshyn soilsaghey magh nagh vod Gas Goaldagh dellal rish gas as lectraghys ayns Mannin, as cha nod ad caghlaa costyssyn.
Y Stiureyder jeh Gas Vannin, Chris Siddely, t’eshyn credjal dy vel shoh taghyrt er y fa dy bee gas dooghyssagh çheet gys yn Ellan roish foddey. Foddee dy ren sleih ennagh cur earrooyn-çhellvane jeh cummaltee ayns Mannin da lughtyn-livrey-ys ayns y Reeriaght Unnaneyssit, ga nagh vod adsyn livrey shirveishyn ayns Mannin.


NEW CHARITY TO PROMOTE ART

A new charity has been established in the Island to promote works of art in public places.

Ta sheshaght-ghiastyllagh noa er ny cur er bun dy chur er nyn doshiaght obbraghyn-ellyn ayns buill theayagh. Ta Ellyn Theayagh Vannin kiarail greinnaghey ellyneyryn jallooyn-grainnit as obbraghyn elley y yannoo, as geeck son ny h-obbraghyn shen. Bee shen cooney lesh y feeuid aesthetagh jeh çhymmyltaght Vannin. Scrudeyr Ellyn Theayagh Vannin, Charles Cain, t’eh gra dy jed y çheshaght-ghiastyllagh er lunney dy ferrymoil (formally) ec Thie ny Cailleeyn Dooey (Nunnery) sy Vlein Noa. T’eh smooinaghtyn dy bee sleih soiaghey jeh’n çheshaght noa. Y chied shalee, bee shen dy gheddyn argid dy liooar son jalloo-grainnit jeant liorIsh Michael Sandle. Ver Coonseil ny h-Ellynyn shey as daeed meeilley punt, as ver Undinys Henry Moore queig meeilley jeig dy phuntyn, agh bee ad foast ayns feme jeh nuy-jeig as feed meeilley punt. Hed cooishyn y çheshaght-ghiastyllagh noa er resooney ny sodjey fastyr Jesarn, ec shey er y chlag er AM nane-tree-shey-hoght, er y chlaare-radio ‘Compass’.


LICENCE DISCS

The transfer of licence discs from one vehicle to another will no longer be possible.

Veih laa ny vairagh, cha nod jyskyn-kied goll er cur harrish veih un charbyd gys carbyd elley. Ta’n Rheynn Arraghey caghlaa ny reillyn as ad prowal dy leodaghey yn earroo dy charbid nagh vel kied oc. Sy choarys noa, hed y recortyssey as y kied gys yn çhellooder noa tra vees shellooder noa geddyn carbyd. My ta bree faagit ec kied, cha bee argid ry gheddyn son shoh, mannagh jig y carbyd dy ve myr trustyr, ny mannagh jed eh ersooyl veih’n Ellan. Cha bee caghlaa sy leigh mychione cur harrish plaityn-recortyssey ‘ennoil’ (‘cherished’ number plates).


Naight Radio Vannin 7.11.01



ECONOMY WARNING

A Member of the European Parliament is warning that a proposed European directive could have a serious impact on the Island’s finance sector.

Christopher Huhne, oltey jeh’n Arwhaiyl Oarpagh, t’eh gra dy noddagh sarey Oarpagh jannoo assee mooar da kerroo argidys yn Ellan. She sarey treealit t’ayn, ta bunnys aarloo nish. Ta Christopher Huhne yn loayrtagh-tarmaynys jeh’n Phossan Libraalagh Oarpagh. Ta plannyn goll er kiaddey dy chur er bancyn dy chur magh fysseree mychione argid ta goll er baih. Ta Mainshtyr Huhne credjal dy noddagh shen cur ass cree sleih ta kiarail shaghney eeck keeshyn ayns ny çheeraghyn oc hene liorish baih argid ayns bancyn ayns Mannin. As ta Mainshtyr Huhne credjal dy bee yn Reeriaght Unnaneyssit eginit prowal dy chur er e çheeraghyn-croghee dy chur biallys da lheid y tarey shoh.
Agh Ard-Offishear Argidys y Reiltys, Mary Williams, t’ee gra nagh vel Mainshtyr Huhne kiart tra t’eh gra dy vel sleih baih argid ayns Mannin dy haghney eeck keeshyn. T’ee gra dy lajer dy vel lught Vannin bwooiagh dy chur bree da reillyn-argidys, choud’s ta çheeraghyn elley cur bree da ny reillyn cheddin.
As ta Benainshtyr Williams gra dy lajer nagh jean Mannin cur bree da slattyssyn-keesh mannagh jean çheeraghyn elley cur bree daue syn aght cheddin, goaill stiagh ny Steatyn Unnaneyssit as yn Elveeish. T’ee gra dy vel fir-oik Vannin er ve loayrt rish fir-oik sy Reeriaght Unnaneyssit as y sarey treealit goll er draghtey. Ver ee geill dy myn da ny reddyn vees taghyrt maghey shoh, dy yannoo shickyr nagh bee assee jeant da ablid Vannin dy reaghey reddyn jee hene.


HEALTH MINISTER ON DENTISTS’ PAY

The Minister of Health is aware of dentists’ concern over their pay.

Clare y Christeen, y Shirveishagh Slaynt, t’ee gra dy vel fys eck dy vel feeackleyryn boirit mychione yn argid t’ad cosney sy Çhirveish Ashoonagh Slaynt. T’ee treishteil dy jed y chooish er feaysley liorish barganey ta goll er ec y traa t’ayn.
Ta Clare y Christeen gra shoh lurg da Caairliagh Sheshaght Feeackleyryn Vannin cur raaue dy beagh feeackleyryn ennagh faagail y çhirveish theayagh, foddee, d’obbraghey dy preevaadjagh, mannagh beagh ad geddyn tooilley argid.
Ta Benainshtyr y Christeen gra dy vel y rheynn-reiltys eck er jebbal argid ennagh, agh hie yn çheb er jiooldey. Ta treisht eck dy bee yn barganey speeideilagh, as dy bee shen lhiggey da tooilley feeackleyryn gobbraghey son y çhirveish sy traa ry heet. Agh t’ee gra nagh vel argid ass towse ec y Rheynn Slaynt as Shickyrys y Theay.


QUESTIONS OVER MANX AIRLINES SURCHARGE

The Transport Minister would like to know what insurance and security increases Manx Airlines has experienced since September 11th.

Y Shirveishagh Arraghey, Tony Brown, t’eh gra dy by vie lesh feddyn magh cre ny costyssyn brash bentyn rish urrysaght as shickyrys ta Skianyn Vannin eginit eeck neayr’s y chied laa jeig jeh Mean Fouyir - ta Skianyn Vannin laccal daa phunt dy lieh ny smoo veih gagh troailtagh veih Jeheiney. T’eh gra nagh vel y Reiltys shirrey er Skianyn Vannin tooilley costyssyn bentyn rish urrysaght ny shickyrys ‘eeck,as cha nel taillaghyn-etlee er ngoll seose. Loayree eh rish Skianyn Vannin.


FIVE THOUSAND VISIT WILDLIFE PARK

The Wildlife Park attracted over five thousand visitors at the weekend.

Hug ny smoo na queig meeilley dy ‘leih shilley er Pairk ny Beiyn ec y jerrey-shiaghtin. Va kied-stiagh nastee dy chelloorey (to celebrate) fosley reesht y phairk, lurg da leodaghey ny reillyn bentyn rish lhiettal y gorley crubbane as beeal.
Caairliagh y phairk, Eddie Lowey, Oltey jeh’n Choonseil Slattyssagh, dooyrt eh dy row ad currit fo liorish yn earroo dy ‘leih ren çheet lesh shilley. T'eh smooinaghtyn dy vel shoh soilshaghey dy vel ny Manninee soiaghey mooar jeh’n phairk. Chammah’s shen, dooyrt Mainshtyr Lowey dy dooar y theay caa dy yeeaghyn er ny caghlaaghyn sy phairk as yn aght t’ee er ngoll er sharaghey.


Naight Radio Vannin 14.11.01



MONEY LAUNDERING: NEW POWERS

The Island’s financial regulators are considering whether the UK’s new powers on money laundering will require fresh regulations to be brought in.

Ta reilleyderyn argidoil yn Ellan ronsaghey jean pooaraghyn noa yn Reeriaght Unnaneyssit bentyn rish niee argid cur er Mannin jannoo reillyn noa dy lhiettal niee argid ayns shoh. Ayns y Reeriaght Unnaneyssit, bee lught Keeshyn-Marrey as Keeshyn-Sthie abyl scrutaghey as reill harrish bureaux de change, colughtyn ta brishey sheckyn, as jantee ta cur harrish argid. Ta shoh ry hoi smaghtey moggylyn dy h-atçhimeyryn. Ard-Hecktyragh Barrantee yn Oaseirys Argidoil, John Aspden, t’eh gra dy vel kuse dy reillyn-coadee ayn hannah.


ROYAL SOCIETY FOR THE PREVENTION OF ACCIDENTS PRAISES ISLAND LAW

This society is praising the Isle of Man for introducing legislation to prevent motorists from using hand-held mobile phones while driving.

Lught yn Çheshaght Reeoil ry hoi Lhiettal Drogh-Haghyrtyn, t’ad moylley Mannin son leeideil çheeraghyn elley liorish slattys dy lhiettal yn ymmyd jeh çhellvaneyn-laue tra ta sleih gimman carbid. Va bree currit da’n clattys shoh syn Ellan nurree. Yn laa jiu, ayns Kiare as Feed Hostyn, bee oltey cur lesh stiagh billey preevaadjagh dy phrowal dy chur bree da lheid y clattys ayns shid hoal.
Roger Vincent, Ard-Offishear ny Pabyryn-Naight jeh’n Çheshaght Reeoil ry hoi Lhiettal Drogh-Haghyrtyn, t’eh gra dy vel yn çheshaght shoh lane shickyr dy vel feme er slattyssyn er lheh dy ghra dy vel eh noi’n leigh ymmyd y ghoaill jeh çhellvane-laue as uss gimman carbyd. By vie leshyn feddyn magh vel feanish ry gheddyn syn Ellan mychione breeoilid y clattys noa.


ATTEMPT TO SAVE ST JUDE’S

Residents of St Jude’s have clubbed together in an attempt to save the church.

Ta cummaltee Valley Cheeill Yude er jeet ry cheilley dy phrowal yn cheeill y hauail.
Ta gaue mooar ayn dy jed y cheeill er lhieggey sheese. Lurg scrutaght blein er dy henney, dooyrt ny Barrantee-Chillagh nagh row yn cheeill sauçhey as v’ee dooint oc. Neayr’s y traa shen, ta ny Barrantee er ghra nagh vod ad fakin ‘raad erbee er oi’. Agh ta ny cummaltee ynnydagh er jymsaghey argid dy liooar yn cheeill y chionnaghey as ee y hauail. Loayrtagh son Caarjyn Cheeill Yude, Charles Sentance, t’eh gra dy vel treisht echey dy jean y gien mie as cooney veih’n voodeeys ynnydagh cur er ny Barrantee smooinaghtyn reesht.


FEWER ARRIVALS BY SEA

Passenger figures for Douglas Harbour in October show they fell slightly compared to the same month last year.

Yn earroo dy hroailtee-varrey goll trooid y phurt ec Doolish ayns Jerrey Fouyir, t’eh er duittym cosoylit rish yn earroo son y vee cheddin nurree. Hie yn earroo sheese liorish jees point kiare sy cheead (2.4%) ta shen beggan ny smoo na daeed meeilley as shey cheead (40,600). Agh, Stiureyder ny Puirt, Mike Brew, t’eh gra dy vel yn earroo son y vee shoh chaie foast yn earroo syrjey son Jerrey Fouyir erbee, er lhimmey jeh nane. Yn earroo dy charbid hie trooid y phurt, hie shen seose liorish ny smoo na queig point queig sy cheead (5.5%). Ooilley cooidjagh, she yn vee share son lught (freight) v’ayn, lesh mooadaghey jeh queig-jeig sy cheead, bunnys.


RAMSEY REQUISITION MEETING

A requisition meeting has been called for Friday in Ramsey.

Ta çhaglym-femoilys er ny reaghey ayns Rhumsaa ec lieh-oor lurg shiaght fastyr Jeheiney, sy troggal heear jeh’n scoill-ard. She John Kennaugh vees yn caairliagh. Foddee peiagh erbee briaght feyshtyn jeh ny yeearreyderyn syn ard-reihys ayns Rhumsaa. Hie yn çhaglym er reaghey er coontey aghin veih Myles Hardman, Caairliagh Varrantee Rhumsaa.


Naight Radio Vannin 21.11.01



AIRFIELD BOUNDARY EXTENSION PLANNED

Plans have been submitted to extend the airfield boundary at Ronaldsway.

Ta plannyn er nyn gur roish dy vooadaghey yn magher-etlee ec Roonysvaie. Ta’n yeearreydys bentyn rish magheryn ta lesh Colleish Ree Illiam, er y çheu hwoaie jeh’n raad stiagh gys y scoill. Loayrtagh son y Rheynn Arraghey, dooyrt eh dy row ad kiarail mooadaghey yn reamys-sauchys ec y chione jeh’n raad-etlan smoo.
T’ad kiarail jannoo shoh er coontey reill noa jeant ec y Lught-Reill-Etlee Theayagh Eddyrashoonagh, as y reill coardit liorish y Lught-Reill-Etlee Theayagh sy Reeriaght Unnaneyssit. Dooyrt y loayrtagh dy row yn chooish goll er ronsaghey kyndagh rish tooilley etlanyn roie harrish ny king jeh raaidyn-etlan ayns çheeraghyn feiy ny cruinney. Foddee dy jed y reamys-sauçhys faggys da’n cheayn ec Roonysvaie goll er mooadaghey neesht. T’ad gra dy lajer dy vel liurid y raad-etlan ayns coardailys rish ny reillyn hannah.


CELTIC LEAGUE OPPOSES SHIPMENT OF NUCLEAR MATERIALS

The Celtic League has asked the Irish Government to continue efforts to halt the shipment of nuclear materials in the Irish Sea.

Ta’n Commeeys Celtiagh er screeu gys Reiltys Nerin dy hirrey orroo ad dy gholl er lesh eabyn dy chur jerrey er shiaulley stooghyn çhesh-veanagh trooid Mooir Vannin. Va’n Commeeys jerkal dy beagh sthap currit er y lheid lurg immeeaghtyn-atçhimys Mean Fouyir. Agh, er y gherrid, reagh reiltyssyn y Reeriaght Unnaneyssit as y Ghermaan goll er lesh shiaulley stooghyn çhesh-veanagh. Ta’n Commyn-Marrey Eddyrashoonagh kiarail cur bree da treealtys-draght (draft resolution) dy haraghey shickyrys er lhongyn as ayns ynnydyn-marrey oddys ve fo vaggyrt. Agh ta sleih mollit nagh vel y commyn shoh kiarail cur sthap er shiaulley stooghyn çhesh-veanagh.


BIGGEST OUTSIDE BROADCAST

For Thursday’s General Election night programme, Manx Radio will be broadcasting twelve live programmes simultaneously.

Son claare yn ard-reihys oie Jerdein, bee Radio Vannin gymskeaylley daa chlaare yeig bio ec y traa cheddin. Leayreyder (producer) jeh claareyn yn ard-reihys, Paul Moulton, t’eh gra dy bee shoh nane jeh ny creelaghyn-mooie smoo va rieau goit ayns laue ec y stashoon. Bee eh soilshaghey cre cho foddey as ta cooishyn çhaghnoaylleagh er ngoll er oi neayr’s y vlein nuy cheead jeig, kiare feed as shey-jeig.


POLLING CARDS

All households on the Isle of Man should by now have received their polling cards ahead of Thursday’s general election.

Lhisagh gagh lught-thie ayns Mannin er ngeddyn ny kaartyn-votal oc nish son yn ard-reihys Jerdein. Ta Unnid Recortyssey Reihyssyn er chur magh mysh lieh-cheead meeilley kaart. Agh foddee nagh vel sleih ennagh er ngeddyn ny kaartyn oc. Stiureyder yn Unnid Recortyssey, Peter Hannay, t’eh gra dy lhisagh peiagh erbee loayrt rishyn my t’ad laccal cooney.


ISLAND WARNED ABOUT EUROPE

The former press secretary to Margaret Thatcher is advising the Isle of Man to consider putting someone in charge of the Island’s image.

Eear-scrudeyr-naight Margaret Thatcher, y Reejerey Bernard Ingham, t’eh coyrlaghey dy lhisagh sleih ayns Mannin smooinaghtyn mychione pointeil peiagh er lheh dy hoilshaghey jalloo yn Ellan da’n teihll çheu-mooie. Va Bernard Ingham loayrt rish fir-ghellal ec y Thie-Oast Hilton ec çhaglym currit er e hoshiaght ec Lloyds TSB. T’eh smooinaghtyn dy vel ‘yn Oarpey’ kiarail marroo ny h-ellanyn mooie. Chammah’s shen, hig yn euro rish. Shen y fa dy lhisagh ny Manninee gaghtey nishtagh, t’eh gra.


Naight Radio Vannin 28.11.01



GELLING STEPS DOWN

The Chief Minister, Donald Gelling, has confirmed that he is stepping down from the role.

Ta’n Ard-Hirveishagh, Donald Gelling, er ghra son shickyrys nagh vel eh geearree tannaghtyn myr yn Ard-Hirveishagh. Ec y traa cheddin, t’eh cremmey yn briwnys jeh Bing Reirey noa Tinvaal dy chur sheear ginsh quoi vees shassoo sy reihys son Ard-Hirveishagh. Haink Mainshtyr Gelling dy ve yn Ard-Hirveishagh sy vlein nuy cheead jeig, kiare feed as shey-jeig (1996). V’eh er ny reih myr oltey jeh’n Chiare as Feed son Skylley Stondane as Malew jeih bleeaney roish shen, sy vlein nuy cheead jeig, kiare feed as shey (1986).
Nee ad feeraghey ny s’anmagh quoi hie er enmyssey myr yeearreyderyn son y kiartey jeh Ard-Hirveishagh. Oltey erbee jeh’n Chiare as Feed as anaase oc er geddyn y kiartey shen, begin daue ginsh da Cleragh Tinvaal roish queig er y chlag fastyr jea. Ga nagh vel red erbee oikoil er ny chlashtyn, t’ad credjal dy bee Richard Corkill as Edgar Quine shassoo. Mannagh vees fer jeu shoh geddyn tromlagh (majority) sy chied vote, oddagh yeearreyderyn elley shassoo.


VOTER APATHY CONCERN

One of the members of the House of Keys for South Douglas is calling for a Select Committee to examine ways to get more people voting in general elections.

Nane jeh olteynyn y Chiare as Feed son Doolish Jiass, David Cretney, t’eh shirrey Bing Reiht dy ronsaghey aghtyn dy chur er tooilley sleih dy votal ayns ard-reihyssyn. Ayns yn ard-reihys yn çhiaghtin shoh chaie, huitt y cheeadaght (percentage) jeusyn votal ayns gagh rheynn-reiltys er lhimmey jeh daa rheynn-reiltys. Dooyrt ymmodee yeearreyderyn dy row ad boirit nagh row monney anaase ec y theay er y reihys.
Ta David Cretney gra dy lhisagh dy chooilley nhee goll er jannoo dy vooadaghey yn earroo dy ‘leih ta votal, goaill stiagh sheeyney ny h-ooryn-votal, caghlaa mee yn ard-reihys hene, as smooinaghtyn dy kiarailagh mychione ny buill raad ta ny h-ynnydyn-votal soiet. T’eh gra dy vel shoh ymmyrçhagh son politickeyryn chammah as yn theay. Ren hoght as daeed sy cheead votal ayns rheynn-reihys Vainshtyr Cretney.


ELECTION OF SPEAKER PROCEDURE QUESTIONED

A member of the House of Keys for South Douglas, Adrian Duggan, believes it may be time for a change in the way the Speaker of the House of Keys is elected.

Oltey jeh’n Chiare as Feed son Doolish Jiass, Adrian Duggan, t’eh credjal dy vel y traa er jeet, foddee, dy chaghlaa yn aght ta Loayreyder y Chiare as Feed goll er reih. Sy reihys son y Loayreyder noa yn laa jea, hie yn oltey jeh’n Chiare as Feed son Balley Chashtal, Tony Brown, er reih liorish queig votyn jeig noi nuy, ayns reihys follit.
Dooyrt Mainshtyr Duggan dy row yn eear-loayreyder, David Cannan, yn oltey jeh’n Chiare as Feed son Skylley Maayl, dy row eshyn feer vollit ec y reihys shoh. Roish my row yn reihys jeant, va olteynyn dy liooar er ghra rish Mainshtyr Cannan dy row ad ayns foayr jeh. Ta Mainshtyr Duggan gra dy lhisagh y coarys-votal (voting system) ve smoo foshlit.


NEW HEADQUARTERS FOR MENCAP PLANNED

The charity Manx Mencap has applied for approval in principle to build a new headquarters at Cronk Grianagh in Braddan.

Ta’n çheshaght ghiastyllagh Mencap Vannin shirrey kied ard-offish noa y hroggal, ec Cronk Grianagh ayns Skeerey Vraddan. Ta’n çheshaght ghiastyllagh kiarail lhiasaghey ynnyd as ymmodee ymmydyn eck er y thalloo t’ee er ngeddyn veih’n Rheynn Slaynt as Shickyrys y Theay. Ga nagh vel ad er ngeddyn kied-plannal foast, ta Lhiass-Chaairliagh yn çheshaght, Diana O Brian, gra dy vel ad jerkal dy der eh caa da ooilley ny h-olteynyn oc foays y chosney veih ynnyd vees currit da ny femeyn oc.


Naight Radio Vannin 5.12.01



CHIEF MINISTER, NATIONAL HEALTH SERVICE AND DENTISTS

The new Chief Minister, Richard Corkill, says he is in favour of the National Health Service and that people should have ‘reasonable access’ to it.

Yn Ard-Hirveishagh noa, Richard Corkill, t’eh gra dy vel eh ayns foayr jeh’n Çhirveish Ashoonagh Slaynt, as dy lhisagh sleih ve abyl goaill ymmyd jee ‘aashagh dy liooar’. T’eh er ve loayrt mychione paart jeh ny cooishyn shegin da’n reiltys dellal rish. Cha nel y doilleeid bentyn rish ny feeackleyryn feayslit foastagh.
S’mie lesh Mainshtyr Corkill dy vel y Shirveishagh Slaynt dellal rish y chooish, as t’eh gra dy vel y Rheynn Slaynt as Shickyrys y Theay gobbraghey dy jeean y chooish ‘eaysley. Mychione cooish scanshoil elley, t’eh jiooldey briwnys tappee mychione y boayl vees y pryssoon noa goll er troggal. Cha bee Tinvaal jannoo lheid y vriwnys shoh.


LANDSLIDE

There has been a landslide on the road between Peel and Kirk Michael.

Ta’n Rheynn Arraghey er ve dellal rish skyrrey-thallooin, t’er ghooney’n raad mooar ec y clyst-marrey eddyr Purt ny h-Inshey as Skylley Maayl. Er y gherrid, ta fliaghey trome er scughey sheese thalloo er y çheu ard jeh’n raad, dy jeeragh er y çheu yiass jeh Glion Mooar. Bruce Hannay, Stiureyder Raaidyn as Traaght, t’eh gra dy jed y raad er fosley reesht cho leah as oddys ad shen y yannoo.


GOVERNMENT COMPUTER SYSTEMS

The Government will be asked to consider a report on the future of its in-house computer systems next year.

Shirree ad er y Reiltys imraa (report) y ronsaghey sy vlein shoh çheet. Ta’n imraa shoh mychione coaryssyn sthie co-earrooderyn y Reiltys sy traa ry heet. Hie yn imraa er oardaghey liorish yn Ving Strateysh Fysseree (Information Strategy Committee). Ta’n imraa scrutaghey ny h-aghtyn share dy chummal seose pooar lectragh son co-earrooderyn y Reiltys, as dy chummal seose kianglaghyn gys yn Eddyr-Voggyl. Va sooillyn y theay er nyn yeeragahey gys y chooish shoh er y gherrid kyndagh rish failleil pooar son ny co-earrooderyn, red nagh lhisagh er daghyrt.
Reireyder Fo-rheynn Coaryssyn Fysseree (Information Systems Division) sy Tashtey, Maurice Mawdsley, t’eh gra dy vel eh lane ymmyrçhagh dy bee pooar lectragh ry gheddyn car y traa son ny co-earrooderyn. Ta’n imraa shoh yn chied chesmad sy raad gys coarys noa.


BIRD SANCTUARY AT THE AYRES

There will be a new area of special protection for birds at the Ayres.

T’ad er vockley magh dy bee ard noa ayn cour coadey er lheh son ushagyn ec ny shenn ooigyn-shillee (gravel pits), ta faggys da Kione ny h-Ayrey. Shoh boayl scanshoil son ushagyn, er y fa dy vel yn ooig-shillee lhieent lesh ushtey. Ta shen jannoo boayl feer vie son thunnagyn as ushagyn elley.
Ard-Offishear cour Cretooryn Feie as Freayltys, Liz Charter, t’ee gra dy nhegin obbyr goll er jannoo ec ny h-ooigyn-shillee roish my vees ad cooie.


SINGER AND FRIEDLANDER WINNER

Colette Gambell is the winner of this year’s Singer and Friedlander art competition.

Colette Gambell, ren cosney yn varriaght ayns co-hirrey-ellyn Singer as Friedlander mleeaney, t’ee gra cre cho bwooiagh as t’ee dy gheddyn yn aundyr.
T’ee gobbraghey lesh crayderaght, as ren yn obbyr eck ‘White Sands’ (‘Traie Vane’) cosney yn chied aundyr jeh meeilley punt (£1,000). Yn anaase eck er crayderaght, haink shen urree tra haink ee gys Mannin dy yannoo studeyrys. T’ee goll er greesaghey ec ny reddyn oddagh ve jeant liorish crayderaght.


Naight Radio Vannin 12.12.01



ACCIDENTAL DEATH VERDICT ON MOTORCYCLIST

A verdict of accidental death has been recorded at the inquest into the death of 31 year old Brian Heddle Norman.

Ec bing-vaaish, va briwnys jeant dy dooar Brian Heddle Norman, va un vlein jeig as feed dy eash, dy dooar eh baase dy drogh-haghyrtagh. V’eh marrooit yn çhiaghtoo laa as feed jeh Jerrey Fouyir, tra va’n roar-bree echey bwoaillt ec gleashtan ec Bayr Ballafletcher. Dooyrt immanagh y ghleashtan dy row eh eginit leaystey gys yn çheu aggairagh jeh’n raad dy haghney gleashtan beg gorrym va çheet magh ass rullick Skeerey Vraddan. Roish my row traa echey goll erash gys y çheu chiart jeh’n raad, honnick eh Mainshtyr Norman er e roar-bree kiongoyrt rish, as cha dod eh shaghney bwoalley noi.


NUNNERY DEBATE

There’s to be a debate in Tynwald early next year on the purchase of the Nunnery Estate.

Dy leah sy vlein noa, bee Tinvaal resooney magh yn aght hie stayd-thallooin Thie ny Cailleeyn Dooey er kionnaghey. Hed y resoonaght er leeideil liorish y Shirveishagh Ynsee lurg daa vyn-resoonaght ayns Tinvaal jea, va currit fo raad ec feyshtyn mychione yn aght hie yn stayd-thallooin shoh er kionnaghey.


POWER STATION UPDATE

Tynwald has been updated on the difficulties which led to the temporary suspension of work on the construction of the new gas fired power station.

Ta olteynyn jeh Tinvaal er chlashtyn ny naightyn s’jerree mychione ny doilleeidyn hug sthap shallidagh er troggal y stashoon-pooar-gas noa ec Poyll Roish.
Y Shirveishagh Jeadys, Alex Downie, dooyrt eh dy vel Lught-Reill Lectraghys Manninagh er hickyraghey dy beagh argid ry gheddyn son ooilley ny fo-choonreyderyn va toilliu goll er eeck ec y traa haink Nepco Europe, y chied choonreyder, dy ve brisht. Dooyrt Alex Downie dy row ad çhebbal çhaglymyn persoonagh lesh Lught-Reill Lectraghys Manninagh da ny fo-choonreyderyn dy hickyraghey dy row fysseree kiart er mayrn, as dy row ad toiggal y chooish dy kiart.
Dooyrt Mainshtyr Downie dy row ad abyl jannoo shoh er y fa dy jagh y coonrey er barganey er aght va cur coadey mie da’n Lught-Reill as da coonreyderyn.
Dinsh eh da Tinvaal dy row Ard-Hecktyragh y Lught-Reill, Mike Proffitt, barganey dy jeeragh lesh ny fir hie er pointeil myr reireyderyn Nepco lurg da Nepco goll er bancvrishey. Hie yn bargane er coardail liorish yn Ard-Whaiyl ayns Leeds anmagh fastyr Jeheiney.
Chammah’s shen, hie eh er feeraghey dy vod Lught-Reill Lectraghys Manninagh goaill ymmyd jeh argid t’ayns bonney-cooilleenee (performance bond).


THE ISLAND IN A WORLD ECONOMY

The Chief Economist of the Royal Bank of Scotland Group has given an upbeat long term view of the world economy and Manx prospects.

Ta’n Ard-Harmaynagh jeh Possan Banc Reeoill Nalbin er ghra dy vel eh lane-yerkallagh bentyn rish tarmaynys y teihill, as tarmaynys Vannin, sy traa ry heet.
Dooyrt Jeremy Peat, as eh loayrt ec çhaglym-fysseree reaghit ec Kiangley Dellal Vannin (Manx Business Connection) ec y thie-oast Hilton, dooyrt eh dy beagh eiyrtys soiaghyn ny h-atçhimeyryn yn chied laa jeig jeh Mean Fouyir tannaghtyn son tammylt, s’cosoylagh.


FINANCIAL SUPERVISION COMMISSION AND THE PEEL CITY GUARDIAN

The Financial Supervision Commission is denying it is responsible for the demise of the Peel City Guardian.

Ta Barrantee yn Oaseirys Argidoil gobbal dy vel y loght orroosyn son baase y phabyr-naight, Fer-Coadee Ard-Valley Phurt ny h-Inshey (Peel City Guardian).
Ta soilsheyder y phabyr gra dy nhegin da’n Fer-Coadee dooney sheese kyndagh rish Billey noa ta goll er aarlaghey. Tra vees bree ec y Villey, cha bee feme arragh er colughtyn cur magh fysseree ayns daa phabyr-naight ynnydagh. Ta’n soilsheyder gra dy jinnagh shoh cur sthap er argid dy liooar çheet stiagh, as er y fa shen t’eh goll dy ghooney sheese y pabyr.
Agh y Kione jeh Oaseirys Colughtyn, Jane Bates, t’ee gra dy vel ee toiggal yn aght ta lught ny pabyryn-naight boirit nychione y chooish shoh. Agh t’ee gra dy ren ad shirrey ymmodee barelyn as cha nel y Billey eer goll er draghtey foastagh.


Naight Radio Vannin 19.12.01



NEIL HODGESON BOOK SIGNING SUCCESS

After signing copies of his new book, World Superbike rider Neil Hodgeson says the Isle of Man is proving to be the ideal place for him to live.

Erreish da cur e ennym er coipyn jeh’n lioar noa echey ‘Back on Track’ fastyr jea ayns Doolish, Neil Hodgeson, markiagh Ard-Roaryn-Bree yn Teihill, t’eh gra dy vel eh shickyr dy nee Mannin y boayl share da dy ve cummal ayn. Y fer-roar-bree, va ruggit ayns Burnley, t’eh gra dy vel eh coontey ram jeh tradishoonyn-roarey yn Ellan as jeh cooyrtoilid ny Manninee.


COLIN DAWSON RETIRES

Colin Dawson, the long-serving clerk to Castletown Commissioners, is to step down due to ill-health.

Colin Dawson, y cleragh t’er nobbraghey da Barrantee Valley Chashtal rish bleeantyn dy liooar, nee eh girree ass e chiartey kyndagh rish lhag-laynt, ec jerrey ny bleeaney. Hie eh er pointeil myr y cleragh lurg Teddy Blackburn ayns Jerrey Geuree, sy vlein nuy cheead jeig as kiare feed (1980). Dooyrt Caairliagh ny Barrantee, Alwyn Collister, dy bee eh doillee feddyn cleragh chammah as Colin Dawson.


DANISH MANX TOUR CENTRE

A Danish tour operator is hoping to develop a permanent centre in Denmark to encourage people to visit the Isle of Man.

Ta obbreyder-turrys sy Danvarg jerkal fosley ynnyd veayn sy çheer shen dy ghreinnaghey Danvargee dy chur shilley er Mannin. Ta Torben Eirby er jeet lesh shilley er Mannin marish yn Olloo Hans Bjorn, as ad kiarail reaghey turrys-shennaghys roish foddey. Ta’n jees oc lane shickyr dy vel anaase dy liooar ec Loghlinee er Mannin, as myr shen lhisagh Manninee jannoo ny smoo ayns ny çheeraghyn Loghlinagh. S’cosoylagh dy bee turrysid Manninagh speeideilagh my hed eh er lhiasaghey ayns shid.


RIVERS RESEARCH

The Manx Rivers Improvement Association has launched a major research project into the causes behind the falling numbers of salmon and trout in the Sulby river.

Ta’n Çheshaght Cour Sharaghey Awinyn Vannin er lunney shalee-ronsee vooar d’eddyn magh cre’n fa nagh vel whilleen dy vraddanyn as brick ayns awin Sulby as va paart dy vleeantyn er dy henney. She studeyrys tree bleeaney vees ayn, lesh argid çheet veih ny Rheynnyn jeh Eirinys, Arraghey, as Reiltys Ynnydagh as y Çhymmyltaght. She yn bea-oayllee-çhymmyltaght Karen Galtress vees jannoo yn obbyr.
Bill Cottle, y scrudeyr jeh’n Çheshaght Cour Sharaghey Awinyn Vannin, t’eh gra dy vel ny h-earrooyn dy eeastyn as cretooryn gyn craue drommey foast goll sheese, ga dy vel sleih er phrowal dy leodaghey ny nieughyn goll rish ollymin ta goll stiagh syn awin.


SANTAN FAYRE CANCELLED

This annual summer event has been running in its revived form since 1992.

Hie Feailley Stondane er aavioghey sy vlein nuy cheead jeig, kiare feed as daa-yeig (1992), as hie eh er cummal gagh sourey neayr’s y vlein shen. T’eh er chosney daa-yeig as feed meeilley punt (£32,000) son sheshaghtyn giastyllagh ayns Mannin. Agh cha bee Feailley Stondane ayn sy vlein shoh çheet, kyndagh rish costyssyn ta goll seose as genney arryltee. Scrudeyr y Feailley, Bill Kissack, t’eh gra dy row yn briwnys shoh jeant ec y çhaglym cadjin bleeaney. Agh t’ad jerkal dy jed y feailley er aavioghey reeshtagh sy vlein daa veeilley as tree (2003).


#